DOI article:
Buchinger, Günter; Horzela, Dobrosława: Witraże z kościoła filialnego St. Lorenzen ob Katsch (Styria): o pochodzeniu i losach zespołu średniowiecznych kwater witrażowych w Krakowie, Wrocławiu i Glasgow
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0022
21
29. Św. Barbara, kwatera witrażowa w kościele filialnym w Maria
Höfl. Fot. Bettina Naubauer-Pregl, Bundesdenkmalamt, Österreich
w zbiorach książąt Bawarii51. Jak dotąd nie udało się odna-
leźć tej kwatery, prawdopodobnie nie należała do zbiorów
witraży księcia Rupprechta Bawarskiego (1869-1955) - nie
wspominają o niej źródła archiwalne dotyczące tej kolek-
cji52. Kwatera ze św. Wawrzyńcem oraz herbem o wymia-
rach 0,55 X 0,345 m była umieszczona w południowym ok-
nie nawy, na co wskazują jej wymiary (okno jest dzielone na
sześć kwater o wymiarach 0,56-0,57 x 0,35 m). Pierwotny
wystrój tych okien nie jest poza tym znany, został on znisz-
czony prawdopodobnie stosunkowo wcześnie: być może
około 1500 r. nie tylko ufundowano nowy ołtarz główny,
ale też nastawy ołtarzy bocznych w nawie i wówczas dla
ich lepszego doświetlenia zniszczono część przeszkleń wi-
51 F. Hutter, Der landesfürstliche Gschlachtenhof zu Schöder und
andere verschollene Burgen zu Ranten, Baierdorf und St. Peter am
Kammersberg, [w:] Das Joanneum, 1.1, Graz 1940, s. 140, il. 26.
52 Wg informacji pana Fritza-Richarda Demmela z Wittelsbacher
Ausgleichsfonds (Fundusz Kompensacyjny Wittelsbachów), bazy
danych dotyczące dzieł sztuki z tej kolekcji nie zawierają żadnych
dokumentów, z których wynikałoby, że Rupprecht von Bayern
pozyskał w okresie 1934-1940 witraż przedstawiający św. Waw-
rzyńca. Inwentarz dzieł sztuki Rupprechta nie zawiera takiej po-
zycji, podobnie jak inwentarz z okresu po II wojnie światowej
(tzw. Kreisel-Inventar).
30. Św. Piotr, kwatera witrażowa w kościele filialnym w Maria Höfl.
Fot. D. Podosek, Corpus Vitrearum, Polska
trażowych okien s III i n III, w ich miejsce wprowadzając
szklenia gomółkowe, które częściowo zachowały się zarów-
no w oknach, jak i w zakrystii. Witraż z przedstawieniem
św. Wawrzyńca pozostawiono jednak na swoim miejscu ze
względu na kult patrona kościoła.
Według Elisabeth Oberhaidacher-Herzig witraże
z kościoła St. Lorenzen ob Katsch powstały około 1420-
-1430 r. w warsztacie działającym na pograniczu Sty-
rii i Karyntii. Teza ta znajduje potwierdzenie w silnych
związkach między zachowanymi w obu krainach cyklami
witrażowymi. Witraże z St. Lorenzen ob Katsch pokrew-
ne są przeszkleniom kościoła w Maria Höfl w Karyntii.
W obu zespołach postaci ukazane są w bardzo podob-
ny sposób, czego dobrym przykładem są przedstawienia
św. Wolfganga w Krakowie i w Maria Höfl [ił. 27, por. ił. 1] -
stojący ze swymi atrybutami (toporem i modelem koś-
cioła) święci są dla siebie nieomal lustrzanym odbiciem.
