DOI Artikel:
Biedrońska-Słota, Beata: Tkaniny zdobione napisami arabskimi w szatach liturgicznych pochodzących z kościoła Mariackiego w Gdańsku, przechowywanych w Muzeum Narodowym w Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.44936#0021
20
la. Przód ornatu z kościoła Mariackiego w Gdańsku, Muzeum
Narodowe w Gdańsku, nr inw. M.30, MNG 238. Fot. Archiwum
Katedry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych Akademii
Sztuk Pięknych w Warszawie i Muzeum Narodowego w Gdańsku
mowa w dalszej części artykułu5. W XIX w. zbiór stopnio-
wo ulegał degradacji, na przykład w 1875 r. 64 fragmenty
zniszczonych paramentów oraz ornaty zakupiło Germani-
sches Nationalmuseum w Norymberdze.
Całość tej kolekcji, licząca 541 obiektów, zyskała so-
lidne, wspomniane już opracowanie autorstwa Waltera
Mannowskyego. Od 1937 r. ważniejsza część zbioru eks-
ponowana była w Muzeum w Gdańsku. W okresie oku-
pacji paramenty zostały wywiezione do Niemiec i wiele
z nich do dziś przechowywanych jest w muzeach niemiec-
kich, głównie w Muzeum św. Anny w Lubece, gdzie pra-
ca na ich temat przygotowywana jest do publikacji przez
Birgitt Borkopp-Restle, autorkę między innymi artykułu
o kilku zabytkach z tego Muzeum, w tym pochodzących
z kolekcji gdańskiej6 * *, i we wspomnianej już Norymberdze,
5 Obecnie rękopis Ms 487 przechowywany jest w zbiorach Pol-
skiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej, por. A. Bertling,
Katalog der Danziger Stadtbibliothek, Band I. Theil I. Die Dan-
zig betreffenden Handschriften, Danzig 1892, s. 244, Bl. 5oia-5iob.:
[k. 503] „Item jedna złota pogańska [heidnische] kapa jako z li-
terami [alß mit Buchstaben]”; [к. 505] „Item jeden pogański [heid-
nisch] ornat” (tłum. A. Włodarek). Wspomina też o tym Birgitt
Borkopp-Restle {Striped Golden Brocades with Arabic Inscriptions
in the Textile Treasure of St. Mary’s Church in Danzig/Gdańsk, [w:J
Oriental Silks in Medieval Europe, red. J. von Fircks, R. Schorta,
Riggisberg 2016 [= Riggisberger Berichte 21], s. 288-299).
6 B. Borkopp-Restle, Local Relations in the Iconography of Litur-
gical Vestments in St. Mary’s Church in Gdansk, [w:J Iconography
lb. Tył ornatu z kościoła Mariackiego w Gdańsku, Muzeum Naro-
dowe w Gdańsku, nr inw. M.30, MNG 238. Fot. Archiwum Kate-
dry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych Akademii Sztuk
Pięknych w Warszawie i Muzeum Narodowego w Gdańsku
który to zbiór opracowuje z kolei Jutta Zander-Seidel7.
W ostatnich latach artykuł poświęcony paramentom
przechowywanym w Lubece, pochodzącym z kościoła
Mariackiego w Gdańsku, został opublikowany przez Bir-
gitt Borkopp-Restle8.
Według relacji Williego Drosta, opublikowanej
w 1963 r., gdański zbiór liczył do II wojny światowej 514
sztuk, w tym 31 kap, 82 ornaty, 19 dalmatyk, 409 stuł, ma-
nipularzy, alb, humerałów, sudariów, bort, puryfikarzy,
galonów, pudeł na korporały itp.9 Obecnie zespół para-
mentów pochodzących z kościoła Mariackiego w Gdań-
sku przechowywany w Muzeum Narodowym w Gdańsku
składa się ze 192 obiektów, w tym z zaledwie kilku wyko-
nanych z tkanin przypisywanych warsztatom działającym
na terenach Azji. Ze względu jednak na ich wyjątkowość,
te właśnie tkaniny są tematem niniejszego tekstu.
Średniowieczne tkaniny wschodnie w kolekcjach eu-
ropejskich zachowały się stosunkowo nielicznie. Drobne
ich fragmenty przechowywane do dziś w zbiorach Luwru,
of Liturgical Textiles in the Middle Ages, red. E. Wetter, Riggisberg
2010, s. 51-60.
7 J. Zander-Seidel, Liturgische Gewänder und Insignien, [w:] Mit-
telalter: Kunst und Kultur von der Spätantike bis zum 15. Jahrhun-
dert, red. J. Zander-Seidel, F.M. Kammei, D. Hess, Nürnberg 2007,
s. 308-323.
