DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2603#0161
317
Qui & à quibus manumiſſ. &c.
a qNeuter manumitti.ſic j de fur. leum qui S. Papinianus. & con-
na lſequen cum iſta 2 A..:..:
t rvaa le eo ſpromiſſore il ſuperiori lSſiACcevvS..
c 5 Nihil allud præter Stichum & Pamphilum.
T Soluendo eſt. ſunt hac duo ſimilia quo ad hoc vt de bonis
exeat vt J. de ſol.l ſi mi-
hi alienum.
e Aduentitij.qNo a.
ſie j. de re iudie. l ſi
quis ab alio. & S. de in
lit. iur. l. j. Sed argum.
contraS. de neg. geſt. l.
diuortio. S. ſed & ſi face-
re, &c.
E Neminem manu-
mittet. quod eſt fal-
ſum. ſed eur ſecus in
legato in genere: vt
S.eod. l ſi optio? Reſpon.
quia ibi habet vin-
dicationem legatarius,
quam hie habet pro-
Gracus inter¬ miſſor.
pres hanc le-
E
a Aduentitij
caſus non ſunt
computandi.
em tribuit
Celſo in libris
Digeſtorum.
Titius exiſtens de-
bitor multorum, & ſol-
uendo, fecit teſtamen-
tum: & in eo teſtamen-
to confirmauit codicil-
los quos faceret. ante-
quâm faceret codicil-
los, effectus eſt non
ſoluendo, & in his co-
dicillis reliquit liber-
tatem ſeruis ſuis, ſciens
ſe non ſoluendo, & ſic
in frau. cre. an h li-
bertates valeant, qu-
ritur. Et dicitur quod
nonrationem dubita-
tionis habes in litera.
MINOR. J Minor
l Fraus fit de xx. an. cum non ha-
perſona ad beret iuſtam cauſam
perſonam. manumittédi ſeruum,
vendidit eum mihi hoc
pacto vt eum manu-
mittam. dicitur quod
non valet hoc pactum,
cum in fraudem legis
Eii Sentia ſit fa
ctum.FRANC.
Facultatibus. exi-
tentibus.
h y Confirmauit. te-
* In vita. nam ſtamento. quod non
teſtamento erat neceſſe, cûm e po-
poteſt. Greci ſtea fiant: ſecus ſi anté,
e codicili an ſecundum hac iura: ve
& quando te¬ S. de iu. col-ſi quis cum.
ſtamento ſint S. testamento. & l. ante
confirmandi. tabulas.
i Datur. ſic S. de te-
ſta. manu.l.j.
e 5Minor. facit S de
ſer, expor. lſi minor. Sed
contra.S. de manu. l.iv.
S. ſed & ſi minor. Solu.
rum credito. vt ibi. Item facit S. de
rum. al. in man. vind. l. illud. Sj. Sed
fraudem cre- ibi ſol.
ditorum. Vm is quiCAsvS.
Cries ſeruun ſub
conditione legatum
interim manumiſit. di-
citur quod libertas non
tenet. Secundô dicit:
* Incertum.
tquo.
* quo.
* Frandando-
I quis. CASVS.
ſit, neuter manumitti? poreſt. At
ſi Stichum ſolum pignori dederit,
Pamphilum non viderur in frau-
dem creditoris manumittere.
Testator ſi testamento ſuo confir-
mat codicillos poſtéa ab eo conficien-
dos: & efficitur non ſoluendo testa-
mento facto: libertates datæ in codi-
cillis non valent, ne fraudentur credi-
tores.
VI.SCVOLA libro docimo ſexto
Qua ſtionum.
Vlianus de eo b loquitur, qui
In i hnamria nihil alud e ha-
beat. Nam ſi habeat, quare non
dicetur vnum poſſe manumitti?
quia & vno mortuo ſoluendo eſt
d, & vno manumiſſo ſoluendo eſt:
nec aduentitij caſus computan-
di ſunt: alioquin & qui vnum &
certum * ex ſeruis ſuis promiſit,
neminem manumittet .
VII. IVLIANVS libro ſecundo ad
Vrſeium Ferocem.
