DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0647
GERM.ANI£ ANTIQ^ LIB. II. l69
mania: £>uAnationes e Germania in Gallias eommigraverint, expedia. enumeratq; Tre-
vcros, Ncrvios, Vangiones, Trebocos, Nemetas, Vbios : moxquc fiibjicitj Omnium
harumgcntium, qua:inGalliacommigraverant, virtutcpr&cipui Batavi. lib. v hiftor.
dc Civilc : ^uin & diruit molem, a Drufo Germanicofaclam • Rhenumque, prono a/vco in
Galliam ruentem, disjeclis qu* morabantur, cffudit.ftc velut abaclo amne tenuis alveus, in-
fulaminter Germanosque, continentium terrarum fpeciem fecerat. Viden , ut infulam
a Germania feparat, Gallia:que nomini tribuit? Rhenum, alveo fuo abattum, in
Galiiam effufum ait. ubi hanc putas cfle Galliam? citra Mofam, Vahalcm ;an in ip-
sa Batavoruminfula? Sidixeris, citraMofam, aut Vahalem; ingentis erroris pudore
10 tencberis. quidpe, fi Vahalem abegit Civilis, certe in Mofam effudit. ubi nihilo mi-
nus infula: fpecies, quamvis mutata, manfit. Sin & Vahalem & Mofam abegiffe ad-
firmavcris; haud facile invencris, qui fidem tibi habeat, quum Tacitus id ne vcrbo
quidem notaverit. At Ifalam, quem inepte Gcrmaniaz terminum ftatuit, abattum.
vult Iunius. ubi non animadvertit.hoc ipfo Gallia? fe facere portionem Batavia fuam,
Vahalem inter & Ifalam extenfam. MediumRhenialveum fuiffe Romani fimul
impcrii & Gallia: terminum, eumdemque in Leccam fuiffc efFufum, fupra fatis
probatum eft.Quum igitur Lecca mediam fcre fecet infulam; in manifefto eft, ipfam
infulam Galliam heicadpellaffc Tacitum. Atque hac rationeclara expeditaque fiunt
ifta aucloris vcrba ; Abaffo amne, tenuem alveum, infulam inter Germanosqne, continen-
io tiumterrarum fpeciem fccifje. qua: facies etiam nunc manetjoftio quoq; amnis jam pe-
nitus obitru&o. Vahali autem, ac Mofa:, & Ifala:, lacubusquc , in quos Ifala effundi-
tur, numquam tale quid cvcnire potuit. Atque haxfere funt ex Taciti alicrumq; au-
tforum fcriptis teftimonia; quibus fatis dilucide ac perfpicue verus germanusque in-
ter Germaniam & Galliam terminus indicatus, Batavique & Caninefates Gallia: ad-
fcrti funt. Nunc ad intcrna corum progredi fert animus.
C a p. x x x v t.
30 ^De ^Batanjomm Caninefatmmque opdis 3 caftellis} atque njicis.
BAtavorum agro probe defignato, Caninefatibus etiam fua, Batavorum in in-
fula, parte tributa ; proximus nunc labos fit, opida eorum, fi qua habucrint,
& alia habitationum loca, diligenti cura inquirere. In ipsa infula prorfus
jiullaad Taciti ufquc tempora cxftitiite rcperio . Extra infulamquum etiam ali-
quid agri Batavi habuerint; dc hoc fic auclor nofter, hiftor. lib. v : Civili Chauco-
tum auxiiia vcncre. non aufts tamen opidum Batavorum armts tueri; raptts qud ferri
foterant, ceteris iri)eclo igni, in infdam concept. Do&ifllmus Lipfius, in notis ad Taci-
tum, heic ha:ret. primumque voce Batavorum, corrigere tentat in Batavodtirum. Ve-
^c rum, quuhocnonopidu, fed vicus Tacito paullo poftdicatur, isquein ipsainfula, ut
mox oftendetur jfalli fe hac conje&ura forte ipfemet animadvertens,mutat mox fen-
tentiam ; locumque, cui Civilis ignem injecit, extra infulam, cis Vahalcm, fuiflc fu-
fpicatur. mavulttamen legere, multitudinis numero, opida Batavorum; leclionc ex
coconjecta, quod nullum hcicnomen proprium adpofitum. Venim ego hanc ejus
opinionem haud temere probavcrim. quidpcplurafifuiffent Batavorum cis Vaha-
lem opida; haud facile fieri potuit, regione hac tam celebri atqueclara, quin unius
vel alterius faltcm nomcn apud rerum au&ores exprefliim fuiflet. At unum fi
fuit, qua: mca cft opinio, Cui Civilis ignem injecit; haud abfurde , nequc inepte ,
**? dv\cyoy.a.irlaj/ di&um fuit Batavorum opidum, fincproprionominc,ad
30 CLimdcm modum, uti Vbiorum opidum dicitur eidem auctori, annal. i,& xu ; qux
poftea Colonia<^4grippinenfts. Ac fane firmat mc inhanc fententiam alius cjus lo-
cus,inlib. iv hift. perfcriptus, his verbis: Prafclus aWBatavorum, ctaudius Labeo,
opidano certamine &mulus Ctvili, ne intcrfeffus invidiam apudpopulares,vel,firetmeretur,
Jtmina difcordU prxberetjn Frifws avehitur. Ex eodem fuifle opido Ci\ ilem & Labeo-
ncm/atis aperte heic & clare indicat auftof.fupra autcm,eode libro, lulit*s rau//m,h\-
P quit,
mania: £>uAnationes e Germania in Gallias eommigraverint, expedia. enumeratq; Tre-
vcros, Ncrvios, Vangiones, Trebocos, Nemetas, Vbios : moxquc fiibjicitj Omnium
harumgcntium, qua:inGalliacommigraverant, virtutcpr&cipui Batavi. lib. v hiftor.