8 B. Borkopp-Restle, Striped Golden Brocades (jak w przyp. 5).
9 W. Drost, Die Marienkirche in Danzig und ihre Kunstschätze,
Stuttgart 1963.
la. Przód ornatu z kościoła Mariackiego w Gdańsku, Muzeum
Narodowe w Gdańsku, nr inw. M.30, MNG 238. Fot. Archiwum
Katedry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych Akademii
Sztuk Pięknych w Warszawie i Muzeum Narodowego w Gdańsku
mowa w dalszej części artykułu5. W XIX w. zbiór stopnio-
wo ulegał degradacji, na przykład w 1875 r. 64 fragmenty
zniszczonych paramentów oraz ornaty zakupiło Germani-
sches Nationalmuseum w Norymberdze.
Całość tej kolekcji, licząca 541 obiektów, zyskała so-
lidne, wspomniane już opracowanie autorstwa Waltera
Mannowskyego. Od 1937 r. ważniejsza część zbioru eks-
ponowana była w Muzeum w Gdańsku. W okresie oku-
pacji paramenty zostały wywiezione do Niemiec i wiele
z nich do dziś przechowywanych jest w muzeach niemiec-
kich, głównie w Muzeum św. Anny w Lubece, gdzie pra-
ca na ich temat przygotowywana jest do publikacji przez
Birgitt Borkopp-Restle, autorkę między innymi artykułu
o kilku zabytkach z tego Muzeum, w tym pochodzących
z kolekcji gdańskiej6 * *, i we wspomnianej już Norymberdze,
5 Obecnie rękopis Ms 487 przechowywany jest w zbiorach Pol-
skiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej, por. A. Bertling,
Katalog der Danziger Stadtbibliothek, Band I. Theil I. Die Dan-
zig betreffenden Handschriften, Danzig 1892, s. 244, Bl. 5oia-5iob.:
[k. 503] „Item jedna złota pogańska [heidnische] kapa jako z li-
terami [alß mit Buchstaben]”; [к. 505] „Item jeden pogański [heid-
nisch] ornat” (tłum. A. Włodarek). Wspomina też o tym Birgitt
Borkopp-Restle {Striped Golden Brocades with Arabic Inscriptions
in the Textile Treasure of St. Mary’s Church in Danzig/Gdańsk, [w:J
Oriental Silks in Medieval Europe, red. J. von Fircks, R. Schorta,
Riggisberg 2016 [= Riggisberger Berichte 21], s. 288-299).
6 B. Borkopp-Restle, Local Relations in the Iconography of Litur-
gical Vestments in St. Mary’s Church in Gdansk, [w:J Iconography
lb. Tył ornatu z kościoła Mariackiego w Gdańsku, Muzeum Naro-
dowe w Gdańsku, nr inw. M.30, MNG 238. Fot. Archiwum Kate-
dry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych Akademii Sztuk
Pięknych w Warszawie i Muzeum Narodowego w Gdańsku
który to zbiór opracowuje z kolei Jutta Zander-Seidel7.
W ostatnich latach artykuł poświęcony paramentom
przechowywanym w Lubece, pochodzącym z kościoła
Mariackiego w Gdańsku, został opublikowany przez Bir-
gitt Borkopp-Restle8.
Według relacji Williego Drosta, opublikowanej
w 1963 r., gdański zbiór liczył do II wojny światowej 514
sztuk, w tym 31 kap, 82 ornaty, 19 dalmatyk, 409 stuł, ma-
nipularzy, alb, humerałów, sudariów, bort, puryfikarzy,
galonów, pudeł na korporały itp.9 Obecnie zespół para-
mentów pochodzących z kościoła Mariackiego w Gdań-
sku przechowywany w Muzeum Narodowym w Gdańsku
składa się ze 192 obiektów, w tym z zaledwie kilku wyko-
nanych z tkanin przypisywanych warsztatom działającym
na terenach Azji. Ze względu jednak na ich wyjątkowość,
te właśnie tkaniny są tematem niniejszego tekstu.
Średniowieczne tkaniny wschodnie w kolekcjach eu-
ropejskich zachowały się stosunkowo nielicznie. Drobne
ich fragmenty przechowywane do dziś w zbiorach Luwru,
of Liturgical Textiles in the Middle Ages, red. E. Wetter, Riggisberg
2010, s. 51-60.
7 J. Zander-Seidel, Liturgische Gewänder und Insignien, [w:] Mit-
telalter: Kunst und Kultur von der Spätantike bis zum 15. Jahrhun-
dert, red. J. Zander-Seidel, F.M. Kammei, D. Hess, Nürnberg 2007,
s. 308-323.
8 B. Borkopp-Restle, Striped Golden Brocades (jak w przyp. 5).
9 W. Drost, Die Marienkirche in Danzig und ihre Kunstschätze,
Stuttgart 1963.