DOI Artikel:
Biedrońska-Słota, Beata: Tkaniny zdobione napisami arabskimi w szatach liturgicznych pochodzących z kościoła Mariackiego w Gdańsku, przechowywanych w Muzeum Narodowym w Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.44936#0023
22
За. Przód ornatu z kościoła Mariackiego w Gdańsku, Muzeum
Narodowe w Gdańsku, nr inw. M.33, MNG 239. Fot. Archiwum
Katedry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych Akademii
Sztuk Pięknych w Warszawie i Muzeum Narodowego w Gdańsku
3b. Tył ornatu z kościoła Mariackiego w Gdańsku, Muzeum Naro-
dowe w Gdańsku, nr inw. M.33, MNG 239. Fot. Archiwum Kate-
dry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych Akademii Sztuk
Pięknych w Warszawie i Muzeum Narodowego w Gdańsku
naprzemiennymi motywami: kwiatów lotosu, owoców
granatu i palmet; 3. pasy wąskie z sylwetami biegnących
psów w obrożach i jelonków oddzielonych zamknięty-
mi półksiężycami. Autorzy dotychczasowych publikacji,
najczęściej zgodnie z atrybucją Mannowskyego, określają
wykonanie tej tkaniny w zachodniej Azji, prawdopodob-
nie Mezopotamii, w XIV w., a w literaturze powojennej
niekiedy pojawia się Syria jako miejsce wykonania* * 15.
W przypadku drugiego ornatu wzór tkaniny jest po-
dobny, różnice dotyczą jego szczegółów [il. за-b]. Pola
pasów o rytmicznie zmienianych szerokościach i ko-
lorach teł wypełniono kolejno w następujący sposób:
1. pasy szersze - rytmicznie powtarzanym napisem arab¬
skim w stylu naschi w wersji niepełnej: [^Jbdp] jldaUl
(„as-sultän [a]l-'ä[lim]” - „sułtan wszechwiedzący”);
2. pasy podobnej szerokości - motywami kwiatów lo-
tosu wpisanych w medaliony kończyste na zmianę z ro-
zetami, między którymi znajdują się antytetyczne ptaki
(pawie?) na zmianę z sylwetami zwierząt; 3. pasy wąskie
Zagórskiego, arabistę, dyrektora Instytutu Ibn Chalduna w Pias¬
towie.
15 M. Żelewska, Gdański zbiór tkanin, s. 1, ił. 2 (Mała Azja, w. XIV,
Syria) (jak w przyp. 10); Orient w sztuce polskiej, kat. nr I/54, ił. 26
(oprać. B. Sztybert: Syria, koniec w. XIV) (jak w przyp. 10).
- sylwetami biegnących psów w obrożach i jelonków od-
dzielanych zamkniętymi półksiężycami [il. 4].
Autorzy dotychczasowych publikacji, podobnie jak
w poprzednim przypadku, najczęściej - zgodnie z atry-
bucją Waltera Mannowskyego - sytuują wykonanie tej
tkaniny w Azji południowozachodniej, prawdopodobnie
Mezopotamii, w XIV w., a w literaturze powojennej nie-
kiedy pojawia się Syria jako miejsce wykonania. Wyjąt-
kowo Longin Żarnowiecki łączy tę tkaninę z warsztatami
saraceńskimi na podstawie podobieństwa do tkaniny ze
zbiorów Muzeum w Krefeld, datowanej na XII-XIII w.16
Z niemal identycznej tkaniny wykonano pretekstę
wspomnianej kapy [il. 5]. Jedyną różnicę stanowi wypeł-
nienie węższych pasów, w których umieszczono wyłącznie
motywy zamkniętych półksiężyców. Miejsce i czas wyko-
nania tej tkaniny Mannowsky określił tak, jak w przypad-
ku wymienionych gdańskich ornatów.