dc Civilc : ^uin & diruit molem, a Drufo Germanicofaclam • Rhenumque, prono a/vco in
Galliam ruentem, disjeclis qu* morabantur, cffudit.ftc velut abaclo amne tenuis alveus, in-
fulaminter Germanosque, continentium terrarum fpeciem fecerat. Viden , ut infulam
a Germania feparat, Gallia:que nomini tribuit? Rhenum, alveo fuo abattum, in
Galiiam effufum ait. ubi hanc putas cfle Galliam? citra Mofam, Vahalcm ;an in ip-
sa Batavoruminfula? Sidixeris, citraMofam, aut Vahalem; ingentis erroris pudore
10 tencberis. quidpe, fi Vahalem abegit Civilis, certe in Mofam effudit. ubi nihilo mi-
nus infula: fpecies, quamvis mutata, manfit. Sin & Vahalem & Mofam abegiffe ad-
firmavcris; haud facile invencris, qui fidem tibi habeat, quum Tacitus id ne vcrbo
quidem notaverit. At Ifalam, quem inepte Gcrmaniaz terminum ftatuit, abattum.
vult Iunius. ubi non animadvertit.hoc ipfo Gallia? fe facere portionem Batavia fuam,
Vahalem inter & Ifalam extenfam. MediumRhenialveum fuiffe Romani fimul
impcrii & Gallia: terminum, eumdemque in Leccam fuiffc efFufum, fupra fatis
probatum eft.Quum igitur Lecca mediam fcre fecet infulam; in manifefto eft, ipfam
infulam Galliam heicadpellaffc Tacitum. Atque hac rationeclara expeditaque fiunt
ifta aucloris vcrba ; Abaffo amne, tenuem alveum, infulam inter Germanosqne, continen-
io tiumterrarum fpeciem fccifje. qua: facies etiam nunc manetjoftio quoq; amnis jam pe-
nitus obitru&o. Vahali autem, ac Mofa:, & Ifala:, lacubusquc , in quos Ifala effundi-
tur, numquam tale quid cvcnire potuit. Atque haxfere funt ex Taciti alicrumq; au-
tforum fcriptis teftimonia; quibus fatis dilucide ac perfpicue verus germanusque in-
ter Germaniam & Galliam terminus indicatus, Batavique & Caninefates Gallia: ad-
fcrti funt. Nunc ad intcrna corum progredi fert animus.
C a p. x x x v t.
30 ^De ^Batanjomm Caninefatmmque opdis 3 caftellis} atque njicis.
BAtavorum agro probe defignato, Caninefatibus etiam fua, Batavorum in in-
fula, parte tributa ; proximus nunc labos fit, opida eorum, fi qua habucrint,
& alia habitationum loca, diligenti cura inquirere. In ipsa infula prorfus
jiullaad Taciti ufquc tempora cxftitiite rcperio . Extra infulamquum etiam ali-
quid agri Batavi habuerint; dc hoc fic auclor nofter, hiftor. lib. v : Civili Chauco-
tum auxiiia vcncre. non aufts tamen opidum Batavorum armts tueri; raptts qud ferri
foterant, ceteris iri)eclo igni, in infdam concept. Do&ifllmus Lipfius, in notis ad Taci-
tum, heic ha:ret. primumque voce Batavorum, corrigere tentat in Batavodtirum. Ve-
^c rum, quuhocnonopidu, fed vicus Tacito paullo poftdicatur, isquein ipsainfula, ut
mox oftendetur jfalli fe hac conje&ura forte ipfemet animadvertens,mutat mox fen-
tentiam ; locumque, cui Civilis ignem injecit, extra infulam, cis Vahalcm, fuiflc fu-
fpicatur. mavulttamen legere, multitudinis numero, opida Batavorum; leclionc ex
coconjecta, quod nullum hcicnomen proprium adpofitum. Venim ego hanc ejus
opinionem haud temere probavcrim. quidpcplurafifuiffent Batavorum cis Vaha-
lem opida; haud facile fieri potuit, regione hac tam celebri atqueclara, quin unius
vel alterius faltcm nomcn apud rerum au&ores exprefliim fuiflet. At unum fi
fuit, qua: mca cft opinio, Cui Civilis ignem injecit; haud abfurde , nequc inepte ,
**? dv\cyoy.a.irlaj/ di&um fuit Batavorum opidum, fincproprionominc,ad
30 CLimdcm modum, uti Vbiorum opidum dicitur eidem auctori, annal. i,& xu ; qux
poftea Colonia<^4grippinenfts. Ac fane firmat mc inhanc fententiam alius cjus lo-
cus,inlib. iv hift. perfcriptus, his verbis: Prafclus aWBatavorum, ctaudius Labeo,
opidano certamine &mulus Ctvili, ne intcrfeffus invidiam apudpopulares,vel,firetmeretur,
Jtmina difcordU prxberetjn Frifws avehitur. Ex eodem fuifle opido Ci\ ilem & Labeo-
ncm/atis aperte heic & clare indicat auftof.fupra autcm,eode libro, lulit*s rau//m,h\-
P quit,