DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.31587#0185
DE CREATURIS COELI ELEMENTARIS, 177
—-
De corpcn} ammatifenfibdis origine.
Ni m a l etiam ex simplici natura, setherea nempe, & compoii-
tione elemen tari conssa tur, non aliter quam corpus illud vege-
tabile,sed major caliditatis ccelcflis portio ad senssbilium,quam
advegetabilium creatione requirebatur, cumsensuumadusa
validiorecaliditatis potestatederivetur, eorumque defedusa.
nimio frigoris torpore & stupore procedat. Atq; hinc erat,quod
in diebus creationis animalia ahte Solis ortumnon crearehtur.Nam calor undi-
que permundi regiones,& prsecipue per firmamentum dispersus, ante quartum
diemeratdebilis,itautpotestatenon haberetsensumcreaturiscommunicandi,
ciijusad 9a caloris copiaproveniunt,unde vitam vegetativam motumq; imper-
cepribile iis donavit,per que vegetabilia omnia tertio die,hoc est ante Solis pro-
ductihne creata fuerunt3&: sslb eade tamen specie a Sble perpetuo vim multipli-
cativam&generativaaccipiunt,nonplushabentiacaloris,quam Deus illisin
prima creatione attnbLiit; unde secudum Artejiumsh\i)\l(modi creaturse tres par-
tes ha bent frigidi tatis,&non hisi unam quartam caliditatis; prsedomihatur enim
in iis aqua. At vero secUndo & tertio die postSolis positionem,animalia creahtur
omnia,& ex his quide imperfediora statim die sequenti: nam primo die post So-
lisapparitiohe valderesistebatfrigiditasterrestris calidis Solis adionibus;unde
animalia irrationalia frigidiora, aquatica, nepe,in prioriillius diei parte} & cali-
diorainparreejusdemposteriori,terrestriahempe& volatilia ratione carentia
suntcondita; quandeb sensumhabentsiiper&prasteromnes vegetabiliumsim-
pliciumdoteSj quoniampropterradiorum Solis applicatiohem, insua creatione
vegetabilib 9longe sunt calidiora. Hinc enim est,quod animaliasecuhdu omhes
Plniosophosmagisaereadicutur,quamvegetabilia,acproindelonge ealidiora*
At,si hujusinodi creatarse lrrationales ilsis intelle<ftivis rebte comparehtur > igne
illis valde remitti & deprimi inveniemus;his autem homihem gradu longe subli-
rnioH exaltari percipiemus; quareMicrocosmusseu animalilludintelle(ftivum
ultiino die creatam fuit,non modo caloris solatis,jam fortius super terr2m prse-
d ominantis, beheficiu acquirens;sed etiam lucis spiritualis intelled usq; illustrati
portione ad suam ess’entia,divina voluntate sicjubente,sibi vendicans. Atq; hinc
est,quod,cLimaliaanimaliapropterlLicishujusmodi siiperccelestis defe&u terra
naturaliteraspiciaht,& ad eam pronasint, homo sursum versus ccelufn & sydera
rendit,ejusq; caput,tanquam fiosculus,in quoseminarationis nobilissima inclu-
dimtar,superioremtotiuscorposissedemsibieligit; namluxilla divina sempef
erigit hominem,eumq; allicit ad altiora contemplanda. Unde Po'eta>
Os homint fublime dedit^ ceelumtj? tueri>
J «//?/, dr erettos ad sjdera tollere 'vultut4
Hinc creatararu sensibiliu omnium hobilissirhus & super aliasDominus est
fachis. Creato igitur ahimalimanifestu est j q? ad ejus continuationern ac speciei
c6scrvationeduplexnatur2e^qualitasc6currat;quaru una est: sequalitaS mani-
festa & extnnseca,aliasequalitasocculta&intrinseca; IWaextrinsica cosistitinie-
quali copositioheipsius corporis ex quatuorhumiditatib 9seu humoribus,/4»g«/-
r/e ncycjholerayhlegmate^&c melancholia ; atq; hxctequalitas est causa cojundionis
snitnx cum corpore: hxcaute intrinseca est natura lpsiusanima: Vitalis,ex iequali
pordone calidi ccelestis,& humidiinnatiseu spiritualis ejusdem.Ubi igitur ab
qual itate llla manifcsta fit receisus fortis & in quatitate magnus,ibi cofrumpitur
ligametu animx cu corpore,& tuc accidit anima a corpore separari; quse qde se-
paratio mors appellatur;at si illa recessio ab sequalitate fit debilis tatUj& in quati-
Z tate
—-
De corpcn} ammatifenfibdis origine.
