DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0706
GERMANI& A N TI L IB. III. «
Hse igitur partes fuere quondam Hercynii faltus. Versusautemfonteis Moenifimul
atque Sala3,Hermundurorumque confinium, aliapars vifitur difti faltus, late longequc
jn leptemtriones fefe extendens, vulgari nomine der Durtngcr ^ald, id eft, Theuringic*
ftlva: ubi olim Hercynius faltus Cattosfuos depofuit, fufceptisindc Hermunduris. Sed
nos Iuhonum Mattiacorumque fineis feparatim poftea defcribemus. nunc de unis Cat-
tis. AmeridieigiturMosnoamne, inter confluentem Salx, &confluentcm Redonitii
amnis, ab Alemannis fubmovebantur. ab ortu, eodem Moeno, & Radiacoflumine,
hinc linea ad majorem Salam, & opidum ei adpofitum SaUfeld dutta, & indetpfo Sala
ad conflnentem ufque AlbisabHermundurisSvevisarcebantur. Tacitus annal. xin:
loEadem&tlate inter Hermuisduros,Cattofcjue certatum magno prcelio, dum fumen gignendo
fale fecundum, & conterminum^ vitrahunt. Humen hoc efle Salam, nomen ipfiim
aperte clamat. falt^quidpe, falt, & folt, Germanis, atque Anglis idemeft, quod
Graxis uM, Latinis fal. quin & fontes hodie falis in Halla Saxonum ad idem flu-
men celcberrimi. nccipfiim frequensper Germaniam halU vocabulum, aliudfigni-
ficat, quam falis fonteis , five falinas. Ab feptemtrionibus terminus inter Cattos Che-
tufcofque fuir,mons atque filva Bacenis. lineam igitur duco a Salse Albifque confluenti-
busad opidum ufque Ballenjlede; inde per di&um jugum, quodnunc vulgd dicitur^r
Hart\j, ad opidum in eo fitum vulgari vocabulo Wtlde man: hinc aliam lineam ad con-
fluentcis ufque Vifurgis & Ambras fluminum. Ab occafu, qua antiquitus Dulgibini,
2oBru&eri, Marfi, Tubantes, Sigambri, Ten&eri, nempe alii aliis temporibus occurre-
bant, Ambra amne cingo, advicumufque Dale; atque hinc porro montium jugo,
quod j uxta opida Termont, Bloombarg, Horen, Oldenbeke, Kleinebarg, versus opidum
Brilon procurrir: inde linea ad Adranae (vulgo cft Eder) ufque fontem. hinc alia linea ad
fupra di&um Sate Mcenique confluentem afla, primo ab Vbiis, poftmodum vero
ab Iuhonibus, ac Mattiacis diftinguo. At poftquam Dulgibini, Chemfcorum clientcs,
dequibusinfraeritfermo, fub Trajani principatus initium, patriis fedibusrelictis, in
Chamavorum agros, quos hi, in Brufterorum fineistranfgreffi, reliquerant, immigra-
runt; Chattorum nonnulli in partem vacuarum fedium fuccefierunt. quo illud fpeftat
au&oris noftri : Chaucorum gens in Cattos ufque ftnmtur. Limitesigitur ab hac partc
Sopromoveo, ab feptemtrionibus per Vifurgimamnemaconfluente Ambra», adcon-
fluentem ufque fluminis, quod IV millibus paffuum infra opidum Flotove Vifurgi
mifcetur: inde ab occidente, per lineam ad pradiftummontium jugum,mediofitu
inter duo opida Lemgorv, & Barndorp.
Regiones nunc dictis Chattorti finibus comprehenduntur iftae: Thuringia & Haf-
fia tote^omnis item Grubbenhagenfis ducatus5epifcopatus Paderbornenfis dimidia pars,
Vifurgi adfixa; abbatia Fuldenfis; Franconias Coburgienfitque ducatuum portiones.
Errant, fuo more, quam vehementiffime Strabo, ac Ptolemaais, Chattos inter minores
Germania; genteis numerantes.
AntiquumCattorvm nomenretinercnunc H a s s o s, haud dubitandurn
*oeft. nam T & S commutativae funt proratione diale&omm apud Germanos litera?.
fic quidpe inferioribus Germanis, five Saxonibus dicuntur" ^at, dat, ^ater; qux fu-
pcrioribus fiint ~Voas,das ,^oajfer. qui igitur nunc Hassi, antiquitus alia dialecto
vocabantur Hatti quumautemprifcisillis Celtis H adfpiratio denfius, ut fupvh
ad Vahalem diftum, exprimeretur, quafi geminata; fa&um inde eft Griecorum % > id
eft,Latinorum Ch. undeipfius gentis nomen apud Strabonem & Dionem legitur
X a t t o l, & apudPlinium,itemapudTacitum,in duobus prioribus annalium libris,
Chatt i; apudPtolemaeum vero Xattai. exquopoftea,X mutatoinconfinc
K, five adfpiratidne rejctta , fictum eft Romanis Catti : quemadmodum ex
Vthali, Vachalis, & VacalU; item ex Drahono, Drachonm, & Draconus, Scd Chattos,olim
50etiamdicl:osfuiiTe Chassos,GermaniceChajJe#,ipvoHa(fen-}fidefacitCattuariorum
vocabulum indederivatum: quosalii Chattuarios, alii Chajfuarios adpellarunt; ut infra,
caP-xv, oftendetur. Apud-^thicumcolmographum, in recenfionegentium Occani,
ut. ille vocat, orientalis, eotrupta fcriptura legitur vocabulum Cattigaucos; pro Chattos,
Cnaucos.
