DOI Artikel:
Couve, Louis: Amphoreus rythmou prōtattikou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14646#0050
79
ΑΜΦΟΡΕΥΣ ΡΥΘΜΟΥ ΠΡΩΤΑΤΤΙΚΟΥ
80
■χαι τα μειζόνων διαστάσεων παρεμφερή έπι τοΟ
λαιμοΰ και τήςγαστρός τοΰ άγγείου, κατά τήν όπι-
σθίαν αύτοΟ δψιν, τά άποτελοϋντα τήν μόνην αύτής
διακόσμησιν. Ούδαμώς παράδοξον εΐνε, ό'τι έπέζη-
σεν ή μυκηναία αύτη έπίδρασις μέχρι του π
Χ. αιώνος, καθόσον τοΰτο εΐνε άποδεδειγμένον ό'τι
συμβαίνει εις ό'λας τάς κατηγορίας των αρχαϊκών
αγγείων. Και έν αύτη δέ τη Κορινθιακή τέχνη, τη
μάλλον άπαλλαγείση των έπιδράσεων τούτων, φέ-
ρονται ίχνη τούτων ενδιαφέροντα.Τό άγγεΐον το φε-
ρόμενον ύπό τοΰ πίνοντος Σατύρου,τά πρότινος δη-
μοσιευθέν, φέρει επί του τραχήλου ζώνην σπειρο-
ειδή \ έπίσης χύτρα τις τοΟ Μουσείου τών Αθη-
νών (ύπ αριθ. 431), εις τον άρχαιότερον ανήκουσα
Κορινθιακών ρυθμόν, εΐνε κεκοσμημένη κατά τον
τράχηλον, άνωθεν της ζωοφόρου ζώνης, διά κυ-
ματοειδούς ευρείας ταινίας έν ύπολεύκω χρώματι
'τοΟ πηλοΰ) άπά τοΰ μέλανος έπαλείμματος του
αγγείου χωριζόμενης. Τό αύτό κόσμημα φέρει και
έτέρα τις Κορινθιακή χύτρα του έν Αούβρω Μου-
σείου (αίθουσα Ε, έρμάριον Ρ, άριθ. 602). Αί κυ-
ματοειδείς αύται ταινίαι, αί'τινες πάντως εϊσΐ λεί-
ψανα της μυκηναίας οιακοσμησεως, απαντωσιν έν
τω ρυθμω του Διπύλου 2 άλλα και έν τφ τών πρω-
ταττικών αγγείων παρετηρήθησαν ήδη ανάλογα κυ-
ματοειδή κοσμήματα3. Τέλος, κατά χρόνους νεω-
τέρους, πλησιάζοντας ήδη προς τήν έποχήν τοΰ
ημετέρου άγγείου, τό θέμα τοϋ' έλικοειδοΰς κοσμή-
ματος εΐνε χαρακτηριστικών τών μεγάλων έξ Ερέ-
τριας αμφορέων, τών πολλάκις ήδη μνημονευθέν-
των (της συλλογής του Έθν. Μουσείου ύπ' άριθ.
1006, 1008).
Εξετάζοντες ανωτέρω τό σχήμα τοΟ άγγείου
ημών, κατετάξαμεν τοΰτο πλησιέστατα τω άμ-
φορεΐ τω εϊκονίζοντι τον "Ηρακλή και τον Νέσ-
σον, ήδη, μελετώντες τον χαρακτήρα τής διακο-
σμήσεως, πάλιν προς τό αύτό άγγεΐον και προς
τον έξ Αίγίνης κρατήρα, τον έν πολλοίς όμοιά-
< ΡοΙΙϊθγ, Βυΐΐ. θ. οοπ·. ΗοΙΙ. 1895, σ. 226 (σημ. 5). Πρό
πολλοϋ ήδη παρετηρήΟη ή ϋπαρξις έν τη Κορινθία τέχνη του όχτά-
ποδος, ώς έχ διάδοχης τοΰ μυκηναίου: ϋυπίοηΐ, Οόΐ'αΠΙ. (1β Ια
Ογ. Ρΐ'ΟρΓβ, I, σελ. 175. Έ9ν. Μουσεϊον άριθ. 336.
2 'ΒΟν. Μουσεϊον, άριβ. 169, 203, 871. Ταινία κυματοειδής πε-
ριβαλλόμενη ΰπό διπλής γραμμής έσχηματισμένης διά στιγμών ομοίως
κυματοειδούς.
