DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51540#0394
36
uentlabia,fi lingua balbutit,fi mem-
- ^el,,n
F°R n nuodscie
gandi ac soluedi potestas, & cui obe-
diunt imperia, & regna terrarum fa-
mulantur : mirandum non est, quia
sum uelutpasser ante thronum Dei
& agni,& sicut plumbi fistula aquam
producens insipidam & turbatam.
276
gamus.l.dist.ponderet. Nam lenta uirtus & cundatrix ant£
Fudicat, quam incipiat, de poen.dist.iiij. inter hsec hircum.
uersi.uelox.Reuerende domine,in cospeftu uestr» pruden.
rise non debuerim uacuus allegationibus apparere : ut de
conse.disttj.omnis Christianus. tamen negotij s uarijs impe
ditus ad plenum deliberare nequiui : aliqua tamen inten-
dd dicere,ut termino satisfaciampraistituto:quaresupplico
& obtestor, ut si quid min? copetenter adiecerim parti me?,
non prseiudicet,nec noceat.* Nam linguae lubricum non est
ad consequentiam pertrahendum.ff.adl.Iul.ma.famosi.ij.q.
iij.si quis iratus. & precis uitium superet precantis affe&us:
ut de conse.dist.iiij.si non sandftificatur.Vel tali:
Fo RM A. Cumsuperuacuis laboretimpendijs, quiso-
lem certat facibus adiuuare,ut vj.q.j.si omnia.nec adieftio-
ne indigeat plenitudo: ut ibi,8c Xcvj.distin.bene quidem, in
prinmestraindustriaScfides explorata,quam incausis geri-
tis:ut ff.de officio pr?fedi pr?tor.l.unica,propefinem.adeo
cunctis patet,ut nequeat no esse notoria,nec indiget comen
dari.ssde in inte.resti.Lj.ex.de coha.cleri.tua.ex.de cler.ex-
com.mi. illud, in prin.dequaconfisus cum uestra gratia ac-
3Z cedo ad proposimm principale.* Vel tali:
Forma. Quidam modus antiquitati placuit, cui debe-
tur reuerentia: ut ex. de transla.quanto.8cix.qu2est.iij.con-
questus Iv.dist.priscis.inprin.ij.q.vj.anteriorum.uersi.illud
etiam.8:ff de iur.immu. semper. Nunc uerd nostri nouitas
temporisaliuperusumamplexaestmodum, adinstareius,
quod legiturlnst.de satisd.circa prin.& tf.sedhoc hodie. An-
tiquis enimprsefationu placuitsolennitas: utff deorig.iur.
l.j.hodiernus uerd eas aspernatur usus:ut no.s.eo.^.in prin.
In hac igitur parte prxrogatiua sultus consuetudinis, cuius
transgressio pernam habeat:ut xj.dist.inhis.com mendatio-
num de uestragratia semotisprseludijs. Ad eam,de quaprs
dens uersatur intentio, transitum facio ad qu2estionem,qu®
talis ess &c. Vel tali,ad iusticiam obtinendam:
35 rORAl A. * Cum summum bonum in rebus sit, iusticiam
colere: ut xij.q.ij.cum deuotissima.ad quod domine iudex,
exuestro tenemini osficio:ut ix.q.iij. cum scimus, quia non
est iudex,nisi in eo sit iusticia:ut ex.de uer.sig.forus.8c xxiij.
p q.ij.c.j.iuxta illud lust£ indicatefi-
p HW.] Psalmt^lvj. q 1 ij hominum q. luste faciteiudicium.
dicitur re steiud. Scio, quod tanquam iustus & restus
q lo.ij. iudex, statera in manibus habebitis:
& lances iudicij sequo libramine ap-
pendetis:& solu Deum prae oculis habentes,omni gratia &
fauore postpositis,fine personaru acceptione procedetis,no
declinantesaddexterauelsinistra,&unicmq; quod siiuest
reddere studebitis. ex. de ac.qualiter.j.de iu.nouit. £.sed for
san.& de re iud.cum 2eterni.lib.vj.xlv.dist. omnis qui.ex.de
eleff.cu inter uniuersas.in fi.& Insti. de iusti. & iure.in prin.
