DOI Artikel:
Žuk, Ihor: Zakopiańszczyzna - secesja - neoklasycyzm: ewolucja stylowa w twórczości Tadeusza Obmińskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0100
99
Osobno spośród nauczycieli Obmińskiego należy wy-
mienić profesora Gustawa Bisanza16 - weterana Politech-
niki, wieloletniego kierownika katedry, która za lat stu-
denckich Obmińskiego nosiła nazwę „katedra budow-
nictwa I”. W różnych dokumentach późniejszego okresu
nazywano ją katedrą „budownictwa lądowego”, „budow-
nictwa lądowego i ustaw budowlanych”, „budownictwa
ogólnego”, „architektury II”. W ramach programu na-
uczania katedra ta pełniła bardzo ważną funkcję - pro-
wadzone tam zajęcia pozwalały zdobyć wiedzę z zakresu
materiałów budowlanych, konstrukcji oraz rachunkowo-
ści w budownictwie i prawa budowlanego17. To z nią Ob-
miński związał się prawie na całe życie: po ukończeniu
Politechniki rozpoczął tam pracę najpierw na stanowisku
asystenta, później zastąpił Gustawa Bisanza na stanowi-
sku profesorskim.
Momentem decydującym o dalszej drodze rozwoju za-
wodowego był dla Obmińskiego udział w opracowaniu
podręcznika „Budownictwo” autorstwa Bisanza, wyda-
nego w pięciu częściach i dwóch tomach jako litograficz-
nie reprodukowany rękopis, obficie uzupełniony rysun-
kami18. Skrypt ten (który do dziś nie doczekał się zainte-
resowania ze strony badaczy) jako źródło ma wyjątkową
wagę w kontekście historii lwowskiej szkoły architektury.
Z informacji umieszczonej na stronie tytułowej wynika,
że w opracowaniu tej kapitalnej publikacji uczestniczyła
grupa słuchaczy, w tym i Tadeusz Obmiński19 [il. 2]. Z Ob-
mińskim, który już za lat studenckich był dobrym rysow-
nikiem, można by powiązać wykonanie części umieszczo-
nych tam ilustracji.
1 października 1897 roku Tadeusz Obmiński został
przyjęty do pracy na Politechnice jako asystent katedry
16 I. Жук, Професор Густав Ызанц (стортка з родинно'г саги),
[w:] Нтецът колони в Галичиш: Icmopin - архтектура -
культура. Матершли, donoeidi та повюомлення, Львт 1996,
s. 142-153. Na Wydziale Budownictwa Gustaw Bisanz prowadził
kursy „Budownictwo lądowe I”, „Rysunki budownictwa lądowe-
go I” (na trzecim roku studiów) oraz „Ustawy budownicze i ko-
lejowe” (czwarty rok), na które był zapisany Tadeusz Obmiński
(DAŁO, f. 27, op. 4, spr. 461, ark. 95V-96).
17 Z. Popławski, Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844-1945, Wroc-
ław-Warszawa-Kraków 1992, s. 97,128,145,179.
18 G. Bisanz, Budownictwo, Lwów 1893-1898. Poszczególne części
tego monumentalnego podręcznika oznaczono następującymi
tytułami: „Część I: Materiały budowlane”, „II: Konstrukcye bu-
downicze”, „III: Konstrukcyę służące do ograniczenia przestrzeni
z boku (Ściany)”, „IV: Konstrukcye służące do ograniczenia prze-
strzeni z góry (Stropy, sklepienia, dachy)”, „V: Fundamenty, Rusz-
towania, Schody, Balkony, Gzymsy, Mury leżące, Wyprawy, Po-
włoki, Wychodki”.
19 Tekst na stronie tytułowej: „prof. Gustaw Bisanz / Budownictwo
/ według wykładów opracowali słuchacze: część I, II Kazimierz
Teodorowicz, Alfred Zachariewicz, część III, IV, V Artur Kühnei,
Tadeusz Obmiński, Mieczysław Teodorowicz, Lwów 1893-1898”,
zob. ił. 2.
рто^щтаи MSANZ
BUDOWNICTWO,
—— I WEDLVG WYKŁADÓW-OPRACOWALI
ïJlb StVCHACZE :CZęŚĆTISśKAZIMIERZ
Д teodorcwiczWalfred-zacharis.