Sl quis integris facultatibus e
codicillos confirmauit P: dein-
de cum conſilium creditorum
fraudandorum cepiſſet, libertates
codicillis dederit: obtineri non
poteſt quo minus lege libertates
interpellarentur. Nam conſilium
teſtatoris fraudulentum non eo
tempore obſeruatur, quod f codi-
cilli confirmantur, ſed quod * li-
bertas codicillis datur.
Quod vna via prohibetur, prohi-
betur & alia.h.d.
1. JMinor annis viginti cum
ſeruum manumittere vellet, nec
iuſtam cauſam ad conſilium ma-
numittedi haberet: tibi eum vt
manumitteres dedit. Negauit eum
Proculus liberum eſſe: quoniam
fraus legi facta eſſet.
VIII.AFRICANV Slibro tertio
Quaſtionum.
Vm is qui ſub conditione de-
Che, nanumiratn fideicon.
miſſi * cauſa P, lex Elia Sentia lo-
cum habetP.
Nec milites poſſunt in fraudem
creditorum libertatem relinquere. hoc
dicit.
1. 5 Si miles iure militari te-
ſtamento facto libertates dederit
Miles iure militari fecit teſtamentum, in quo in fraudem credi-
d Mauumitte-
re ſeruum non
poteſt is qui
ſeruum debet
ex teſtamẽto:
ſecus ſi Inter
viuos contra-
ctu, tametſi
hoc caſu te-
neatur aduer-
ario in eſti¬ 0
m
torum reliquit libertatem ſeruis ſuis: & non erat ſoluendo non te-
net libertas. FRANC.ACCVRS.
l 5 Debet. ſeruum d, & ex teſtamento ſi autem ex contractu in-
ter viuos, poſſet interim manumitti, & ad eſtimationem tenetur:
vt j de verbobli.l. ſi ſeruum. S ſed ſi ſit.
Manumittat. pendente conditione.
n Fideicommiſſi cauſa. hoc determinat vel verbum debet, vel
verbum manumittat.vt quia ab alio fuit rogatus.
5 Locum non habet. conditione exiſtente, ſecundum quoſdam.
mationẽ ſerui. Tu dic ſimplicirer non tenere libertatem:vt S. eod. laiij. & j.eod. l.
amraeradé Mad mulsamno n veounee i8
a
cui. S. fin.
IEeſerauuICCavs.
Dominus metu à Seio ſibi illato ſeruum
Amanumiſit. non tenet libertas. Secundô dicit: Dominus non de-
fendit ſeruum accuſatum de aliquo crimine: ſeruus tamen ſe bené
in fraudem creditorum, & non
ſoluendo moriatur: impediuntur
libertates.
IXMARCIANVS libro primo
Inſtitutionum.
Ile ſeruus liber non erit l qui
coëgerit vt eum dominus ma-
numittat, & ille perterritus ſcri-
pſit liberum eum eſſe.
1. J Item nec ille liber fieri
poteſt, qui à domino non eſt de-
fenſus in fapitral crimine, poſtei-
que abſolutus eſt.
2. Qui hac lege r venierint,
ne manuittantur, vel qui teſta-
mento prohibiti ſint manumitti,
vel iuſſu preſidis prouinciæ, licet
manumittantur, tamen ad liberta-
tem non perueniunt.
X. GAIVS libro primo rerum cottidiana-
rum, ſiue aureorum.
N fraudem creditorum ma-
numittere videtur qui vel iam
eo tempore quo manumittit, ſol-
uendo non eſt: vel datis libertati-
bus deſiturus eſt ſoluendo eſſes.
Sœpe enim de facultatibus ſuis
amplius quam in his eſt, ſperant
homines: quod frequenter acci-
dit his qui tranſmarinas negotia-
tiones, & aliis regionibus quam.
in quibus ipſi moriantur, per ſer-
uos atque libertost exercent:
quod f ſœpè attriti iſtis negotia-
tionibus longo tempore id igno-
rant, & manumittendo ſine frau-
dis conſilio indulgent ſeruis ſuis
libertatem.
XI. MARCIANVS libro decimo ter-
tio Inſtitutionum.