54 sseod.iusticia.extr^inproce.Decre. * lust^enim indicanti
nonaduersabirurquicquarn. C. de sum. tri. inter claras.su-
pr£,$.proxi. uersi. item de iusticia.& sequen. quaestio igitur
talis est,&c.Vel sic:
Fo RM A.Ssepetepus&horanonpatiturpleniusdelibe
randisumereconsilium. utff. de exerci.l.j. v.distin. baptiza-
ri. xxvj.qAq.hi, qui.& s.in forma,uel tali tempore. Vnde mo
ra,quse Isepe periculosa est, me ad loquendum sine prtefatio
ne inducit, ex. de elefft. cum inter,
r Coram papa.] Hic r Vel tali, si fueris coram papar:
dequinepexordijs,^^ Fo RM A. + Si pallet facies, si li-
inultimd charta ponit uentlabia,si lingua balbutit,fi mem-
Aegidsicit unum:^ e/ bra extera contremiscunt, si ante il-
ws etiam sine allegatio lum loqui paueo, qui in apostolatus
neiuriwn suerunt infe cathedra, & in eminenti prxeminen
riora3ufydduerfi.cum tis ecclesix specula, cui est omnis li-
autem prtmijfa.posuit
etiaqutfda exordia dis
scipuli}ciim est coUegd
mdgiftri,uel cotra ma-
gistrwn.
Sed cum, pater samfte, sitis Dei & hominu mediator,& uo-
bis curae sit etiam de pusillis, nec apud uos sit acceptio per-
' essores
2**oci±
uoinni.oJS')1'
■ /ecitabo:<iuodtaleest,8
tesetuntur.aiinstareiu!
propoMS>qu^ibe
deusuris1nior^ll^ltu
trastemus.inprin. idcir
seram,^^dlfi<
! tum, nulsoboni oper*s
.posthoc.Vtartamen bre
I perfu/Mtesuerborum.C
ram.Cdetesta.camanti
^esautemfaftitalisest, 8
seriis casibusaduocati, ai
1 dequoexemplaaliquasu
Forma. Legecautv
■elosoria essenondebent:
de,de/po.ca.fin.^.pen.ex
■ clesiaj.cj.cuinsuis conco
de
1 Ciminter,] Dede, tde
ue
k qu
I W.C.eo,licet. Vel
I jUram non curauit ueni
| Mpuniatis.es.de do.&
Mobtein.l.unica.C.de i
’ f?WA.tCumde<
l'1!*Agerei0diciul
.•Wiuiderepotcl
^"'Afalciaturiqu;
P^wnititurnesot
Vlrdtbt«pX
feMiute.ess-ede
tisiudi •S,Ue Per^onam a
^“'«exerce
Ss*SMlibetiu
i"4?aari'nari-i
S’eita'nuale
X; nieri'
dari,
. petei
tai’di
'‘"“ndisn,
Specui.lib.l. Partic.IIII.
sonarum, de solitafidens clementia, ante sanftitatisuestr®
conspeftum loqui praesumo. Hsc probanturxix. dist.eniln
uerd.xxij.dist.c.j.& ij.xxiiij.qu?st.j.quodcunq;.ex .de mai0
&obe.rolitae.adfi.j.q.j.sifuerit.x.distin. quoniam, ex.de no*
ope.nun.c.ij.ad fi. de renun.nisi cum pridem.$.pro graui de
iudi.nouit.$. sedforsan.lxiij.distin. sanfforum. Vel tali co.
ram Imperatore:
‘FORMA.+ SerenissimeRomanorumrex,RomaniIin.
perij moderator,& semper Auguste,qui siiper solium gloris
triumphalis in throno Imperialis culminis fulgore mirabili
rutilatis: qui etiam eunda iura in armario uestri pedtorisco
seruatis,de iure & iusticia,cuius estis tam cultor quam debi.
tor, loqui cora maiestate uestra praffumo,suppliciter postu.