Kompozycyjnie niezwykle bliskie swym karynckim pen-
dants są również przedstawienia św. Mikołaja na witrażu
w Krakowie (z pastorałem i trzema kulami w dłoniach)
i św. Barbary we Wrocławiu [il. 28, 29, por. il. 2, 9]. Szcze-
gólnie znaczące jest porównanie przedstawień św. Piotra
z obu miejscowości, a to ze względu na powtarzające się na
29. Św. Barbara, kwatera witrażowa w kościele filialnym w Maria
Höfl. Fot. Bettina Naubauer-Pregl, Bundesdenkmalamt, Österreich
w zbiorach książąt Bawarii51. Jak dotąd nie udało się odna-
leźć tej kwatery, prawdopodobnie nie należała do zbiorów
witraży księcia Rupprechta Bawarskiego (1869-1955) - nie
wspominają o niej źródła archiwalne dotyczące tej kolek-
cji52. Kwatera ze św. Wawrzyńcem oraz herbem o wymia-
rach 0,55 X 0,345 m była umieszczona w południowym ok-
nie nawy, na co wskazują jej wymiary (okno jest dzielone na
sześć kwater o wymiarach 0,56-0,57 x 0,35 m). Pierwotny
wystrój tych okien nie jest poza tym znany, został on znisz-
czony prawdopodobnie stosunkowo wcześnie: być może
około 1500 r. nie tylko ufundowano nowy ołtarz główny,
ale też nastawy ołtarzy bocznych w nawie i wówczas dla
ich lepszego doświetlenia zniszczono część przeszkleń wi-
51 F. Hutter, Der landesfürstliche Gschlachtenhof zu Schöder und
andere verschollene Burgen zu Ranten, Baierdorf und St. Peter am
Kammersberg, [w:] Das Joanneum, 1.1, Graz 1940, s. 140, il. 26.
52 Wg informacji pana Fritza-Richarda Demmela z Wittelsbacher
Ausgleichsfonds (Fundusz Kompensacyjny Wittelsbachów), bazy
danych dotyczące dzieł sztuki z tej kolekcji nie zawierają żadnych
dokumentów, z których wynikałoby, że Rupprecht von Bayern
pozyskał w okresie 1934-1940 witraż przedstawiający św. Waw-
rzyńca. Inwentarz dzieł sztuki Rupprechta nie zawiera takiej po-
zycji, podobnie jak inwentarz z okresu po II wojnie światowej
(tzw. Kreisel-Inventar).
30. Św. Piotr, kwatera witrażowa w kościele filialnym w Maria Höfl.
Fot. D. Podosek, Corpus Vitrearum, Polska
trażowych okien s III i n III, w ich miejsce wprowadzając
szklenia gomółkowe, które częściowo zachowały się zarów-
no w oknach, jak i w zakrystii. Witraż z przedstawieniem
św. Wawrzyńca pozostawiono jednak na swoim miejscu ze
względu na kult patrona kościoła.
Według Elisabeth Oberhaidacher-Herzig witraże
z kościoła St. Lorenzen ob Katsch powstały około 1420-
-1430 r. w warsztacie działającym na pograniczu Sty-
rii i Karyntii. Teza ta znajduje potwierdzenie w silnych
związkach między zachowanymi w obu krainach cyklami
witrażowymi. Witraże z St. Lorenzen ob Katsch pokrew-
ne są przeszkleniom kościoła w Maria Höfl w Karyntii.
W obu zespołach postaci ukazane są w bardzo podob-
ny sposób, czego dobrym przykładem są przedstawienia
św. Wolfganga w Krakowie i w Maria Höfl [ił. 27, por. ił. 1] -
stojący ze swymi atrybutami (toporem i modelem koś-
cioła) święci są dla siebie nieomal lustrzanym odbiciem.
Kompozycyjnie niezwykle bliskie swym karynckim pen-
dants są również przedstawienia św. Mikołaja na witrażu
w Krakowie (z pastorałem i trzema kulami w dłoniach)
i św. Barbary we Wrocławiu [il. 28, 29, por. il. 2, 9]. Szcze-
gólnie znaczące jest porównanie przedstawień św. Piotra
z obu miejscowości, a to ze względu na powtarzające się na