DOI Artikel:
Małkiewicz, Adam; Stolot, Franciszek [Gefeierte Pers.]: Franciszek Stolot: (1937 - 2006)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20622#0154
kolejne szczeble kariery aż do stanowiska kuratora
zbiorów i kierownika działu. W latach 1974—1985
był wicedyrektorem Muzeum do spraw naukowych
i oświatowych.
Był przede wszystkim muzealnikiem i z Muze-
um bardzo silnie identyfikował się emocjonalnie.
Wielkim szacunkiem darzył grupę przedwojen-
nych pracowników, zarówno merytorycznych,
takich jak wicedyrektor prof. Zbigniew Bocheński
(1901—1976) i kierownik działu rzemiosła artystycz-
nego doc. Kazimierz Buczkowski (1896—1967),
jak i pomocniczych, często bardzo zasłużonych dla
instytucji; swoistym kultem otaczał swą długoletnią
przełożoną dr Marię Goetel-Kopffową (1922—1986).
Nawiązująca do przedwojennej tradycji Jego posta-
wa zawodowa prowadziła niekiedy do przesadnego
konserwatyzmu, manifestującego się np. niechęcią
do wprowadzania zmian w ukształtowanej przez
Kopffową ekspozycji dawnej sztuki polskiej w Domu
Szołayskich, nie całkiem bezpodstawną ostrożnością
wobec wypożyczania muzealiów, czy często nadmier-
ną rezerwą w stosunku do działań konserwatorskich,
ale przede wszystkim owocowała przywiązywaniem
wielkiej wagi do funkcji dydaktycznej i wychowaw-
czej muzeum oraz pojmowaniem pracy w muzeum
jako społecznej służby, jako swoistego posłannictwa.
Z Jego inicjatywy Muzeum podjęło starania o po-
zyskanie pałacu Erazma Ciołka na pomieszczenie
zbiorów sztuki polskiej do roku 1764 i sztuki cer-
kiewnej, On sprawował nadzór nad prowadzonymi
tam pracami konserwatorskimi, stworzył koncepcję
użytkowania wnętrz i opracował projekt stałej eks-
pozycji dawnej sztuki polskiej; nie doczekał niestety
ostatecznego przejęcia i urządzania odrestaurowane-
go budynku.
Franciszek Stolot zmarł po ciężkiej chorobie
w Wielki Piątek 14 kwietnia 2006 i został pocho-
wany na cmentarzu Rakowickim.
Jego dorobek naukowy, obejmujący prace inter-
pretacyjne i materiałowe, opracowania dokumen-
tacyjne, publikacje źródeł czy teksty popularyza-
2 F. Stolot, Siedemnastowieczna architektura pałacu w Zyro-
wej na Opolszczyźnie, Kwartalnik Opolski, 9: 1963, s. 51-72.
3 Tenże, Warsztat Baltazara Kuncza. Ze studiów nad snycer-
stwem małopolskim- I połoioy XVII wieku, Sprawozdania z Posie-
dzeń Komisji Naukowych PAN Oddz. w Krakowie, 19: 1975
[1976], s. 127—128. Zob. też F. Stolot, Z. Wenzel-Ho-
mecka, Kuncz (Kunc, Kontz, Kuntz) Balcer [w:] Polski słownik
biograficzny, XVI, 1971, s. 183.
4 F. Stolot, Główne typy kompozycyjne ołtarzy w Małopol-
sce po r. 1600 [w:] Sztuka około roku 1600, Warszawa 1974,
s. 339-353.
torskie, ale także problemowe wystawy muzealne,
prace redakcyjne i wydawnicze czy inspirowanie
zbiorowych działań naukowych, był wypadkową
osobistych zainteresowań badawczych, obowiązków
zawodowych i doraźnie podejmowanych inicjatyw,
które uznał za ważne. Wszystkie Jego teksty odzna-
czały się sumiennością badawczą i celnym, żywym
językiem.
Zainteresowaniu sztuką polską XVII wieku dał
wyraz w pracach pisanych pro gradu. Opublikowana
po dwóch latach od powstania praca magisterska do-
tyczyła architektury tego czasu na Górnym Śląsku2.
Z kolei dysertacja doktorska o stolarsko-snycerskim
warsztacie Baltazara Kuncza, ogłoszona niestety
tylko w streszczeniu3, dała początek cennemu arty-
kułowi poświęconemu systematyce manierystycz-
nych struktur ołtarzowych4. Uhonorowana nagrodą
Stowarzyszenia Historyków Sztuki wcześniejsza roz-
prawa o testamencie Tomasza Nikła, wbrew skrom-
nemu tytułowi, stanowi monograficzne opracowanie
twórczości tego muratora, kamieniarza i rzeźbiarza5.