lans, ut aures imperialis clementi2epr2ebeatis.ff.de his qua
in test.delen.proxime.xcvij.dist.c.j.ex.de ma.& obedien.so
litae.Vel sic coram eorum uicarijs,uel delegatis:
FORMA. Cum digna uoxin maiestate regnantisjiel j
Ciimsedis Apostolicteprouidentiauos suum uicariumcoiu
stitueritrueluobiscausam talem ex certa scientiacommise.
rit, &uestraeindustriaeiustici?claues commiserssdecetuos
illorum typum gerere eundis passim iusticia reddendo, gra
uatis indebitd opem ferendo, & fortiorum insolentiasrepri
mendo,&c.C. de legi.indigna.ex.de off.deleg.c.fi.xciij.di.c.
fi.xciiij.dist.c.j.ex. derescrip.super literis.propesincm. Vel
si coram Cardinalibus:
37 Fo RMA.*Cumpr?clarasitis ecdesiaeluminaria,&can....
delabra splendore iusticiae radiantia. Vel sic:
Fo R M A. Cum ecclesi? Dei sitis principales bases,&co.
lamnae, utpote qui uestrorum uirtutibuS meritorum uicarij ;
lesu Christi lateri assistitis,qui mundi cardo est:&uosexin.
de dicimini cardinales,quoru prouidentia & consilio mun-!
dusuelutostium cardine gubernatur, confidenter ad u$
possunt recurrere , qui iusticiam alibi nequeunt obtinere,
xciij.dist.diaconi sunt. in prin. & c.saccrdotes.ij. quaest.vij.;
aceusatio. uer. hax&alia.ex.detrans!a.mter.uersic.none-
nim.&c.seq.vj. q.j. quisquis cum militibus.extrd,dc off le.c.
pe.xxij.dist.sacrosan&a.infi.Vel sic generaliter coram quo-'
libet iudice:
FORMA. Qusedam mihi coram uobis audaciamtri-
buuntproponendi. Primum, clementia, quasingulisbeni-
gnum praebetis auditum. Secundum,iusticia,qua aequali sta
tera libratis audita. Tertium, quia in r _
s camos mansuetudinis & fraeno rigo s
ris maxillas constringitisiatagentiu dePja^xxxp
sliure, ac rationis tramite deuiare ipsos habenas regiminis'
aduiam reditudinis reducentes. Quartu,quiaiusticiamfo-
ueo, &postulareintendo: quamlibenteruoscolerescimff-
deofEprocon. necquicquam.$.circa.xlv.dist.omnis.ex.(!e
reiudi. cum aeterni.lib.vj. C. deiudicJ.properandum.prO'
pe.prin.xij.q.ij. cum deuotissimam.Vel sic:
Forma. A'pi(fturatouerborum fastuabstinens/in
simplicitate, qua: amica ueritatis est,loquar,qtwadfadtum
nouero pertinet e. Aurum nanq; eloquentiae a rubigimslc0
riaexpurgatur, dum prolixitas abijeitur, &: insiistitur breui'
tati: hic enim dulcius humanis auribus, uelutbalsam^p'
stillatur.j.q.j. c. Marchion.xxxviij. di. seduld. ex. dedolo
cotumac.ueritatis.xxxvij.dist.legimus.§. hincetia.&xlvss
dist.c.j.te s.uer.deinde.Quddsi pluresaduocatisintexate-
raparte,sic dicet partis alterius aduocatus:
Forma. Causa tua multitudinis onerosaeiheluper^
satagitmachinationibuscauillosis.Sedecceaccepi&aPP |
hendi pharetram canonum,& arcum legalem,chordamq
iurisutriusq; extendi , allegationum sagittis sagittar«cl^
ens, & ferire iuris nostri noxios inuasores : &qu»nqua
in hoc certamine singularis, iusticiae tamen clypeo
nitus imminentia non metuo multiplicata agmina be
rum.Siuerd sintplures ex eade parte, sic dicet unus 1 •
Forma. Copiosa & celebris domini Rdiscsctioin^
c£ corda audientium recreauit: & uelutausterpcr
ortum iuris canonici &ciuilis, fecit in gyrum ", rul^j0/
mata suis ssatibus redolere. Soluit enim praesent1 s £
nisnodum,plenecausaminstruxit:adeduralijsp I.
tionibus non sit opus. Sed uteius paream
uentlabia,fi lingua balbutit,fi mem-
- ^el,,n
F°R n nuodscie
gandi ac soluedi potestas, & cui obe-
diunt imperia, & regna terrarum fa-
mulantur : mirandum non est, quia
sum uelutpasser ante thronum Dei
& agni,& sicut plumbi fistula aquam
producens insipidam & turbatam.
