DOI Artikel:
Miodońska, Barbara: Przedstawienie państwa polskiego w Statucie Łaskiego z r. 1506
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20355#0047
12. Pieczęć wielka koronna Aleksandra Jagiellończyka. Biblioteka Czartoryskich (fot. Muzeum Narodowe w Krakowie)
jach, w całym splendorze insygniów królewskich77.
Te dwa drzeworyty portretowe pozostają w najści-
ślejszym związku ideowym z trzecim, odbitym na
odwrocie karty tytułowej Kroniki śzoiata i powtó-
rzonym w Kronice polskiej z r. 1597. Wyobraża on
tarczę ze wspaniałym orłem, nad którą dwa putta
podtrzymują koronę zamkniętą kabłąkami — znak
pełnej suwerenności władzy królewskiej, równej
suwerenności cesarskiej. Szeroko rozpostarte skrzydła
orła — zarazem godła królewskiego i państwowego —
" M. Bielski, Kronika to jest historia świata, wyd. Ma-
teusz Siebeneycher, Kraków 1564. Wymienione tu drzeworyty
na rewersie karty tytułowej, na fol. 404v i 421v noszą inicjały
JB (Jórg Bruckner?) i datę 1563.
78 Cronica von der heiligen Stat von Coellen, Koln 1499,
wyd. J. Roelhoff mł. (Hain 4989), fol. XXXVV i CXXXVV
(repr. A. Schramm, Der Bilderschmuck der Fruhdrucke VIII,
Leipzig 1924, tabl. 174, ryc. 794); drzeworyt ulotny wydany
przez Alberta Kónlen, Marienhibliothek w Halle n. Saalą
ogarniają i jednoczą wszystkie ziemie Królestwa,
których herby, wraz z herbami osobistymi króla,
umieścił drzeworytnik na piórach skrzydeł (ryc. ló).
Sens tego przedstawienia staje się w pełni czytelny,
gdy zestawimy je z innymi, analogicznymi zabytkami,
niemal współczesnymi Statutowi Łaskiego. Są to
niemieckie drzeworyty z lat 1490—-1510 przedsta-
wiające dwugłowego orła cesarskiego, który dźwiga
na swych piersiach krucyfiks, na skrzydłach zaś
szeregi tarcz herbowych (ryc. 17)78. Napisy tytułowe
(repr. Einblattdrucke des funfzehnten Jahrhunderts, wyd. P.
Heitz, LV, Strassburg 1923, s. 6, tabl. 4); Hans Burgkmair,
drzeworyt z r. 1510 (repr. M. Geisberg, Der deutsche Ein-
blatt-Holzschnitt in der ersten Hdlfte des XVI. Jhrs., Munchen
(b.d.), nr 520). — E. Ziehen, Das Heilige Rómische Reich
in seinen Gliedern. Sinnbilder des korperschaftlichen Reichs-
gedankens 1400—1800 (Archiv fur Frankfurts Geschichte
und Kunst 48, 1962, s. 31 i n.).
41
jach, w całym splendorze insygniów królewskich77.
Te dwa drzeworyty portretowe pozostają w najści-
ślejszym związku ideowym z trzecim, odbitym na
odwrocie karty tytułowej Kroniki śzoiata i powtó-
rzonym w Kronice polskiej z r. 1597. Wyobraża on
tarczę ze wspaniałym orłem, nad którą dwa putta
podtrzymują koronę zamkniętą kabłąkami — znak
pełnej suwerenności władzy królewskiej, równej
suwerenności cesarskiej. Szeroko rozpostarte skrzydła
orła — zarazem godła królewskiego i państwowego —
" M. Bielski, Kronika to jest historia świata, wyd. Ma-
teusz Siebeneycher, Kraków 1564. Wymienione tu drzeworyty
na rewersie karty tytułowej, na fol. 404v i 421v noszą inicjały
JB (Jórg Bruckner?) i datę 1563.
78 Cronica von der heiligen Stat von Coellen, Koln 1499,
wyd. J. Roelhoff mł. (Hain 4989), fol. XXXVV i CXXXVV
(repr. A. Schramm, Der Bilderschmuck der Fruhdrucke VIII,
Leipzig 1924, tabl. 174, ryc. 794); drzeworyt ulotny wydany
przez Alberta Kónlen, Marienhibliothek w Halle n. Saalą
ogarniają i jednoczą wszystkie ziemie Królestwa,
których herby, wraz z herbami osobistymi króla,
umieścił drzeworytnik na piórach skrzydeł (ryc. ló).
Sens tego przedstawienia staje się w pełni czytelny,
gdy zestawimy je z innymi, analogicznymi zabytkami,
niemal współczesnymi Statutowi Łaskiego. Są to
niemieckie drzeworyty z lat 1490—-1510 przedsta-
wiające dwugłowego orła cesarskiego, który dźwiga
na swych piersiach krucyfiks, na skrzydłach zaś
szeregi tarcz herbowych (ryc. 17)78. Napisy tytułowe
(repr. Einblattdrucke des funfzehnten Jahrhunderts, wyd. P.
Heitz, LV, Strassburg 1923, s. 6, tabl. 4); Hans Burgkmair,
drzeworyt z r. 1510 (repr. M. Geisberg, Der deutsche Ein-
blatt-Holzschnitt in der ersten Hdlfte des XVI. Jhrs., Munchen
(b.d.), nr 520). — E. Ziehen, Das Heilige Rómische Reich
in seinen Gliedern. Sinnbilder des korperschaftlichen Reichs-
gedankens 1400—1800 (Archiv fur Frankfurts Geschichte
und Kunst 48, 1962, s. 31 i n.).
41