Podobnie też artykuł o nieznanym obrazie Jana Tri-
cjusza w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie
zawiera szersze omówienie działalności tego malarza
jako portrecisty6. Wczesny krótki tekst o bozzetcie
ołtarza Baltazara Fontany, wtórnie używanym jako
relikwiarz, jest przyczynkiem do charakterystyki
działań ks. Sebastiana Piskorskiego na polu sztuki7.
Dla badań nad barokową sztuką Krakowa wielkie
znaczenie miała rozprawa o księdze wydatków
klasztoru kanoników regularnych na Kazimierzu
w latach 1616—1652, 1664—1668, 1670—1676
i 1729—17878. Autor nie poprzestał na krytycznym
wydaniu fragmentów tekstu odnoszących się do
prac artystycznych dla kościoła Bożego Ciała, lecz
szczegółowo omówił i zinterpretował zawarte w nich
informacje, wydatnie poszerzające wiedzę o datowa-
niu i autorstwie wielu elementów urządzenia wnętrza
tej świątyni. Prezentując autorstwo niektórych dotąd
anonimowych obrazów wskazał ich wzory graficzne;
ten problem, wówczas bardzo aktualny w badaniach
5 Tenże, Testament Tomasza Nikła. (Przyczynek do dziejów
pińczowskich warsztatóio budowlanych i kamieniarsko-rzeźbiarskich
na przełomie iviekóiv XVI i XVII), Biuletyn Historii Sztuki, 32:
1970, s. 227—244. Zob. też Tenże, Nikiel (Nykiel, Nikł) To-
masz [w:] Polski słownik biograficzny, XXIII, 1978, s. 111—112.
6 Tenże, Nieznany obraz Jana Tricjusza, Biuletyn Historii
Sztuki, 32: 1970, s. 164-170.
7 Tenże, Nieznany model ołtarza do kościoła św. Anny
iv Krakowie, Biuletyn Historii Sztuki, 30: 1968, s. 222—226.
8 Tenże, Nie wykorzystane źródło do dziejóiu sztuki Krakowa
w XVII i XVIII wieku. Księga wydatków kościoła Bożego Ciała
w Krakowie, Rocznik Krakowski, 44: 1973, s. 63—96.
148
zbiorów i kierownika działu. W latach 1974—1985
był wicedyrektorem Muzeum do spraw naukowych
i oświatowych.
Był przede wszystkim muzealnikiem i z Muze-
um bardzo silnie identyfikował się emocjonalnie.
Wielkim szacunkiem darzył grupę przedwojen-
nych pracowników, zarówno merytorycznych,
takich jak wicedyrektor prof. Zbigniew Bocheński
(1901—1976) i kierownik działu rzemiosła artystycz-
nego doc. Kazimierz Buczkowski (1896—1967),
jak i pomocniczych, często bardzo zasłużonych dla
instytucji; swoistym kultem otaczał swą długoletnią
przełożoną dr Marię Goetel-Kopffową (1922—1986).
Nawiązująca do przedwojennej tradycji Jego posta-
wa zawodowa prowadziła niekiedy do przesadnego
konserwatyzmu, manifestującego się np. niechęcią
do wprowadzania zmian w ukształtowanej przez
Kopffową ekspozycji dawnej sztuki polskiej w Domu
Szołayskich, nie całkiem bezpodstawną ostrożnością
wobec wypożyczania muzealiów, czy często nadmier-
ną rezerwą w stosunku do działań konserwatorskich,
ale przede wszystkim owocowała przywiązywaniem
wielkiej wagi do funkcji dydaktycznej i wychowaw-
czej muzeum oraz pojmowaniem pracy w muzeum
jako społecznej służby, jako swoistego posłannictwa.
Z Jego inicjatywy Muzeum podjęło starania o po-
zyskanie pałacu Erazma Ciołka na pomieszczenie
zbiorów sztuki polskiej do roku 1764 i sztuki cer-
kiewnej, On sprawował nadzór nad prowadzonymi
tam pracami konserwatorskimi, stworzył koncepcję
użytkowania wnętrz i opracował projekt stałej eks-
pozycji dawnej sztuki polskiej; nie doczekał niestety
ostatecznego przejęcia i urządzania odrestaurowane-
go budynku.
Franciszek Stolot zmarł po ciężkiej chorobie
w Wielki Piątek 14 kwietnia 2006 i został pocho-
wany na cmentarzu Rakowickim.