3 Έπ'ι τοΰ άμφορέως τοΰ ε'ικονίζοντος συάγρους, Βιΐΐΐ. ά. οοιί'.
Ηβΐΐ. 1893, σ. 29, π. 2-3.
ζοντα αύτώ, όφείλομεν νά τό σχετίσωμεν. Και ίνα
γενικώτερον έκφρασθώμεν, τό άγγεΐον ημών δέον
νά ταχθή έν τω μέσω πάντων τούτων τών αγγείων·
τής μεταβατικής περιόδου, τών μεταγενεστέρων
μεν τής άκμής του ρυθμοϋ του Διπύλου καί τοΰ
τών Κορινθιακών, προγενεστέρων δέ τής οριστικής
έπικρατήσεως τών μελανόμορφων Αττικών. Εΐνε.
τουτέστιν έκ τών άγγείων έκείνων άτινα δεν έ'χουσι
ρυθμόν όλως ίδιον, άλλά συγκεντροΟσιν έν αύτοΐς
κατά διαφόρους βαθμούς και έν διαφόροις δόσεσι.
και άναλογίαις τά έξ έπιδράσεων παλαιοτέρων σχο-
λών προελθόντα στοιχεία.
Τοιουτοτρόπως ήδυνήθημεν νά προσεγγίσωμεν
τό άγγεΐον ημών συγχρόνως πρός τε τά τοΰ πρω-
ταττικοΰ ρυθμοΰ (τοΰ μελετηθέντός ύπό τοΰ ΒοΗ-
ΐ3υ) και πρός τά τοΰ άττικοκορινθιακοΰ (τά αγ-
γεία τοΰ Βουρβα) ώς και πρός αριθμόν τινα άγ-
γείων συνθέτου ρυθμοΰ. Άλλ ό'πως καθορίσωμεν
τήν τάξιν τοΰ άγγείου ημών ό'σον οίον τε άκριβέ-
στερον, ύπολείπεται ήμΐν νά έξετάσωμεν τον ρυθ-
μόν και τήν τεχνικήν διαμόρφωσιν τών εικόνων.
Αί μορφαί εΐσί μελαμβαφεΐς έπί έδάφους τηρή-
σαντος τό φυσικον χρώμα τοΰ πηλοΰ, τά ύπόλευ-
κον δηλ. και ύπέρυθρον, άνευ έπαλείμματος τινός.
Τούτου δέ ή έ'λλειψις, ούδέν σημαίνει" καθόσον έν
τη μεταβατική ταύτη περιόδω ή χρήσις τοΰ μέ-
λανος ή τοΰ έρυθροΰ έπαλείμματος τοΰ έδάφους,
έφ' ού αί μορφαί περιγράφονται, ή ή μη χρήσις
τούτου ούδεμίαν έ'χει σχεδόν σημασίαν ώς πρός
τήν χρονολογίαν τών μνημείων. Έν τη χρονική
ταύτη περιόδω άπαντώσιν έπί τοΰ έδάφους αί απο-
χρώσεις άπασαι άπά τοΰ ύπολεύκου μέχρι τοΰ έρυ-
θροΰ, χωρίς νά παρεχωσιν αί διαφοραί αύται τό
ένδόσιμον εις χρονολογικήν τινα κατάταξιν. Έπί
τών εχόντων δέ έρυθράν τό έδαφος δεν παρατηρεί-
ται και δ μάλλον προηγμένος ρυθμός1. Τά ό'τι δέ
τοΰ ήμετέρου άγγείου, ό'πως και τοΰ άμφορέως
τοΰ εϊκονίζοντος τάς Σειρήνας, ό πηλός έ'μεινεν έν
τω φυσικώ αύτοΰ χρωματισμώ,τώ ύπολεύκω,έν ω
τοΰ άμφορέως λ. χ. τοΰ είκονίζοντος τον Νέσσον
τά μεν κατώτατον αύτοΰ μέρος εΐνε διά μέλανος
έπικεχρισμένον, τά λοιπόν δέ δι' έρυθροΰ έπαλείμ-
ματος, έν ω έκτυποΰνται αί μελαμβαφεΐς μορφαί,
δεν συνεπάγεται, λέγομεν, άναγκαίως τοΰτο τήν
< "Ιδε περί τούτου Ηο1\νβπ1α, ^ΙιγΙκιοΙ], 1890 σ. 250.