276
gamus.l.dist.ponderet. Nam lenta uirtus & cundatrix ant£
Fudicat, quam incipiat, de poen.dist.iiij. inter hsec hircum.
uersi.uelox.Reuerende domine,in cospeftu uestr» pruden.
rise non debuerim uacuus allegationibus apparere : ut de
conse.disttj.omnis Christianus. tamen negotij s uarijs impe
ditus ad plenum deliberare nequiui : aliqua tamen inten-
dd dicere,ut termino satisfaciampraistituto:quaresupplico
& obtestor, ut si quid min? copetenter adiecerim parti me?,
non prseiudicet,nec noceat.* Nam linguae lubricum non est
ad consequentiam pertrahendum.ff.adl.Iul.ma.famosi.ij.q.
iij.si quis iratus. & precis uitium superet precantis affe&us:
ut de conse.dist.iiij.si non sandftificatur.Vel tali:
Fo RM A. Cumsuperuacuis laboretimpendijs, quiso-
lem certat facibus adiuuare,ut vj.q.j.si omnia.nec adieftio-
ne indigeat plenitudo: ut ibi,8c Xcvj.distin.bene quidem, in
prinmestraindustriaScfides explorata,quam incausis geri-
tis:ut ff.de officio pr?fedi pr?tor.l.unica,propefinem.adeo
cunctis patet,ut nequeat no esse notoria,nec indiget comen
dari.ssde in inte.resti.Lj.ex.de coha.cleri.tua.ex.de cler.ex-
com.mi. illud, in prin.dequaconfisus cum uestra gratia ac-
3Z cedo ad proposimm principale.* Vel tali:
Forma. Quidam modus antiquitati placuit, cui debe-
tur reuerentia: ut ex. de transla.quanto.8cix.qu2est.iij.con-
questus Iv.dist.priscis.inprin.ij.q.vj.anteriorum.uersi.illud
etiam.8:ff de iur.immu. semper. Nunc uerd nostri nouitas
temporisaliuperusumamplexaestmodum, adinstareius,
quod legiturlnst.de satisd.circa prin.& tf.sedhoc hodie. An-
tiquis enimprsefationu placuitsolennitas: utff deorig.iur.
l.j.hodiernus uerd eas aspernatur usus:ut no.s.eo.^.in prin.
In hac igitur parte prxrogatiua sultus consuetudinis, cuius
transgressio pernam habeat:ut xj.dist.inhis.com mendatio-
num de uestragratia semotisprseludijs. Ad eam,de quaprs
dens uersatur intentio, transitum facio ad qu2estionem,qu®
talis ess &c. Vel tali,ad iusticiam obtinendam:
35 rORAl A. * Cum summum bonum in rebus sit, iusticiam
colere: ut xij.q.ij.cum deuotissima.ad quod domine iudex,
exuestro tenemini osficio:ut ix.q.iij. cum scimus, quia non
est iudex,nisi in eo sit iusticia:ut ex.de uer.sig.forus.8c xxiij.
p q.ij.c.j.iuxta illud lust£ indicatefi-
p HW.] Psalmt^lvj. q 1 ij hominum q. luste faciteiudicium.
dicitur re steiud. Scio, quod tanquam iustus & restus
q lo.ij. iudex, statera in manibus habebitis:
& lances iudicij sequo libramine ap-
pendetis:& solu Deum prae oculis habentes,omni gratia &
fauore postpositis,fine personaru acceptione procedetis,no
declinantesaddexterauelsinistra,&unicmq; quod siiuest
reddere studebitis. ex. de ac.qualiter.j.de iu.nouit. £.sed for
san.& de re iud.cum 2eterni.lib.vj.xlv.dist. omnis qui.ex.de
eleff.cu inter uniuersas.in fi.& Insti. de iusti. & iure.in prin.