Ni m a l etiam ex simplici natura, setherea nempe, & compoii-
tione elemen tari conssa tur, non aliter quam corpus illud vege-
tabile,sed major caliditatis ccelcflis portio ad senssbilium,quam
advegetabilium creatione requirebatur, cumsensuumadusa
validiorecaliditatis potestatederivetur, eorumque defedusa.
nimio frigoris torpore & stupore procedat. Atq; hinc erat,quod
in diebus creationis animalia ahte Solis ortumnon crearehtur.Nam calor undi-
que permundi regiones,& prsecipue per firmamentum dispersus, ante quartum
diemeratdebilis,itautpotestatenon haberetsensumcreaturiscommunicandi,
ciijusad 9a caloris copiaproveniunt,unde vitam vegetativam motumq; imper-
cepribile iis donavit,per que vegetabilia omnia tertio die,hoc est ante Solis pro-
ductihne creata fuerunt3&: sslb eade tamen specie a Sble perpetuo vim multipli-
cativam&generativaaccipiunt,nonplushabentiacaloris,quam Deus illisin
prima creatione attnbLiit; unde secudum Artejiumsh\i)\l(modi creaturse tres par-
tes ha bent frigidi tatis,&non hisi unam quartam caliditatis; prsedomihatur enim
in iis aqua. At vero secUndo & tertio die postSolis positionem,animalia creahtur
omnia,& ex his quide imperfediora statim die sequenti: nam primo die post So-
lisapparitiohe valderesistebatfrigiditasterrestris calidis Solis adionibus;unde
animalia irrationalia frigidiora, aquatica, nepe,in prioriillius diei parte} & cali-
diorainparreejusdemposteriori,terrestriahempe& volatilia ratione carentia
suntcondita; quandeb sensumhabentsiiper&prasteromnes vegetabiliumsim-
pliciumdoteSj quoniampropterradiorum Solis applicatiohem, insua creatione
vegetabilib 9longe sunt calidiora. Hinc enim est,quod animaliasecuhdu omhes
Plniosophosmagisaereadicutur,quamvegetabilia,acproindelonge ealidiora*
At,si hujusinodi creatarse lrrationales ilsis intelle<ftivis rebte comparehtur > igne
illis valde remitti & deprimi inveniemus;his autem homihem gradu longe subli-
rnioH exaltari percipiemus; quareMicrocosmusseu animalilludintelle(ftivum
ultiino die creatam fuit,non modo caloris solatis,jam fortius super terr2m prse-
d ominantis, beheficiu acquirens;sed etiam lucis spiritualis intelled usq; illustrati
portione ad suam ess’entia,divina voluntate sicjubente,sibi vendicans. Atq; hinc
est,quod,cLimaliaanimaliapropterlLicishujusmodi siiperccelestis defe&u terra
naturaliteraspiciaht,& ad eam pronasint, homo sursum versus ccelufn & sydera
rendit,ejusq; caput,tanquam fiosculus,in quoseminarationis nobilissima inclu-
dimtar,superioremtotiuscorposissedemsibieligit; namluxilla divina sempef
erigit hominem,eumq; allicit ad altiora contemplanda. Unde Po'eta>
Os homint fublime dedit^ ceelumtj? tueri>
J «//?/, dr erettos ad sjdera tollere 'vultut4
Hinc creatararu sensibiliu omnium hobilissirhus & super aliasDominus est
fachis. Creato igitur ahimalimanifestu est j q? ad ejus continuationern ac speciei
c6scrvationeduplexnatur2e^qualitasc6currat;quaru una est: sequalitaS mani-
festa & extnnseca,aliasequalitasocculta&intrinseca; IWaextrinsica cosistitinie-
quali copositioheipsius corporis ex quatuorhumiditatib 9seu humoribus,/4»g«/-
r/e ncycjholerayhlegmate^&c melancholia ; atq; hxctequalitas est causa cojundionis
snitnx cum corpore: hxcaute intrinseca est natura lpsiusanima: Vitalis,ex iequali
pordone calidi ccelestis,& humidiinnatiseu spiritualis ejusdem.Ubi igitur ab
qual itate llla manifcsta fit receisus fortis & in quatitate magnus,ibi cofrumpitur
ligametu animx cu corpore,& tuc accidit anima a corpore separari; quse qde se-
paratio mors appellatur;at si illa recessio ab sequalitate fit debilis tatUj& in quati-
Z tate