DOI article:
Waźbiński, Zygmunt: "Vir melancholicus": z dziejów renesansowego obrazowania geniusza
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20355#0018
■
13. Sperandio, Medal Tytusa Wespazjana Strozziego, około
r. 1485 (wg Hilla)
i nie chcę ich miećcc — donosił w liście do Leonarda
Buonarrotiego w r. 150923. Ale mimo tej przyro-
dzonej skłonności do samotności i izolacji, należy
widzieć w jego postawie świadomą realizację ficinow-
skiego postulatu losu geniusza, czyniącego ze smutku
i cierpienia treść swej sztuki i swej osobowości.
La mia allegrezza e la maninconia
E’l mio riposo son ąuesti disagi24.
Widział on w melancholii przejaw owego fata^
lizmu losu, który akceptował. „Jest to postawa
charakterystyczna dla vir melancholiom, opisana
przez medycynę i zaliczona przez Ficina w De vita
triplici do najwyższej antropologii, ponieważ według
niego (Ficina) jest to podstawowy warunek, jaki
musi spełniać mnsarum sacerdos“ — pisze Chastel25.
Melancholia zostaje z czasem utożsamiona z ge-
niuszem. Na tej podstawie mówiono o Rafaelu:
„malinconico comme tutti gli uomini di ąuesta ecce-
lenza“. W jednym z XVI-wiecznych paragone
o sztukach, gdzie autor starał się dowieść doskona-
łości malarstwa poprzez stwierdzenie, że najlepsi
malarze są — podobnie jak poeci i filozofowie —
melancholijni, powiedziano: „Malinconia significa
ingegnoCC26. Tutaj więc została po raz pierwszy
sformułowana idea melancholia artificialis, która
stanie się tematem znanej ryciny Diirera Melan-
cholia I (ryc. 12).
14.
f
»tl§S
I
. ’ /
V
-
' -
, „
. . _ ,■ • ' ' *■
Leonardo da Yinci, Autoportret (?). Windsor Castle (wg Chastela)
au temps de Laurent le Magnifiąue, Paris 1959, s. 505—513).
23 Por. Chastel, Marsile Ficin ..., s. 169.
24 Die Dichtungen des Michelangiolo Buonarroti, wyd.
G. Frey, Berlin 1897, XXXI, s. 216.
25 Chastel, Art et Humanisme ..., s. 512.
26 Panofsky, o.c., s. 166. Niestety, nie była mi dostępna
praca: E. Panofsky und F. Saxl, Diirers „Melancholia
Eine Quellen- und Typengeschichtliche Untersuchung (Studien
12
13. Sperandio, Medal Tytusa Wespazjana Strozziego, około
r. 1485 (wg Hilla)
i nie chcę ich miećcc — donosił w liście do Leonarda
Buonarrotiego w r. 150923. Ale mimo tej przyro-
dzonej skłonności do samotności i izolacji, należy
widzieć w jego postawie świadomą realizację ficinow-
skiego postulatu losu geniusza, czyniącego ze smutku
i cierpienia treść swej sztuki i swej osobowości.
La mia allegrezza e la maninconia
E’l mio riposo son ąuesti disagi24.
Widział on w melancholii przejaw owego fata^
lizmu losu, który akceptował. „Jest to postawa
charakterystyczna dla vir melancholiom, opisana
przez medycynę i zaliczona przez Ficina w De vita
triplici do najwyższej antropologii, ponieważ według
niego (Ficina) jest to podstawowy warunek, jaki
musi spełniać mnsarum sacerdos“ — pisze Chastel25.
Melancholia zostaje z czasem utożsamiona z ge-
niuszem. Na tej podstawie mówiono o Rafaelu:
„malinconico comme tutti gli uomini di ąuesta ecce-
lenza“. W jednym z XVI-wiecznych paragone
o sztukach, gdzie autor starał się dowieść doskona-
łości malarstwa poprzez stwierdzenie, że najlepsi
malarze są — podobnie jak poeci i filozofowie —
melancholijni, powiedziano: „Malinconia significa
ingegnoCC26. Tutaj więc została po raz pierwszy
sformułowana idea melancholia artificialis, która
stanie się tematem znanej ryciny Diirera Melan-
cholia I (ryc. 12).
14.
f
»tl§S
I
. ’ /
V
-
' -
, „
. . _ ,■ • ' ' *■
Leonardo da Yinci, Autoportret (?). Windsor Castle (wg Chastela)
au temps de Laurent le Magnifiąue, Paris 1959, s. 505—513).
23 Por. Chastel, Marsile Ficin ..., s. 169.
24 Die Dichtungen des Michelangiolo Buonarroti, wyd.
G. Frey, Berlin 1897, XXXI, s. 216.
25 Chastel, Art et Humanisme ..., s. 512.
26 Panofsky, o.c., s. 166. Niestety, nie była mi dostępna
praca: E. Panofsky und F. Saxl, Diirers „Melancholia
Eine Quellen- und Typengeschichtliche Untersuchung (Studien
12