ΑΜΦΟΡΕΥΣ ΡΥΘΜΟΥ ΠΡΩΤΑΤΤΙΚΟΥ
80
■χαι τα μειζόνων διαστάσεων παρεμφερή έπι τοΟ
λαιμοΰ και τήςγαστρός τοΰ άγγείου, κατά τήν όπι-
σθίαν αύτοΟ δψιν, τά άποτελοϋντα τήν μόνην αύτής
διακόσμησιν. Ούδαμώς παράδοξον εΐνε, ό'τι έπέζη-
σεν ή μυκηναία αύτη έπίδρασις μέχρι του π
Χ. αιώνος, καθόσον τοΰτο εΐνε άποδεδειγμένον ό'τι
συμβαίνει εις ό'λας τάς κατηγορίας των αρχαϊκών
αγγείων. Και έν αύτη δέ τη Κορινθιακή τέχνη, τη
μάλλον άπαλλαγείση των έπιδράσεων τούτων, φέ-
ρονται ίχνη τούτων ενδιαφέροντα.Τό άγγεΐον το φε-
ρόμενον ύπό τοΰ πίνοντος Σατύρου,τά πρότινος δη-
μοσιευθέν, φέρει επί του τραχήλου ζώνην σπειρο-
ειδή \ έπίσης χύτρα τις τοΟ Μουσείου τών Αθη-
νών (ύπ αριθ. 431), εις τον άρχαιότερον ανήκουσα
Κορινθιακών ρυθμόν, εΐνε κεκοσμημένη κατά τον
τράχηλον, άνωθεν της ζωοφόρου ζώνης, διά κυ-
ματοειδούς ευρείας ταινίας έν ύπολεύκω χρώματι
'τοΟ πηλοΰ) άπά τοΰ μέλανος έπαλείμματος του
αγγείου χωριζόμενης. Τό αύτό κόσμημα φέρει και
έτέρα τις Κορινθιακή χύτρα του έν Αούβρω Μου-
σείου (αίθουσα Ε, έρμάριον Ρ, άριθ. 602). Αί κυ-
ματοειδείς αύται ταινίαι, αί'τινες πάντως εϊσΐ λεί-
ψανα της μυκηναίας οιακοσμησεως, απαντωσιν έν
τω ρυθμω του Διπύλου 2 άλλα και έν τφ τών πρω-
ταττικών αγγείων παρετηρήθησαν ήδη ανάλογα κυ-
ματοειδή κοσμήματα3. Τέλος, κατά χρόνους νεω-
τέρους, πλησιάζοντας ήδη προς τήν έποχήν τοΰ
ημετέρου άγγείου, τό θέμα τοϋ' έλικοειδοΰς κοσμή-
ματος εΐνε χαρακτηριστικών τών μεγάλων έξ Ερέ-
τριας αμφορέων, τών πολλάκις ήδη μνημονευθέν-
των (της συλλογής του Έθν. Μουσείου ύπ' άριθ.
1006, 1008).
Εξετάζοντες ανωτέρω τό σχήμα τοΟ άγγείου
ημών, κατετάξαμεν τοΰτο πλησιέστατα τω άμ-
φορεΐ τω εϊκονίζοντι τον "Ηρακλή και τον Νέσ-
σον, ήδη, μελετώντες τον χαρακτήρα τής διακο-
σμήσεως, πάλιν προς τό αύτό άγγεΐον και προς
τον έξ Αίγίνης κρατήρα, τον έν πολλοίς όμοιά-
< ΡοΙΙϊθγ, Βυΐΐ. θ. οοπ·. ΗοΙΙ. 1895, σ. 226 (σημ. 5). Πρό
πολλοϋ ήδη παρετηρήΟη ή ϋπαρξις έν τη Κορινθία τέχνη του όχτά-
ποδος, ώς έχ διάδοχης τοΰ μυκηναίου: ϋυπίοηΐ, Οόΐ'αΠΙ. (1β Ια
Ογ. Ρΐ'ΟρΓβ, I, σελ. 175. Έ9ν. Μουσεϊον άριθ. 336.
2 'ΒΟν. Μουσεϊον, άριβ. 169, 203, 871. Ταινία κυματοειδής πε-
ριβαλλόμενη ΰπό διπλής γραμμής έσχηματισμένης διά στιγμών ομοίως
κυματοειδούς.