Л WICZ 122 CZEŚĆ-I-ET- SART UR-
Tjj? KV H NELSTADEVSZ-OBMIŃSKIS
P MIEĆ Z YSŁ AW-TEODORO WICZ В
\ 1 EffiS LWÓW S «93*= Ш8 №
2. Strona tytułowa podręcznika „Budownictwo” autorstwa prof. Gu-
stawa Bisanza. W dolnej części podano listę słuchaczy uczęstniczą-
cych w opracowaniu publikacji. Wśród nich wymieniono Tadeusza
Obmińskiego i Alfreda Zachariewicza
budownictwa lądowego I20, a od 1 lutego 1899 r. - według
zapisów w teczce osobowej - zaczął pełnić obowiązki asy-
stenta już przy katedrze budownictwa lądowego II, której
program skupiał się w większym stopniu na artystycznych
aspektach architektury. Zlecono mu tam prowadzenie za-
jęć w zastępstwie profesora21.
Ważne znaczenie dla rozwoju fachowego młodego ar-
chitekta miało stypendium nadane przez Fundację im.
cesarza Franciszka Józefa22, umożliwiające Obmińskiemu
20 DAŁO, f. 27, op. 4, spr. 461, ark. 99.
21 Ibidem, ark. 92, 97. Dodatkowe funkcje „zastępstwa wykładów
budownictwa II wraz z konstrukcyami aż do chwili obsadzenia
katedry” przypuszczalnie powiązane były z nieoczekiwanym zgo-
nem w końcu 1898 r. profesora Juliana Oktawiana Zachariewicza,
wieloletniego kierownika katedry budownictwa II.
22 „Jego Cesarska Królewska Apostolska Mość Cesarz Franciszek
Józef I raczył Najwyższem postanowieniem z d. 31 października
1899 nadać najmiłościwiej Panu [Tadeuszowi Obmińskiemu] na
przedstawienie Wydziału krajowego stypendyum w rocznej kwo-
cie tysiąca (1000) zł. wa. z fundacyi noszącej Najdostojniejsze
Jego Imię na przeciąg bieżącego roku szkolnego 1899/1900” (ibi-
dem, ark. 104). Planowany wyjazd Obmiński odroczył do roku
1900/1901. Przypuszczalnie przesunięcie to w jakimś stopniu zo-
stało spowodowne względami osobistymi: 19 października 1899 r.
młody asystent katedry ożenił się z panną Zofią Piotrowską -
„Sophia Piotrowska filia Stanislau et Stanislaue n. Stark” (ibidem,
ark. 107). Wydaje się, że w PSB mylnie podano imię żony Obmiń-
skiego („żonaty z Marią z Dolińskich” - zob. S.M. Brzozowski,
Obmiński Tadeusz, s. 431 [jakwprzyp. 2]).
Osobno spośród nauczycieli Obmińskiego należy wy-
mienić profesora Gustawa Bisanza16 - weterana Politech-
niki, wieloletniego kierownika katedry, która za lat stu-
denckich Obmińskiego nosiła nazwę „katedra budow-
nictwa I”. W różnych dokumentach późniejszego okresu
nazywano ją katedrą „budownictwa lądowego”, „budow-
nictwa lądowego i ustaw budowlanych”, „budownictwa
ogólnego”, „architektury II”. W ramach programu na-
uczania katedra ta pełniła bardzo ważną funkcję - pro-
wadzone tam zajęcia pozwalały zdobyć wiedzę z zakresu
materiałów budowlanych, konstrukcji oraz rachunkowo-
ści w budownictwie i prawa budowlanego17. To z nią Ob-
miński związał się prawie na całe życie: po ukończeniu
Politechniki rozpoczął tam pracę najpierw na stanowisku
asystenta, później zastąpił Gustawa Bisanza na stanowi-
sku profesorskim.
Momentem decydującym o dalszej drodze rozwoju za-
wodowego był dla Obmińskiego udział w opracowaniu
podręcznika „Budownictwo” autorstwa Bisanza, wyda-
nego w pięciu częściach i dwóch tomach jako litograficz-
nie reprodukowany rękopis, obficie uzupełniony rysun-
kami18. Skrypt ten (który do dziś nie doczekał się zainte-
resowania ze strony badaczy) jako źródło ma wyjątkową
wagę w kontekście historii lwowskiej szkoły architektury.
Z informacji umieszczonej na stronie tytułowej wynika,
że w opracowaniu tej kapitalnej publikacji uczestniczyła
grupa słuchaczy, w tym i Tadeusz Obmiński19 [il. 2]. Z Ob-
mińskim, który już za lat studenckich był dobrym rysow-
nikiem, można by powiązać wykonanie części umieszczo-
nych tam ilustracji.