N fraudem ciuitatium manu-
miſſi, ad libertatem non ve-
niunt, vt Senatus cenſuit.
1. 5 Sed nec in fraudem fiſci
datas libertates procedere, prin-
cipalibus conſtitutionibus caue-
tur . Sed diui fratres reſcripſe-
runt: Non vtique ſi debitor fiſci
manumiſerit *, libertates impe-
diuntur: ſed ita, ſi cum non e¬
rat ſoluendo, in fraudem manu-
miſit.
Lex que generaliter loquitur ex
defectu rationis, non reſtringitur, vt
lucri amiſſio euitetur. BART.
ſ Soluendo eſſe. it Inſtitut. qui ma non licet. S.in fraudem. exigi-
tur etiam quandoque fraus: vt no. C. qui ma. non poſ. l. j. & facit
C. de condic. ob cau. lea
defendit: & abſolutus
eſt. non fit propter hoc
feruus liber. Tertiô di-
cit: Emptor qui emit
ſeruum hoc pacto, ne
eum manumittat, ma-
numittere non poreſt.
idem de herede prohi-
bito à teſtatore ne ſer-
uum manumittat idem
de quolibet domino
ſerui prohibito à iudi-
ce ne ſeruum manu-
mittat: nam manumit-
tere non poterit: & ma-
numiſſus de facto, non
efficitur liber.FRAN.
ACCVRS.
p5 Ille ſeruus liber non
erit ſic j.eoil ſi priuatus.
Sed contra. S. quod me.
cau. l. metum. . idem.
Solue vt ibi.
qJFieripoteſt- haca ra- a Seruus non
tione, quod non defen¬ ideo fit liber,
diturves de ſtat. homi qon
eL..
l ſeruus. vbi plené no lefenſus.
JItem not. quod poteſt
eum defendere domi-
nus:vt hic, & j. de accu.
l. ſi cui.SSidem Imperator.
quod intellige vt ibi
pro eo faciat, vt C.
de accu. l. ſi cuiuſdam.
Item videtur quod L Accuſari de
de capitali non poſſit capitali crimi-
accuſarivt j. de acu. l eruus an
hos accuſare. S fin. qu Poſſit.
eſt contra. Sed hæc ſe-
cundum illam.
r J Qui hac lege facitc e Manumiſſio
de manu l. ſeruus bac cenvel
lege. & C.qui non poſſunt impedita, non
ad liber peru.l.j. & ij. &e poteſt etiam
C.ſi manciita fue. ali. l. iuſſu Præſidis
e quidem. Sed contra. conualeſcere
quidem. ce could aut ſubſiſtere.
VL. vr JIn’archetyp.
quidem Sol plené vt ibi qun aele l¬
n0. dum affirma-
N fraudem creditor. tiuè quid: aut
CASVS. Qui manu- ui-
mittit in frau credi nõ
tenet manumiſſi. &
ille dicitur manumit-
tere in-fraudem, qui
vel tẽpore quo manu-
mittit, non ſit ſoluẽdo:
licèt non habuerit ani-
mum fraudandi credi-
tores: vel quia ſperabat
plus habere in bonis
quam habeat. Item de-
bitor ciuitatis in frau-
dem eius manumittere.
non poteſt. Idem de de-
bitore fiſci. & hoc eſt
verum ſi non ſit ſoluẽ-
dotaliàs autem debitor
fiſci bene poteſt ma-
numittere. & hoc di-
cit hæc lex cum ſeq.
naer rirnengie eariert e d e
Solue ſecundum Bar. hîc quod ibi patrimonium erat de propin-
quo in rebus immobilibus: hic ſecus. Quando autem quis præſus
matur ſuum patrimonium ſcire, vide per Bar. in Autb, ſed cumte-
ſtator. C.ad l. Falc.
t Libertos. aliàs liberos, & aliàs libertos.
E i.....i
. 1.?
u N fraudem. Cauetur. vt de iur, fiſl. in fraudemS, à debito-
re.ACCVRS.
x Manumiſerit.vt & Cde ſer pign da mal ij. & non ſit lapfum
decennium.