Ceterum^ opidaSvevisfuisCafartribuitcomment. iv, his scvb\s:Sv(%es,poB.
quhn
Hse igitur partes fuere quondam Hercynii faltus. Versusautemfonteis Moenifimul
atque Sala3,Hermundurorumque confinium, aliapars vifitur difti faltus, late longequc
jn leptemtriones fefe extendens, vulgari nomine der Durtngcr ^ald, id eft, Theuringic*
ftlva: ubi olim Hercynius faltus Cattosfuos depofuit, fufceptisindc Hermunduris. Sed
nos Iuhonum Mattiacorumque fineis feparatim poftea defcribemus. nunc de unis Cat-
tis. AmeridieigiturMosnoamne, inter confluentem Salx, &confluentcm Redonitii
amnis, ab Alemannis fubmovebantur. ab ortu, eodem Moeno, & Radiacoflumine,
hinc linea ad majorem Salam, & opidum ei adpofitum SaUfeld dutta, & indetpfo Sala
ad conflnentem ufque AlbisabHermundurisSvevisarcebantur. Tacitus annal. xin:
loEadem&tlate inter Hermuisduros,Cattofcjue certatum magno prcelio, dum fumen gignendo
fale fecundum, & conterminum^ vitrahunt. Humen hoc efle Salam, nomen ipfiim
aperte clamat. falt^quidpe, falt, & folt, Germanis, atque Anglis idemeft, quod
Graxis uM, Latinis fal. quin & fontes hodie falis in Halla Saxonum ad idem flu-
men celcberrimi. nccipfiim frequensper Germaniam halU vocabulum, aliudfigni-
ficat, quam falis fonteis , five falinas. Ab feptemtrionibus terminus inter Cattos Che-
tufcofque fuir,mons atque filva Bacenis. lineam igitur duco a Salse Albifque confluenti-
busad opidum ufque Ballenjlede; inde per di&um jugum, quodnunc vulgd dicitur^r
Hart\j, ad opidum in eo fitum vulgari vocabulo Wtlde man: hinc aliam lineam ad con-
fluentcis ufque Vifurgis & Ambras fluminum. Ab occafu, qua antiquitus Dulgibini,
2oBru&eri, Marfi, Tubantes, Sigambri, Ten&eri, nempe alii aliis temporibus occurre-
bant, Ambra amne cingo, advicumufque Dale; atque hinc porro montium jugo,
quod j uxta opida Termont, Bloombarg, Horen, Oldenbeke, Kleinebarg, versus opidum
Brilon procurrir: inde linea ad Adranae (vulgo cft Eder) ufque fontem. hinc alia linea ad
fupra di&um Sate Mcenique confluentem afla, primo ab Vbiis, poftmodum vero
ab Iuhonibus, ac Mattiacis diftinguo. At poftquam Dulgibini, Chemfcorum clientcs,
dequibusinfraeritfermo, fub Trajani principatus initium, patriis fedibusrelictis, in
Chamavorum agros, quos hi, in Brufterorum fineistranfgreffi, reliquerant, immigra-
runt; Chattorum nonnulli in partem vacuarum fedium fuccefierunt. quo illud fpeftat
au&oris noftri : Chaucorum gens in Cattos ufque ftnmtur. Limitesigitur ab hac partc
Sopromoveo, ab feptemtrionibus per Vifurgimamnemaconfluente Ambra», adcon-
fluentem ufque fluminis, quod IV millibus paffuum infra opidum Flotove Vifurgi
mifcetur: inde ab occidente, per lineam ad pradiftummontium jugum,mediofitu
inter duo opida Lemgorv, & Barndorp.
Regiones nunc dictis Chattorti finibus comprehenduntur iftae: Thuringia & Haf-
fia tote^omnis item Grubbenhagenfis ducatus5epifcopatus Paderbornenfis dimidia pars,
Vifurgi adfixa; abbatia Fuldenfis; Franconias Coburgienfitque ducatuum portiones.
Errant, fuo more, quam vehementiffime Strabo, ac Ptolemaais, Chattos inter minores
Germania; genteis numerantes.
AntiquumCattorvm nomenretinercnunc H a s s o s, haud dubitandurn
*oeft. nam T & S commutativae funt proratione diale&omm apud Germanos litera?.
fic quidpe inferioribus Germanis, five Saxonibus dicuntur" ^at, dat, ^ater; qux fu-
pcrioribus fiint ~Voas,das ,^oajfer. qui igitur nunc Hassi, antiquitus alia dialecto
vocabantur Hatti quumautemprifcisillis Celtis H adfpiratio denfius, ut fupvh
ad Vahalem diftum, exprimeretur, quafi geminata; fa&um inde eft Griecorum % > id
eft,Latinorum Ch. undeipfius gentis nomen apud Strabonem & Dionem legitur
X a t t o l, & apudPlinium,itemapudTacitum,in duobus prioribus annalium libris,
Chatt i; apudPtolemaeum vero Xattai. exquopoftea,X mutatoinconfinc
K, five adfpiratidne rejctta , fictum eft Romanis Catti : quemadmodum ex
Vthali, Vachalis, & VacalU; item ex Drahono, Drachonm, & Draconus, Scd Chattos,olim
50etiamdicl:osfuiiTe Chassos,GermaniceChajJe#,ipvoHa(fen-}fidefacitCattuariorum
vocabulum indederivatum: quosalii Chattuarios, alii Chajfuarios adpellarunt; ut infra,
caP-xv, oftendetur. Apud-^thicumcolmographum, in recenfionegentium Occani,
ut. ille vocat, orientalis, eotrupta fcriptura legitur vocabulum Cattigaucos; pro Chattos,
Cnaucos.
Ceterum^ opidaSvevisfuisCafartribuitcomment. iv, his scvb\s:Sv(%es,poB.
quhn