Ostatni przykład z tego zespołu stanowi tkanina środ-
kowych części dalmatyk [il. 6, 7]. Wzór składa się, podob-
nie jak w poprzednich przypadkach, z trzech pasów o ryt-
micznie zmienianych szerokościach i kolorach teł: 1. pasy
szersze z ciągłym napisem arabskim odwróconym w sty-
lu naschi, uźlLJl jLLUl (,,as-sultân al-malik al-'alim”-
„sułtan, mądry władca”); 2. pasy podobnej szerokości
16 L. Żarnowiecki, Historya tkanin jedwabnych (jak w przyp. 11).
За. Przód ornatu z kościoła Mariackiego w Gdańsku, Muzeum
Narodowe w Gdańsku, nr inw. M.33, MNG 239. Fot. Archiwum
Katedry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych Akademii
Sztuk Pięknych w Warszawie i Muzeum Narodowego w Gdańsku
3b. Tył ornatu z kościoła Mariackiego w Gdańsku, Muzeum Naro-
dowe w Gdańsku, nr inw. M.33, MNG 239. Fot. Archiwum Kate-
dry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych Akademii Sztuk
Pięknych w Warszawie i Muzeum Narodowego w Gdańsku
naprzemiennymi motywami: kwiatów lotosu, owoców
granatu i palmet; 3. pasy wąskie z sylwetami biegnących
psów w obrożach i jelonków oddzielonych zamknięty-
mi półksiężycami. Autorzy dotychczasowych publikacji,
najczęściej zgodnie z atrybucją Mannowskyego, określają
wykonanie tej tkaniny w zachodniej Azji, prawdopodob-
nie Mezopotamii, w XIV w., a w literaturze powojennej
niekiedy pojawia się Syria jako miejsce wykonania* * 15.
W przypadku drugiego ornatu wzór tkaniny jest po-
dobny, różnice dotyczą jego szczegółów [il. за-b]. Pola
pasów o rytmicznie zmienianych szerokościach i ko-
lorach teł wypełniono kolejno w następujący sposób:
1. pasy szersze - rytmicznie powtarzanym napisem arab¬
skim w stylu naschi w wersji niepełnej: [^Jbdp] jldaUl
(„as-sultän [a]l-'ä[lim]” - „sułtan wszechwiedzący”);
2. pasy podobnej szerokości - motywami kwiatów lo-
tosu wpisanych w medaliony kończyste na zmianę z ro-
zetami, między którymi znajdują się antytetyczne ptaki
(pawie?) na zmianę z sylwetami zwierząt; 3. pasy wąskie
Zagórskiego, arabistę, dyrektora Instytutu Ibn Chalduna w Pias¬
towie.
15 M. Żelewska, Gdański zbiór tkanin, s. 1, ił. 2 (Mała Azja, w. XIV,
Syria) (jak w przyp. 10); Orient w sztuce polskiej, kat. nr I/54, ił. 26
(oprać. B. Sztybert: Syria, koniec w. XIV) (jak w przyp. 10).
- sylwetami biegnących psów w obrożach i jelonków od-
dzielanych zamkniętymi półksiężycami [il. 4].
Autorzy dotychczasowych publikacji, podobnie jak
w poprzednim przypadku, najczęściej - zgodnie z atry-
bucją Waltera Mannowskyego - sytuują wykonanie tej
tkaniny w Azji południowozachodniej, prawdopodobnie
Mezopotamii, w XIV w., a w literaturze powojennej nie-
kiedy pojawia się Syria jako miejsce wykonania. Wyjąt-
kowo Longin Żarnowiecki łączy tę tkaninę z warsztatami
saraceńskimi na podstawie podobieństwa do tkaniny ze
zbiorów Muzeum w Krefeld, datowanej na XII-XIII w.16
Z niemal identycznej tkaniny wykonano pretekstę
wspomnianej kapy [il. 5]. Jedyną różnicę stanowi wypeł-
nienie węższych pasów, w których umieszczono wyłącznie
motywy zamkniętych półksiężyców. Miejsce i czas wyko-
nania tej tkaniny Mannowsky określił tak, jak w przypad-
ku wymienionych gdańskich ornatów.
Ostatni przykład z tego zespołu stanowi tkanina środ-
kowych części dalmatyk [il. 6, 7]. Wzór składa się, podob-
nie jak w poprzednich przypadkach, z trzech pasów o ryt-
micznie zmienianych szerokościach i kolorach teł: 1. pasy
szersze z ciągłym napisem arabskim odwróconym w sty-
lu naschi, uźlLJl jLLUl (,,as-sultân al-malik al-'alim”-
„sułtan, mądry władca”); 2. pasy podobnej szerokości
16 L. Żarnowiecki, Historya tkanin jedwabnych (jak w przyp. 11).