Qui & à quibus manumiſſ. &c.
a qNeuter manumitti.ſic j de fur. leum qui S. Papinianus. & con-
na lſequen cum iſta 2 A..:..:
t rvaa le eo ſpromiſſore il ſuperiori lSſiACcevvS..
c 5 Nihil allud præter Stichum & Pamphilum.
T Soluendo eſt. ſunt hac duo ſimilia quo ad hoc vt de bonis
exeat vt J. de ſol.l ſi mi-
hi alienum.
e Aduentitij.qNo a.
ſie j. de re iudie. l ſi
quis ab alio. & S. de in
lit. iur. l. j. Sed argum.
contraS. de neg. geſt. l.
diuortio. S. ſed & ſi face-
re, &c.
E Neminem manu-
mittet. quod eſt fal-
ſum. ſed eur ſecus in
legato in genere: vt
S.eod. l ſi optio? Reſpon.
quia ibi habet vin-
dicationem legatarius,
quam hie habet pro-
Gracus inter¬ miſſor.
pres hanc le-
E
a Aduentitij
caſus non ſunt
computandi.
em tribuit
Celſo in libris
Digeſtorum.
Titius exiſtens de-
bitor multorum, & ſol-
uendo, fecit teſtamen-
tum: & in eo teſtamen-
to confirmauit codicil-
los quos faceret. ante-
quâm faceret codicil-
los, effectus eſt non
ſoluendo, & in his co-
dicillis reliquit liber-
tatem ſeruis ſuis, ſciens
ſe non ſoluendo, & ſic
in frau. cre. an h li-
bertates valeant, qu-
ritur. Et dicitur quod
nonrationem dubita-
tionis habes in litera.
MINOR. J Minor
l Fraus fit de xx. an. cum non ha-
perſona ad beret iuſtam cauſam
perſonam. manumittédi ſeruum,
vendidit eum mihi hoc
pacto vt eum manu-
mittam. dicitur quod
non valet hoc pactum,
cum in fraudem legis
Eii Sentia ſit fa
ctum.FRANC.
Facultatibus. exi-
tentibus.
h y Confirmauit. te-
* In vita. nam ſtamento. quod non
teſtamento erat neceſſe, cûm e po-
poteſt. Greci ſtea fiant: ſecus ſi anté,
e codicili an ſecundum hac iura: ve
& quando te¬ S. de iu. col-ſi quis cum.
ſtamento ſint S. testamento. & l. ante
confirmandi. tabulas.
i Datur. ſic S. de te-
ſta. manu.l.j.
e 5Minor. facit S de
ſer, expor. lſi minor. Sed
contra.S. de manu. l.iv.
S. ſed & ſi minor. Solu.
rum credito. vt ibi. Item facit S. de
rum. al. in man. vind. l. illud. Sj. Sed
fraudem cre- ibi ſol.
ditorum. Vm is quiCAsvS.
Cries ſeruun ſub
conditione legatum
interim manumiſit. di-
citur quod libertas non
tenet. Secundô dicit:
* Incertum.
tquo.
* quo.
* Frandando-
I quis. CASVS.
ſit, neuter manumitti? poreſt. At
ſi Stichum ſolum pignori dederit,
Pamphilum non viderur in frau-
dem creditoris manumittere.
Testator ſi testamento ſuo confir-
mat codicillos poſtéa ab eo conficien-
dos: & efficitur non ſoluendo testa-
mento facto: libertates datæ in codi-
cillis non valent, ne fraudentur credi-
tores.
VI.SCVOLA libro docimo ſexto
Qua ſtionum.
Vlianus de eo b loquitur, qui
In i hnamria nihil alud e ha-
beat. Nam ſi habeat, quare non
dicetur vnum poſſe manumitti?
quia & vno mortuo ſoluendo eſt
d, & vno manumiſſo ſoluendo eſt:
nec aduentitij caſus computan-
di ſunt: alioquin & qui vnum &
certum * ex ſeruis ſuis promiſit,
neminem manumittet .
VII. IVLIANVS libro ſecundo ad
Vrſeium Ferocem.
