DOI Artikel:
Samek, Jan: Porta angusta i nagrobki portalowe w Polsce: (Zapoznana symbolika wejścia w sztuce)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20405#0159
16. Szczegół nagrobka Jana III Sobieskiego i jego żony z 1.1753—1760 w katedrze na Wawelu (fot. S. Deptuszewski)
PORTA ANGUSTA
Przy rozważaniu symboliki drzwi podkreślane
było przede wszystkim znaczenie ich jako granicy
pomiędzy dwoma światami, a także ich utożsamie-
nie z Chrystusem zgodnie ze słowami Ewangelii:
„Jam jest brama żywota” 26. Poza tą podaną już
interpretacją istnieje jednak możliwość jeszcze in-
nej, która także ma swe źródło w Piśmie Świętym.
Mamy tu na myśli przypowieść o wiodącej do zba-
wienia wąskiej bramie — Porta angusta. Warto
przypomnieć zawarte w Ewangelii odcinki doty-
czące wąskiej bramy: w kazaniu na górze, jak po-
daje Ewangelia św. Mateusza, Chrystus tak pou-
czał o ciasnej drodze, którą można się dostać do
26 Joannes, c. XV, v, 9. Porównaj też interpretacje
podane przez Białostockiego, Symbolika drzwi...,
s. 116. Symboliką drzwi zajmował się także L. Kali-
nowski, Treści ideowe i artystyczne drzwi gnieźnień-
skich [w:] Drzwi gnieźnieńskie, II, Wrocław 1959, s.
116—-121.
nieba: ,,In tratę per angusta m portam: quia lata
porta, et spatiosa via est, quae ducit ad perditio-
nem, et multi sunt, qui intrant per eam. Quam
angusta porta, et arcta via est, quae ducit ad vi-
tam: et pańci sunt, qui inveniunt eam!” 27.
Dalszą wzmiankę dotyczącą Porta angusta po-
daje Ewangelia św. Łukasza w partii mówiącej,
jak Chrystus naucza w drodze do Jerozolimy: ,,Et
ibat per civitates et castella, docens, et iter faciens
in Jerusalem. Alt autem illi quidam: Domine, si
pauci sunt, qui salvantur? Ipse autem dixit ad
illos: Contemdite intrare per angustam portam:
quia multi, dico vobis, quaerent intrare, et non
poterunt. Cum autem intraverit pater familias, et
clauserit ostium, incipietis foris stare, et pulsare
27 Matthaeus, c. VII, v. 13—14. W tłumaczeniu cytat
ten brzmi: „Wchodźcie przez ciasną bramę, albowiem
szeroka brama i przestronna jest droga, która wiedzie na
zatracenie: A wielu ich jest, którzy przez nią wchodzą.
Jakoż ciasna jest brama i wąska jest droga, która wie-
dzie do żywota: A mało ich jest, którzy ją najdują”.
151
PORTA ANGUSTA
Przy rozważaniu symboliki drzwi podkreślane
było przede wszystkim znaczenie ich jako granicy
pomiędzy dwoma światami, a także ich utożsamie-
nie z Chrystusem zgodnie ze słowami Ewangelii:
„Jam jest brama żywota” 26. Poza tą podaną już
interpretacją istnieje jednak możliwość jeszcze in-
nej, która także ma swe źródło w Piśmie Świętym.
Mamy tu na myśli przypowieść o wiodącej do zba-
wienia wąskiej bramie — Porta angusta. Warto
przypomnieć zawarte w Ewangelii odcinki doty-
czące wąskiej bramy: w kazaniu na górze, jak po-
daje Ewangelia św. Mateusza, Chrystus tak pou-
czał o ciasnej drodze, którą można się dostać do
26 Joannes, c. XV, v, 9. Porównaj też interpretacje
podane przez Białostockiego, Symbolika drzwi...,
s. 116. Symboliką drzwi zajmował się także L. Kali-
nowski, Treści ideowe i artystyczne drzwi gnieźnień-
skich [w:] Drzwi gnieźnieńskie, II, Wrocław 1959, s.
116—-121.
nieba: ,,In tratę per angusta m portam: quia lata
porta, et spatiosa via est, quae ducit ad perditio-
nem, et multi sunt, qui intrant per eam. Quam
angusta porta, et arcta via est, quae ducit ad vi-
tam: et pańci sunt, qui inveniunt eam!” 27.
Dalszą wzmiankę dotyczącą Porta angusta po-
daje Ewangelia św. Łukasza w partii mówiącej,
jak Chrystus naucza w drodze do Jerozolimy: ,,Et
ibat per civitates et castella, docens, et iter faciens
in Jerusalem. Alt autem illi quidam: Domine, si
pauci sunt, qui salvantur? Ipse autem dixit ad
illos: Contemdite intrare per angustam portam:
quia multi, dico vobis, quaerent intrare, et non
poterunt. Cum autem intraverit pater familias, et
clauserit ostium, incipietis foris stare, et pulsare
27 Matthaeus, c. VII, v. 13—14. W tłumaczeniu cytat
ten brzmi: „Wchodźcie przez ciasną bramę, albowiem
szeroka brama i przestronna jest droga, która wiedzie na
zatracenie: A wielu ich jest, którzy przez nią wchodzą.
Jakoż ciasna jest brama i wąska jest droga, która wie-
dzie do żywota: A mało ich jest, którzy ją najdują”.
151