3 Έπ'ι τοΰ άμφορέως τοΰ ε'ικονίζοντος συάγρους, Βιΐΐΐ. ά. οοιί'.
Ηβΐΐ. 1893, σ. 29, π. 2-3.
ζοντα αύτώ, όφείλομεν νά τό σχετίσωμεν. Και ίνα
γενικώτερον έκφρασθώμεν, τό άγγεΐον ημών δέον
νά ταχθή έν τω μέσω πάντων τούτων τών αγγείων·
τής μεταβατικής περιόδου, τών μεταγενεστέρων
μεν τής άκμής του ρυθμοϋ του Διπύλου καί τοΰ
τών Κορινθιακών, προγενεστέρων δέ τής οριστικής
έπικρατήσεως τών μελανόμορφων Αττικών. Εΐνε.
τουτέστιν έκ τών άγγείων έκείνων άτινα δεν έ'χουσι
ρυθμόν όλως ίδιον, άλλά συγκεντροΟσιν έν αύτοΐς
κατά διαφόρους βαθμούς και έν διαφόροις δόσεσι.
και άναλογίαις τά έξ έπιδράσεων παλαιοτέρων σχο-
λών προελθόντα στοιχεία.
Τοιουτοτρόπως ήδυνήθημεν νά προσεγγίσωμεν
τό άγγεΐον ημών συγχρόνως πρός τε τά τοΰ πρω-
ταττικοΰ ρυθμοΰ (τοΰ μελετηθέντός ύπό τοΰ ΒοΗ-
ΐ3υ) και πρός τά τοΰ άττικοκορινθιακοΰ (τά αγ-
γεία τοΰ Βουρβα) ώς και πρός αριθμόν τινα άγ-
γείων συνθέτου ρυθμοΰ. Άλλ ό'πως καθορίσωμεν
τήν τάξιν τοΰ άγγείου ημών ό'σον οίον τε άκριβέ-
στερον, ύπολείπεται ήμΐν νά έξετάσωμεν τον ρυθ-
μόν και τήν τεχνικήν διαμόρφωσιν τών εικόνων.
Αί μορφαί εΐσί μελαμβαφεΐς έπί έδάφους τηρή-
σαντος τό φυσικον χρώμα τοΰ πηλοΰ, τά ύπόλευ-
κον δηλ. και ύπέρυθρον, άνευ έπαλείμματος τινός.
Τούτου δέ ή έ'λλειψις, ούδέν σημαίνει" καθόσον έν
τη μεταβατική ταύτη περιόδω ή χρήσις τοΰ μέ-
λανος ή τοΰ έρυθροΰ έπαλείμματος τοΰ έδάφους,
έφ' ού αί μορφαί περιγράφονται, ή ή μη χρήσις
τούτου ούδεμίαν έ'χει σχεδόν σημασίαν ώς πρός
τήν χρονολογίαν τών μνημείων. Έν τη χρονική
ταύτη περιόδω άπαντώσιν έπί τοΰ έδάφους αί απο-
χρώσεις άπασαι άπά τοΰ ύπολεύκου μέχρι τοΰ έρυ-
θροΰ, χωρίς νά παρεχωσιν αί διαφοραί αύται τό
ένδόσιμον εις χρονολογικήν τινα κατάταξιν. Έπί
τών εχόντων δέ έρυθράν τό έδαφος δεν παρατηρεί-
ται και δ μάλλον προηγμένος ρυθμός1. Τά ό'τι δέ
τοΰ ήμετέρου άγγείου, ό'πως και τοΰ άμφορέως
τοΰ εϊκονίζοντος τάς Σειρήνας, ό πηλός έ'μεινεν έν
τω φυσικώ αύτοΰ χρωματισμώ,τώ ύπολεύκω,έν ω
τοΰ άμφορέως λ. χ. τοΰ είκονίζοντος τον Νέσσον
τά μεν κατώτατον αύτοΰ μέρος εΐνε διά μέλανος
έπικεχρισμένον, τά λοιπόν δέ δι' έρυθροΰ έπαλείμ-
ματος, έν ω έκτυποΰνται αί μελαμβαφεΐς μορφαί,
δεν συνεπάγεται, λέγομεν, άναγκαίως τοΰτο τήν
< "Ιδε περί τούτου Ηο1\νβπ1α, ^ΙιγΙκιοΙ], 1890 σ. 250.