DOI article:
Miodońska, Barbara: Przedstawienie państwa polskiego w Statucie Łaskiego z r. 1506
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20355#0039
A SacraRejiaMmesfas. B* Archiepts’ Pmesnen-PrimajKepni. CKt-chtepis PeppolmjBIŁfis capi Senator ej
MPalafmi, CałtellaniSenaiorei - T -Magisfrafut ef OJfkiala Kej ni ei MąpmDucafuj Ltfbmma e■„>- Jena(o res ■
^■OfficmkfCuriaAiJm.eiSecrefarijRSM-MKebitefKtamefMaóJhic-lUh^ „ ' .
** . J c7 Jacek*Itwmf* t£z% •&***■ atFrwtltjie
9. Jakub Lauro, Sejm polski za Zygmunta III, miedzioryt z r. 1622. Gabinet Rycin Zbiorów Czartoryskich (fot. Muzeum Narodowe
w Krakowie)
i Pogoń zwisają nad głową króla na zapiecku tronu.
Dwa następne godła, związane jeszcze ze zwień-
czeniem tronu, równocześnie stanowią ogniwa łań-
cucha tarcz herbowych zawieszonych w abstrakcyj-
nej przestrzeni wokół obradującego sejmu. Łańcuch
ten, u dołu przerwany, tworzy dwa ciągi, po prawicy
i po lewicy króla.
Przy określaniu herbów posłużymy się głównie
tzw. Rękopisem arsenalskim, szesnastowieczną ilu-
strowaną kopią Insygnia seu clenodia Regni Poloniae
Długosza, wydaną przez H. Polaczkównę40, w miarę
potrzeby uzupełniając innymi źródłami. Herby na
40 H. Polaczkówna, Stemmata Polonica. Rękopis nr 1114
Klejnotów Długosza w Bibliotece Arsenału w Paryżu (Prace
Sekcji Historii Sztuki i Kultury Towarzystwa Naukowego
we Lwowie I, Lwów 1929, s. 161—250).
tronie królewskim, ułożone w dwie pary, to kolejno:
1. Orzeł w koronie, który „est insigne solius mo-
narchae et regis Poloniae"41; tu występuje jako
godło państwowe.
2. Pogoń — pierwotnie herb Ziemi Wileńskiej,
z którą związana była najściślej władza wielko-
książęca na Litwie; od czasów Jagiełły stała się
godłem ogólnolitewskim, symbolem jego naj-
wyższej władzy zwierzchniej42. Podobnie jak na
miniaturze Pontyfikatu Ciołka, przedstawiającej
Koronację („Te Deum laudamus") oraz na
portrecie Aleksandra w Kronice polskiej Biel-
41 Stemmata Polonica, fol. lv (Polaczkówna, o.c., s. 187).
42 W. Semkowicz, Sfragistyka Witolda (Wiadomości
Numizmatyczno-Archeologiczne XIII, 1930, (druk) 1931,
s. 65—86).
3 — Folia Historiae Artium, t. V
33
MPalafmi, CałtellaniSenaiorei - T -Magisfrafut ef OJfkiala Kej ni ei MąpmDucafuj Ltfbmma e■„>- Jena(o res ■
^■OfficmkfCuriaAiJm.eiSecrefarijRSM-MKebitefKtamefMaóJhic-lUh^ „ ' .
** . J c7 Jacek*Itwmf* t£z% •&***■ atFrwtltjie
9. Jakub Lauro, Sejm polski za Zygmunta III, miedzioryt z r. 1622. Gabinet Rycin Zbiorów Czartoryskich (fot. Muzeum Narodowe
w Krakowie)
i Pogoń zwisają nad głową króla na zapiecku tronu.
Dwa następne godła, związane jeszcze ze zwień-
czeniem tronu, równocześnie stanowią ogniwa łań-
cucha tarcz herbowych zawieszonych w abstrakcyj-
nej przestrzeni wokół obradującego sejmu. Łańcuch
ten, u dołu przerwany, tworzy dwa ciągi, po prawicy
i po lewicy króla.
Przy określaniu herbów posłużymy się głównie
tzw. Rękopisem arsenalskim, szesnastowieczną ilu-
strowaną kopią Insygnia seu clenodia Regni Poloniae
Długosza, wydaną przez H. Polaczkównę40, w miarę
potrzeby uzupełniając innymi źródłami. Herby na
40 H. Polaczkówna, Stemmata Polonica. Rękopis nr 1114
Klejnotów Długosza w Bibliotece Arsenału w Paryżu (Prace
Sekcji Historii Sztuki i Kultury Towarzystwa Naukowego
we Lwowie I, Lwów 1929, s. 161—250).
tronie królewskim, ułożone w dwie pary, to kolejno:
1. Orzeł w koronie, który „est insigne solius mo-
narchae et regis Poloniae"41; tu występuje jako
godło państwowe.
2. Pogoń — pierwotnie herb Ziemi Wileńskiej,
z którą związana była najściślej władza wielko-
książęca na Litwie; od czasów Jagiełły stała się
godłem ogólnolitewskim, symbolem jego naj-
wyższej władzy zwierzchniej42. Podobnie jak na
miniaturze Pontyfikatu Ciołka, przedstawiającej
Koronację („Te Deum laudamus") oraz na
portrecie Aleksandra w Kronice polskiej Biel-
41 Stemmata Polonica, fol. lv (Polaczkówna, o.c., s. 187).
42 W. Semkowicz, Sfragistyka Witolda (Wiadomości
Numizmatyczno-Archeologiczne XIII, 1930, (druk) 1931,
s. 65—86).
3 — Folia Historiae Artium, t. V
33