1 października 1897 roku Tadeusz Obmiński został
przyjęty do pracy na Politechnice jako asystent katedry
16 I. Жук, Професор Густав Ызанц (стортка з родинно'г саги),
[w:] Нтецът колони в Галичиш: Icmopin - архтектура -
культура. Матершли, donoeidi та повюомлення, Львт 1996,
s. 142-153. Na Wydziale Budownictwa Gustaw Bisanz prowadził
kursy „Budownictwo lądowe I”, „Rysunki budownictwa lądowe-
go I” (na trzecim roku studiów) oraz „Ustawy budownicze i ko-
lejowe” (czwarty rok), na które był zapisany Tadeusz Obmiński
(DAŁO, f. 27, op. 4, spr. 461, ark. 95V-96).
17 Z. Popławski, Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844-1945, Wroc-
ław-Warszawa-Kraków 1992, s. 97,128,145,179.
18 G. Bisanz, Budownictwo, Lwów 1893-1898. Poszczególne części
tego monumentalnego podręcznika oznaczono następującymi
tytułami: „Część I: Materiały budowlane”, „II: Konstrukcye bu-
downicze”, „III: Konstrukcyę służące do ograniczenia przestrzeni
z boku (Ściany)”, „IV: Konstrukcye służące do ograniczenia prze-
strzeni z góry (Stropy, sklepienia, dachy)”, „V: Fundamenty, Rusz-
towania, Schody, Balkony, Gzymsy, Mury leżące, Wyprawy, Po-
włoki, Wychodki”.
19 Tekst na stronie tytułowej: „prof. Gustaw Bisanz / Budownictwo
/ według wykładów opracowali słuchacze: część I, II Kazimierz
Teodorowicz, Alfred Zachariewicz, część III, IV, V Artur Kühnei,
Tadeusz Obmiński, Mieczysław Teodorowicz, Lwów 1893-1898”,
zob. ił. 2.
рто^щтаи MSANZ
BUDOWNICTWO,
—— I WEDLVG WYKŁADÓW-OPRACOWALI
ïJlb StVCHACZE :CZęŚĆTISśKAZIMIERZ
Д teodorcwiczWalfred-zacharis.
Л WICZ 122 CZEŚĆ-I-ET- SART UR-
Tjj? KV H NELSTADEVSZ-OBMIŃSKIS
P MIEĆ Z YSŁ AW-TEODORO WICZ В
\ 1 EffiS LWÓW S «93*= Ш8 №
2. Strona tytułowa podręcznika „Budownictwo” autorstwa prof. Gu-
stawa Bisanza. W dolnej części podano listę słuchaczy uczęstniczą-
cych w opracowaniu publikacji. Wśród nich wymieniono Tadeusza
Obmińskiego i Alfreda Zachariewicza
budownictwa lądowego I20, a od 1 lutego 1899 r. - według
zapisów w teczce osobowej - zaczął pełnić obowiązki asy-
stenta już przy katedrze budownictwa lądowego II, której
program skupiał się w większym stopniu na artystycznych
aspektach architektury. Zlecono mu tam prowadzenie za-
jęć w zastępstwie profesora21.
Ważne znaczenie dla rozwoju fachowego młodego ar-
chitekta miało stypendium nadane przez Fundację im.
cesarza Franciszka Józefa22, umożliwiające Obmińskiemu
20 DAŁO, f. 27, op. 4, spr. 461, ark. 99.
21 Ibidem, ark. 92, 97. Dodatkowe funkcje „zastępstwa wykładów
budownictwa II wraz z konstrukcyami aż do chwili obsadzenia
katedry” przypuszczalnie powiązane były z nieoczekiwanym zgo-
nem w końcu 1898 r. profesora Juliana Oktawiana Zachariewicza,
wieloletniego kierownika katedry budownictwa II.
22 „Jego Cesarska Królewska Apostolska Mość Cesarz Franciszek
Józef I raczył Najwyższem postanowieniem z d. 31 października
1899 nadać najmiłościwiej Panu [Tadeuszowi Obmińskiemu] na
przedstawienie Wydziału krajowego stypendyum w rocznej kwo-
cie tysiąca (1000) zł. wa. z fundacyi noszącej Najdostojniejsze
Jego Imię na przeciąg bieżącego roku szkolnego 1899/1900” (ibi-
dem, ark. 104). Planowany wyjazd Obmiński odroczył do roku
1900/1901. Przypuszczalnie przesunięcie to w jakimś stopniu zo-
stało spowodowne względami osobistymi: 19 października 1899 r.
młody asystent katedry ożenił się z panną Zofią Piotrowską -
„Sophia Piotrowska filia Stanislau et Stanislaue n. Stark” (ibidem,
ark. 107). Wydaje się, że w PSB mylnie podano imię żony Obmiń-
skiego („żonaty z Marią z Dolińskich” - zob. S.M. Brzozowski,
Obmiński Tadeusz, s. 431 [jakwprzyp. 2]).