54 sseod.iusticia.extr^inproce.Decre. * lust^enim indicanti
nonaduersabirurquicquarn. C. de sum. tri. inter claras.su-
pr£,$.proxi. uersi. item de iusticia.& sequen. quaestio igitur
talis est,&c.Vel sic:
Fo RM A.Ssepetepus&horanonpatiturpleniusdelibe
randisumereconsilium. utff. de exerci.l.j. v.distin. baptiza-
ri. xxvj.qAq.hi, qui.& s.in forma,uel tali tempore. Vnde mo
ra,quse Isepe periculosa est, me ad loquendum sine prtefatio
ne inducit, ex. de elefft. cum inter,
r Coram papa.] Hic r Vel tali, si fueris coram papar:
dequinepexordijs,^^ Fo RM A. + Si pallet facies, si li-
inultimd charta ponit uentlabia,si lingua balbutit,fi mem-
Aegidsicit unum:^ e/ bra extera contremiscunt, si ante il-
ws etiam sine allegatio lum loqui paueo, qui in apostolatus
neiuriwn suerunt infe cathedra, & in eminenti prxeminen
riora3ufydduerfi.cum tis ecclesix specula, cui est omnis li-
autem prtmijfa.posuit
etiaqutfda exordia dis
scipuli}ciim est coUegd
mdgiftri,uel cotra ma-
gistrwn.
Sed cum, pater samfte, sitis Dei & hominu mediator,& uo-
bis curae sit etiam de pusillis, nec apud uos sit acceptio per-
' essores
2**oci±
uoinni.oJS')1'
■ /ecitabo:<iuodtaleest,8
tesetuntur.aiinstareiu!
propoMS>qu^ibe
deusuris1nior^ll^ltu
trastemus.inprin. idcir
seram,^^dlfi<
! tum, nulsoboni oper*s
.posthoc.Vtartamen bre
I perfu/Mtesuerborum.C
ram.Cdetesta.camanti
^esautemfaftitalisest, 8
seriis casibusaduocati, ai
1 dequoexemplaaliquasu
Forma. Legecautv
■elosoria essenondebent:
de,de/po.ca.fin.^.pen.ex
■ clesiaj.cj.cuinsuis conco
de
1 Ciminter,] Dede, tde
ue
k qu
I W.C.eo,licet. Vel
I jUram non curauit ueni
| Mpuniatis.es.de do.&
Mobtein.l.unica.C.de i
’ f?WA.tCumde<
l'1!*Agerei0diciul
.•Wiuiderepotcl
^"'Afalciaturiqu;
P^wnititurnesot
Vlrdtbt«pX
feMiute.ess-ede
tisiudi •S,Ue Per^onam a
^“'«exerce
Ss*SMlibetiu
i"4?aari'nari-i
S’eita'nuale
X; nieri'
dari,
. petei
tai’di
'‘"“ndisn,
Specui.lib.l. Partic.IIII.
sonarum, de solitafidens clementia, ante sanftitatisuestr®
conspeftum loqui praesumo. Hsc probanturxix. dist.eniln
uerd.xxij.dist.c.j.& ij.xxiiij.qu?st.j.quodcunq;.ex .de mai0
&obe.rolitae.adfi.j.q.j.sifuerit.x.distin. quoniam, ex.de no*
ope.nun.c.ij.ad fi. de renun.nisi cum pridem.$.pro graui de
iudi.nouit.$. sedforsan.lxiij.distin. sanfforum. Vel tali co.
ram Imperatore:
‘FORMA.+ SerenissimeRomanorumrex,RomaniIin.
perij moderator,& semper Auguste,qui siiper solium gloris
triumphalis in throno Imperialis culminis fulgore mirabili
rutilatis: qui etiam eunda iura in armario uestri pedtorisco
seruatis,de iure & iusticia,cuius estis tam cultor quam debi.
tor, loqui cora maiestate uestra praffumo,suppliciter postu.
