DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.43156#0033
2Ó
Phaëthon (schitterende) is öf een bijnaam van Helios, öf de naam van den zoon van Helios
bij Clymene. Van dezen zoon zegt het verhaal, dat hij, na lang dwingen, eindelijk eens voor éénen
dag van zijnen vader vergunning kreeg, om den zonnewagen te besturen, maar, doordien zijne hand
niet vast genoeg was, om de vurige rossen in bedwang te houden, de aarde in brand stak. Voor
deze onvoorzichtigheid werd hij door Zeus met zijnen bliksem getroffen, terwijl de zusters van Phaëton
(Phaëthontiades) in de overmaat harer droefheid in populieren werden veranderd.
Python heette een monsterachtige draak, die het orakel van Themis te Delphi bewaakte,
doch door Apollo werd gedood. Dit ondier zoude, volgens het verhaal, uit het slijk zijn ontspro-
ten, dat na den zondvloed van Deucalion op aarde was achtergebleven.
Selene, godin der maan, die in eene met twee paarden bespannen kar des avonds den
hemel beklimt en de aarde verlicht, doch telkens voor eene wijl haren plicht vergeet, om bij haren
zoo vurig geliefden Endymion te vertoeven , welke op den berg Latmus in eeuwigen slaap is ge-
dompeld; is de zuster van Helios en Eos. Deze laatste, de Romeinsche Aurora, de blond-
gelokte godin van den dageraad en het morgenrood, wordt afgebeelcl in purperkleurige of goudgele
kleeding, met eene ster op het hoofd en eene fakkel in de rechterhand. Zij verkondigt in
haren lichten, met twee gevleugelde paarden bespannen wagen, de komst van haren broeder
Helios. — Selene werd later verwisseld met Artemis , Hecate en Persephone onder den naam van
Phoebe (vergelijk Diana). —Phoebe was eigenlijk de dochter van Cronus en Gaea, en oudtijds
orakelgoclin te Delphi.
Silvanus, de oud-latijnsche boschgod, werd later vereenzelvigd met Pan, Faunus , Inuus en
Aegipan, en als de god van den landbouw vereerd, die kudden en planten deed gedijen en
daarbij, .evenals Terminus, de grenzen der akkers behoedde. De eerstelingen van ’t geen de
landman oogstte, werden hem geofferd; zijn standbeeld stond op ’terf, midden op ’t veld en op
de grenspalen. — De grenspalen werden hermae genoemd , naar den god Hermes , aan wien de
obelisken waren gewijd, en dien men ook als den beschermer van den eigendom vereerde. Het
waren eene soort van kleine obelisken, waaraan men later den phallos, en nog later eene
buste toevoegde. — De zoogenoemde hermeszuil, die in de bouwkunst dikwijls wordt gebezigd,
loopt naar boven breeder uit, en vormt op die wijze eene soort van tafelment, waarop veelal
eene buste, als t-usschengeschoven, meer decoratief dan dragend deel, is geplaatst. Door den
naar onderen versmallenden vorm duidt dus de hermeszuil meer een scheidend, dan een dragend
bouwdeel aan.
Sirenen, ook Acheloïden genoemd, waren drie klippen bij Capri, die gepersonifieerd werden
voorgesteld als dochters van den riviergod Achelous en Melpomene. Omdat zij hare speelvriendin
Proserpina niet te hulp waren gekomen, toen deze door Pluto werd geschaakt, liet Ceres haar tot
straf half in vogel, volgens anderen, half in visch veranderen. Zij woonden op de genoemde klippen,
waar zij door haren sirenenzang en haar schoon bovenlichaam de voorbijvarenden lokten en vervol-
gens doodden. Zij werden door den Trojaanschen held Ulysses (= Odysseus, echtgenoot van Penelope
en vader van Telemachus, den lieveling van Pallas Athene) weerstaan, wraarop zij zich in zee wier-
pen. Zij heetten Parthenope, Ligea en Leukosia.
Sphinx. Volgens de Grieksche sage zou dit ondier, dat ontsproten was uit Typhon en
Echidna, door Hera tot straf aan de Thebanen zijn gegeven. Het had hoofd, borst en handen
van een meisje, het lichaam van eenen hond met leeuwenklauwen, den staart van eene slang,
vleugels en eene menschenstem; het doodde ieder, die een raadsel, dat het opgegeven had, niet konde
oplossen. Toen Oedipus de oplossing van het raadsel, nl. „de mensch” had gevonden, stortte zij
zich van de rotsen in den afgrond. Door sphinx verstaat men dus in ’t algemeen een menschdier.