Sl quis integris facultatibus e
codicillos confirmauit P: dein-
de cum conſilium creditorum
fraudandorum cepiſſet, libertates
codicillis dederit: obtineri non
poteſt quo minus lege libertates
interpellarentur. Nam conſilium
teſtatoris fraudulentum non eo
tempore obſeruatur, quod f codi-
cilli confirmantur, ſed quod * li-
bertas codicillis datur.
Quod vna via prohibetur, prohi-
betur & alia.h.d.
1. JMinor annis viginti cum
ſeruum manumittere vellet, nec
iuſtam cauſam ad conſilium ma-
numittedi haberet: tibi eum vt
manumitteres dedit. Negauit eum
Proculus liberum eſſe: quoniam
fraus legi facta eſſet.
VIII.AFRICANV Slibro tertio
Quaſtionum.
Vm is qui ſub conditione de-
Che, nanumiratn fideicon.
miſſi * cauſa P, lex Elia Sentia lo-
cum habetP.
Nec milites poſſunt in fraudem
creditorum libertatem relinquere. hoc
dicit.
1. 5 Si miles iure militari te-
ſtamento facto libertates dederit
Miles iure militari fecit teſtamentum, in quo in fraudem credi-
d Mauumitte-
re ſeruum non
poteſt is qui
ſeruum debet
ex teſtamẽto:
ſecus ſi Inter
viuos contra-
ctu, tametſi
hoc caſu te-
neatur aduer-
ario in eſti¬ 0
m
torum reliquit libertatem ſeruis ſuis: & non erat ſoluendo non te-
net libertas. FRANC.ACCVRS.
l 5 Debet. ſeruum d, & ex teſtamento ſi autem ex contractu in-
ter viuos, poſſet interim manumitti, & ad eſtimationem tenetur:
vt j de verbobli.l. ſi ſeruum. S ſed ſi ſit.
Manumittat. pendente conditione.
n Fideicommiſſi cauſa. hoc determinat vel verbum debet, vel
verbum manumittat.vt quia ab alio fuit rogatus.
5 Locum non habet. conditione exiſtente, ſecundum quoſdam.
mationẽ ſerui. Tu dic ſimplicirer non tenere libertatem:vt S. eod. laiij. & j.eod. l.
amraeradé Mad mulsamno n veounee i8
a
cui. S. fin.
IEeſerauuICCavs.
Dominus metu à Seio ſibi illato ſeruum
Amanumiſit. non tenet libertas. Secundô dicit: Dominus non de-
fendit ſeruum accuſatum de aliquo crimine: ſeruus tamen ſe bené
in fraudem creditorum, & non
ſoluendo moriatur: impediuntur
libertates.
IXMARCIANVS libro primo
Inſtitutionum.
Ile ſeruus liber non erit l qui
coëgerit vt eum dominus ma-
numittat, & ille perterritus ſcri-
pſit liberum eum eſſe.
1. J Item nec ille liber fieri
poteſt, qui à domino non eſt de-
fenſus in fapitral crimine, poſtei-
que abſolutus eſt.
2. Qui hac lege r venierint,
ne manuittantur, vel qui teſta-
mento prohibiti ſint manumitti,
vel iuſſu preſidis prouinciæ, licet
manumittantur, tamen ad liberta-
tem non perueniunt.
X. GAIVS libro primo rerum cottidiana-
rum, ſiue aureorum.
N fraudem creditorum ma-
numittere videtur qui vel iam
eo tempore quo manumittit, ſol-
uendo non eſt: vel datis libertati-
bus deſiturus eſt ſoluendo eſſes.
Sœpe enim de facultatibus ſuis
amplius quam in his eſt, ſperant
homines: quod frequenter acci-
dit his qui tranſmarinas negotia-
tiones, & aliis regionibus quam.
in quibus ipſi moriantur, per ſer-
uos atque libertost exercent:
quod f ſœpè attriti iſtis negotia-
tionibus longo tempore id igno-
rant, & manumittendo ſine frau-
dis conſilio indulgent ſeruis ſuis
libertatem.
XI. MARCIANVS libro decimo ter-
tio Inſtitutionum.