Jego dorobek naukowy, obejmujący prace inter-
pretacyjne i materiałowe, opracowania dokumen-
tacyjne, publikacje źródeł czy teksty popularyza-
2 F. Stolot, Siedemnastowieczna architektura pałacu w Zyro-
wej na Opolszczyźnie, Kwartalnik Opolski, 9: 1963, s. 51-72.
3 Tenże, Warsztat Baltazara Kuncza. Ze studiów nad snycer-
stwem małopolskim- I połoioy XVII wieku, Sprawozdania z Posie-
dzeń Komisji Naukowych PAN Oddz. w Krakowie, 19: 1975
[1976], s. 127—128. Zob. też F. Stolot, Z. Wenzel-Ho-
mecka, Kuncz (Kunc, Kontz, Kuntz) Balcer [w:] Polski słownik
biograficzny, XVI, 1971, s. 183.
4 F. Stolot, Główne typy kompozycyjne ołtarzy w Małopol-
sce po r. 1600 [w:] Sztuka około roku 1600, Warszawa 1974,
s. 339-353.
torskie, ale także problemowe wystawy muzealne,
prace redakcyjne i wydawnicze czy inspirowanie
zbiorowych działań naukowych, był wypadkową
osobistych zainteresowań badawczych, obowiązków
zawodowych i doraźnie podejmowanych inicjatyw,
które uznał za ważne. Wszystkie Jego teksty odzna-
czały się sumiennością badawczą i celnym, żywym
językiem.
Zainteresowaniu sztuką polską XVII wieku dał
wyraz w pracach pisanych pro gradu. Opublikowana
po dwóch latach od powstania praca magisterska do-
tyczyła architektury tego czasu na Górnym Śląsku2.
Z kolei dysertacja doktorska o stolarsko-snycerskim
warsztacie Baltazara Kuncza, ogłoszona niestety
tylko w streszczeniu3, dała początek cennemu arty-
kułowi poświęconemu systematyce manierystycz-
nych struktur ołtarzowych4. Uhonorowana nagrodą
Stowarzyszenia Historyków Sztuki wcześniejsza roz-
prawa o testamencie Tomasza Nikła, wbrew skrom-
nemu tytułowi, stanowi monograficzne opracowanie
twórczości tego muratora, kamieniarza i rzeźbiarza5.
Podobnie też artykuł o nieznanym obrazie Jana Tri-
cjusza w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie
zawiera szersze omówienie działalności tego malarza
jako portrecisty6. Wczesny krótki tekst o bozzetcie
ołtarza Baltazara Fontany, wtórnie używanym jako
relikwiarz, jest przyczynkiem do charakterystyki
działań ks. Sebastiana Piskorskiego na polu sztuki7.
Dla badań nad barokową sztuką Krakowa wielkie
znaczenie miała rozprawa o księdze wydatków
klasztoru kanoników regularnych na Kazimierzu
w latach 1616—1652, 1664—1668, 1670—1676
i 1729—17878. Autor nie poprzestał na krytycznym
wydaniu fragmentów tekstu odnoszących się do
prac artystycznych dla kościoła Bożego Ciała, lecz
szczegółowo omówił i zinterpretował zawarte w nich
informacje, wydatnie poszerzające wiedzę o datowa-
niu i autorstwie wielu elementów urządzenia wnętrza
tej świątyni. Prezentując autorstwo niektórych dotąd
anonimowych obrazów wskazał ich wzory graficzne;
ten problem, wówczas bardzo aktualny w badaniach
5 Tenże, Testament Tomasza Nikła. (Przyczynek do dziejów
pińczowskich warsztatóio budowlanych i kamieniarsko-rzeźbiarskich
na przełomie iviekóiv XVI i XVII), Biuletyn Historii Sztuki, 32:
1970, s. 227—244. Zob. też Tenże, Nikiel (Nykiel, Nikł) To-
masz [w:] Polski słownik biograficzny, XXIII, 1978, s. 111—112.
6 Tenże, Nieznany obraz Jana Tricjusza, Biuletyn Historii
Sztuki, 32: 1970, s. 164-170.
7 Tenże, Nieznany model ołtarza do kościoła św. Anny
iv Krakowie, Biuletyn Historii Sztuki, 30: 1968, s. 222—226.
8 Tenże, Nie wykorzystane źródło do dziejóiu sztuki Krakowa
w XVII i XVIII wieku. Księga wydatków kościoła Bożego Ciała
w Krakowie, Rocznik Krakowski, 44: 1973, s. 63—96.
148