Bij de Egyptenaren werd het afgebeelcl als leeuw met het hoofd en de borst van een meisje, doch
Phaëthon (schitterende) is öf een bijnaam van Helios, öf de naam van den zoon van Helios
bij Clymene. Van dezen zoon zegt het verhaal, dat hij, na lang dwingen, eindelijk eens voor éénen
dag van zijnen vader vergunning kreeg, om den zonnewagen te besturen, maar, doordien zijne hand
niet vast genoeg was, om de vurige rossen in bedwang te houden, de aarde in brand stak. Voor
deze onvoorzichtigheid werd hij door Zeus met zijnen bliksem getroffen, terwijl de zusters van Phaëton
(Phaëthontiades) in de overmaat harer droefheid in populieren werden veranderd.
Python heette een monsterachtige draak, die het orakel van Themis te Delphi bewaakte,
doch door Apollo werd gedood. Dit ondier zoude, volgens het verhaal, uit het slijk zijn ontspro-
ten, dat na den zondvloed van Deucalion op aarde was achtergebleven.
Selene, godin der maan, die in eene met twee paarden bespannen kar des avonds den
hemel beklimt en de aarde verlicht, doch telkens voor eene wijl haren plicht vergeet, om bij haren
zoo vurig geliefden Endymion te vertoeven , welke op den berg Latmus in eeuwigen slaap is ge-
dompeld; is de zuster van Helios en Eos. Deze laatste, de Romeinsche Aurora, de blond-
gelokte godin van den dageraad en het morgenrood, wordt afgebeelcl in purperkleurige of goudgele
kleeding, met eene ster op het hoofd en eene fakkel in de rechterhand. Zij verkondigt in
haren lichten, met twee gevleugelde paarden bespannen wagen, de komst van haren broeder
Helios. — Selene werd later verwisseld met Artemis , Hecate en Persephone onder den naam van
Phoebe (vergelijk Diana). —Phoebe was eigenlijk de dochter van Cronus en Gaea, en oudtijds
orakelgoclin te Delphi.
Silvanus, de oud-latijnsche boschgod, werd later vereenzelvigd met Pan, Faunus , Inuus en
Aegipan, en als de god van den landbouw vereerd, die kudden en planten deed gedijen en
daarbij, .evenals Terminus, de grenzen der akkers behoedde. De eerstelingen van ’t geen de
landman oogstte, werden hem geofferd; zijn standbeeld stond op ’terf, midden op ’t veld en op
de grenspalen. — De grenspalen werden hermae genoemd , naar den god Hermes , aan wien de
obelisken waren gewijd, en dien men ook als den beschermer van den eigendom vereerde. Het
waren eene soort van kleine obelisken, waaraan men later den phallos, en nog later eene
buste toevoegde. — De zoogenoemde hermeszuil, die in de bouwkunst dikwijls wordt gebezigd,
loopt naar boven breeder uit, en vormt op die wijze eene soort van tafelment, waarop veelal
eene buste, als t-usschengeschoven, meer decoratief dan dragend deel, is geplaatst. Door den
naar onderen versmallenden vorm duidt dus de hermeszuil meer een scheidend, dan een dragend
bouwdeel aan.
Sirenen, ook Acheloïden genoemd, waren drie klippen bij Capri, die gepersonifieerd werden
voorgesteld als dochters van den riviergod Achelous en Melpomene. Omdat zij hare speelvriendin
Proserpina niet te hulp waren gekomen, toen deze door Pluto werd geschaakt, liet Ceres haar tot
straf half in vogel, volgens anderen, half in visch veranderen. Zij woonden op de genoemde klippen,
waar zij door haren sirenenzang en haar schoon bovenlichaam de voorbijvarenden lokten en vervol-
gens doodden. Zij werden door den Trojaanschen held Ulysses (= Odysseus, echtgenoot van Penelope
en vader van Telemachus, den lieveling van Pallas Athene) weerstaan, wraarop zij zich in zee wier-
pen. Zij heetten Parthenope, Ligea en Leukosia.
Sphinx. Volgens de Grieksche sage zou dit ondier, dat ontsproten was uit Typhon en
Echidna, door Hera tot straf aan de Thebanen zijn gegeven. Het had hoofd, borst en handen
van een meisje, het lichaam van eenen hond met leeuwenklauwen, den staart van eene slang,
vleugels en eene menschenstem; het doodde ieder, die een raadsel, dat het opgegeven had, niet konde
oplossen. Toen Oedipus de oplossing van het raadsel, nl. „de mensch” had gevonden, stortte zij
zich van de rotsen in den afgrond. Door sphinx verstaat men dus in ’t algemeen een menschdier.
Bij de Egyptenaren werd het afgebeelcl als leeuw met het hoofd en de borst van een meisje, doch