N fraudem ciuitatium manu-
miſſi, ad libertatem non ve-
niunt, vt Senatus cenſuit.
1. 5 Sed nec in fraudem fiſci
datas libertates procedere, prin-
cipalibus conſtitutionibus caue-
tur . Sed diui fratres reſcripſe-
runt: Non vtique ſi debitor fiſci
manumiſerit *, libertates impe-
diuntur: ſed ita, ſi cum non e¬
rat ſoluendo, in fraudem manu-
miſit.
Lex que generaliter loquitur ex
defectu rationis, non reſtringitur, vt
lucri amiſſio euitetur. BART.
ſ Soluendo eſſe. it Inſtitut. qui ma non licet. S.in fraudem. exigi-
tur etiam quandoque fraus: vt no. C. qui ma. non poſ. l. j. & facit
C. de condic. ob cau. lea
defendit: & abſolutus
eſt. non fit propter hoc
feruus liber. Tertiô di-
cit: Emptor qui emit
ſeruum hoc pacto, ne
eum manumittat, ma-
numittere non poreſt.
idem de herede prohi-
bito à teſtatore ne ſer-
uum manumittat idem
de quolibet domino
ſerui prohibito à iudi-
ce ne ſeruum manu-
mittat: nam manumit-
tere non poterit: & ma-
numiſſus de facto, non
efficitur liber.FRAN.
ACCVRS.
p5 Ille ſeruus liber non
erit ſic j.eoil ſi priuatus.
Sed contra. S. quod me.
cau. l. metum. . idem.
Solue vt ibi.
qJFieripoteſt- haca ra- a Seruus non
tione, quod non defen¬ ideo fit liber,
diturves de ſtat. homi qon
eL..
l ſeruus. vbi plené no lefenſus.
JItem not. quod poteſt
eum defendere domi-
nus:vt hic, & j. de accu.
l. ſi cui.SSidem Imperator.
quod intellige vt ibi
pro eo faciat, vt C.
de accu. l. ſi cuiuſdam.
Item videtur quod L Accuſari de
de capitali non poſſit capitali crimi-
accuſarivt j. de acu. l eruus an
hos accuſare. S fin. qu Poſſit.
eſt contra. Sed hæc ſe-
cundum illam.
r J Qui hac lege facitc e Manumiſſio
de manu l. ſeruus bac cenvel
lege. & C.qui non poſſunt impedita, non
ad liber peru.l.j. & ij. &e poteſt etiam
C.ſi manciita fue. ali. l. iuſſu Præſidis
e quidem. Sed contra. conualeſcere
quidem. ce could aut ſubſiſtere.
VL. vr JIn’archetyp.
quidem Sol plené vt ibi qun aele l¬
n0. dum affirma-
N fraudem creditor. tiuè quid: aut
CASVS. Qui manu- ui-
mittit in frau credi nõ
tenet manumiſſi. &
ille dicitur manumit-
tere in-fraudem, qui
vel tẽpore quo manu-
mittit, non ſit ſoluẽdo:
licèt non habuerit ani-
mum fraudandi credi-
tores: vel quia ſperabat
plus habere in bonis
quam habeat. Item de-
bitor ciuitatis in frau-
dem eius manumittere.
non poteſt. Idem de de-
bitore fiſci. & hoc eſt
verum ſi non ſit ſoluẽ-
dotaliàs autem debitor
fiſci bene poteſt ma-
numittere. & hoc di-
cit hæc lex cum ſeq.
naer rirnengie eariert e d e
Solue ſecundum Bar. hîc quod ibi patrimonium erat de propin-
quo in rebus immobilibus: hic ſecus. Quando autem quis præſus
matur ſuum patrimonium ſcire, vide per Bar. in Autb, ſed cumte-
ſtator. C.ad l. Falc.
t Libertos. aliàs liberos, & aliàs libertos.
E i.....i
. 1.?
u N fraudem. Cauetur. vt de iur, fiſl. in fraudemS, à debito-
re.ACCVRS.
x Manumiſerit.vt & Cde ſer pign da mal ij. & non ſit lapfum
decennium.