lans, ut aures imperialis clementi2epr2ebeatis.ff.de his qua
in test.delen.proxime.xcvij.dist.c.j.ex.de ma.& obedien.so
litae.Vel sic coram eorum uicarijs,uel delegatis:
FORMA. Cum digna uoxin maiestate regnantisjiel j
Ciimsedis Apostolicteprouidentiauos suum uicariumcoiu
stitueritrueluobiscausam talem ex certa scientiacommise.
rit, &uestraeindustriaeiustici?claues commiserssdecetuos
illorum typum gerere eundis passim iusticia reddendo, gra
uatis indebitd opem ferendo, & fortiorum insolentiasrepri
mendo,&c.C. de legi.indigna.ex.de off.deleg.c.fi.xciij.di.c.
fi.xciiij.dist.c.j.ex. derescrip.super literis.propesincm. Vel
si coram Cardinalibus:
37 Fo RMA.*Cumpr?clarasitis ecdesiaeluminaria,&can....
delabra splendore iusticiae radiantia. Vel sic:
Fo R M A. Cum ecclesi? Dei sitis principales bases,&co.
lamnae, utpote qui uestrorum uirtutibuS meritorum uicarij ;
lesu Christi lateri assistitis,qui mundi cardo est:&uosexin.
de dicimini cardinales,quoru prouidentia & consilio mun-!
dusuelutostium cardine gubernatur, confidenter ad u$
possunt recurrere , qui iusticiam alibi nequeunt obtinere,
xciij.dist.diaconi sunt. in prin. & c.saccrdotes.ij. quaest.vij.;
aceusatio. uer. hax&alia.ex.detrans!a.mter.uersic.none-
nim.&c.seq.vj. q.j. quisquis cum militibus.extrd,dc off le.c.
pe.xxij.dist.sacrosan&a.infi.Vel sic generaliter coram quo-'
libet iudice:
FORMA. Qusedam mihi coram uobis audaciamtri-
buuntproponendi. Primum, clementia, quasingulisbeni-
gnum praebetis auditum. Secundum,iusticia,qua aequali sta
tera libratis audita. Tertium, quia in r _
s camos mansuetudinis & fraeno rigo s
ris maxillas constringitisiatagentiu dePja^xxxp
sliure, ac rationis tramite deuiare ipsos habenas regiminis'
aduiam reditudinis reducentes. Quartu,quiaiusticiamfo-
ueo, &postulareintendo: quamlibenteruoscolerescimff-
deofEprocon. necquicquam.$.circa.xlv.dist.omnis.ex.(!e
reiudi. cum aeterni.lib.vj. C. deiudicJ.properandum.prO'
pe.prin.xij.q.ij. cum deuotissimam.Vel sic:
Forma. A'pi(fturatouerborum fastuabstinens/in
simplicitate, qua: amica ueritatis est,loquar,qtwadfadtum
nouero pertinet e. Aurum nanq; eloquentiae a rubigimslc0
riaexpurgatur, dum prolixitas abijeitur, &: insiistitur breui'
tati: hic enim dulcius humanis auribus, uelutbalsam^p'
stillatur.j.q.j. c. Marchion.xxxviij. di. seduld. ex. dedolo
cotumac.ueritatis.xxxvij.dist.legimus.§. hincetia.&xlvss
dist.c.j.te s.uer.deinde.Quddsi pluresaduocatisintexate-
raparte,sic dicet partis alterius aduocatus:
Forma. Causa tua multitudinis onerosaeiheluper^
satagitmachinationibuscauillosis.Sedecceaccepi&aPP |
hendi pharetram canonum,& arcum legalem,chordamq
iurisutriusq; extendi , allegationum sagittis sagittar«cl^
ens, & ferire iuris nostri noxios inuasores : &qu»nqua
in hoc certamine singularis, iusticiae tamen clypeo
nitus imminentia non metuo multiplicata agmina be
rum.Siuerd sintplures ex eade parte, sic dicet unus 1 •
Forma. Copiosa & celebris domini Rdiscsctioin^
c£ corda audientium recreauit: & uelutausterpcr
ortum iuris canonici &ciuilis, fecit in gyrum ", rul^j0/
mata suis ssatibus redolere. Soluit enim praesent1 s £
nisnodum,plenecausaminstruxit:adeduralijsp I.
tionibus non sit opus. Sed uteius paream