DOI article:
Miodońska, Barbara: Przedstawienie państwa polskiego w Statucie Łaskiego z r. 1506
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20355#0055
20. Chorągiew z herbami państwowymi z czasów Zygmunta Augusta. Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu (fot. S. Kolowca)
planetarum ut certarum creaturarum infra se venti
vel angeli sunt existimati esseaphylosophis [...]CC104.
Pierwszy z tych poglądów miał za sobą bardzo długą
tradycję wywodzącą się ze starożytnego Iranu
i przyswojoną światu zachodniemu w epoce hellenis-
tycznej105. Miał również zakorzenienie w tekstach
Biblii, które traktują cztery wiatry jako siły kosmi-
czne pozostające w związku z czterema stronami
świata {Zach. 6, 1—8; Ezech. 37, 9; Apokalipsa 7, 1).
Cztery wiatry kardynalne (z ogólnej liczby dwunastu)
odgrywały szczególnie ważną rolę w kosmologii
Hildegardy z Bingen (1098—1179), autorki Scmias
i Liber dminorum operum10Q. Przypisywanie aniołom
funkcji kosmicznych, zgodne z tradycją Starego
Iconographie de l’art profane au Moyen-Age et a la Reneissance
II, La Haye 1932, s. 294 i n. — Beer, o.c., s. 30—32. — Z.
Ameisenowa, Some Neglected Representations of the Harmony
of the Unwerse (Essays in Honor of Hans Tietze. Extrait de la
Gazette des Beaux-Arts, 1958, s. 349 i n.).
104 H. Liebschiitz, Das allegorische Weltbild der heiligen
Hildegard von Bingen (Studien der Bibliothek Warburg, Lei-
Testamentu {Ps. 104, 4), znalazło dobitny wyraz
już w II w. przed n.e. w apokryficznej Księdze
Henocha, który uchodził w średniowieczu za ojca
astrologii107. Zgodnie z wyrażonymi tam poglądami
aniołowie sprawują kontrolę nad naturą, człowie-
kiem i przyszłością. Kierują oni biegiem gwiazd
i zjawiskami atmosferycznymi. Wersja słowiańska
Księgi Henocha przypisywała aniołom opiekę nad
fazami księżyca, ruchami gwiazd i słońca oraz
dobrym lub złym losem świata. Apokalipsa św. Jana
ukazywała anioły m. in. w roli sił rządzących z woli
Boga żywiołami (7,1; 14,8; 16,5). Nadawanie anio-
łom funkcji sił kosmicznych było powszechne
w średniowiecznym świecie chrześcijańskim zarówno
pzig 1930, s. 82). — L. Thorndike, The History of Magie
and Experimental Science, New York 1923, II, s. 322—323.
105 Liebschiitz, o.c., s. 73.
106 Tenże, o.c., rozdz. III. •—Thorndike, o.c., II, s. 132,
150.
107 Thorndike, o.c., I, rozdz. XIII.
4 — Folia Historiae Artium, t. V
49
planetarum ut certarum creaturarum infra se venti
vel angeli sunt existimati esseaphylosophis [...]CC104.
Pierwszy z tych poglądów miał za sobą bardzo długą
tradycję wywodzącą się ze starożytnego Iranu
i przyswojoną światu zachodniemu w epoce hellenis-
tycznej105. Miał również zakorzenienie w tekstach
Biblii, które traktują cztery wiatry jako siły kosmi-
czne pozostające w związku z czterema stronami
świata {Zach. 6, 1—8; Ezech. 37, 9; Apokalipsa 7, 1).
Cztery wiatry kardynalne (z ogólnej liczby dwunastu)
odgrywały szczególnie ważną rolę w kosmologii
Hildegardy z Bingen (1098—1179), autorki Scmias
i Liber dminorum operum10Q. Przypisywanie aniołom
funkcji kosmicznych, zgodne z tradycją Starego
Iconographie de l’art profane au Moyen-Age et a la Reneissance
II, La Haye 1932, s. 294 i n. — Beer, o.c., s. 30—32. — Z.
Ameisenowa, Some Neglected Representations of the Harmony
of the Unwerse (Essays in Honor of Hans Tietze. Extrait de la
Gazette des Beaux-Arts, 1958, s. 349 i n.).
104 H. Liebschiitz, Das allegorische Weltbild der heiligen
Hildegard von Bingen (Studien der Bibliothek Warburg, Lei-
Testamentu {Ps. 104, 4), znalazło dobitny wyraz
już w II w. przed n.e. w apokryficznej Księdze
Henocha, który uchodził w średniowieczu za ojca
astrologii107. Zgodnie z wyrażonymi tam poglądami
aniołowie sprawują kontrolę nad naturą, człowie-
kiem i przyszłością. Kierują oni biegiem gwiazd
i zjawiskami atmosferycznymi. Wersja słowiańska
Księgi Henocha przypisywała aniołom opiekę nad
fazami księżyca, ruchami gwiazd i słońca oraz
dobrym lub złym losem świata. Apokalipsa św. Jana
ukazywała anioły m. in. w roli sił rządzących z woli
Boga żywiołami (7,1; 14,8; 16,5). Nadawanie anio-
łom funkcji sił kosmicznych było powszechne
w średniowiecznym świecie chrześcijańskim zarówno
pzig 1930, s. 82). — L. Thorndike, The History of Magie
and Experimental Science, New York 1923, II, s. 322—323.
105 Liebschiitz, o.c., s. 73.
106 Tenże, o.c., rozdz. III. •—Thorndike, o.c., II, s. 132,
150.
107 Thorndike, o.c., I, rozdz. XIII.
4 — Folia Historiae Artium, t. V
49