DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.2603#0528
1045
De verborum obligationibus.
tevt S. ad Macedo. per totum. &
a Solet. excepto Mace, & votovt S. ad Maceau.
d pouili ts ſpi rens oot. & S it jllfeiutfamiuus.
b5
In pupillo. id eſt filio maſculo.
e3 Auit e ſeead toran obligationem eſt reſponſum. ſecus
ſi Stichum aut Pamphilum ſtipulor: & tu Stichu promittis: quia
ibi ad obligationem
vterque ponitur:vt ſu-
prà eo. lſi duo rei. & l.
inter ſtipulantem. Sitem
ſiego. AcCVRS.
a J Mihi ſoli obliga-
tionem acquiri. Vide
ſeripta ad l. 55. ſup.
CVIAC.
d Soluitur. ſi in re-
ſponſione fuerit inſer-
tus. 2. Vel forte ſufficit
in interrogatione.
e J Si inter eos. facit
Inſti. eod S. loca. & ſu-
prà de eo quod cer. lo l.
2 Temporis ij. S ſi quis ita Sed a le-
anguſtia vitiat garum non vitiat an-
ſtipulationeme guſtia temporis:vt ſu-
non legatu: pyà de lega.j. lſi mihi &
tibi. S. fi quis ſeruus.
AceVRS.
B Si inter os qui Ro-
ma ſunt. Vide ſcripta
ad l. continuus. ſuprà
eod. Alioquin inutilis,
l. 3. ſi quis ita. ſuprà de
eo, quod certo loco. Ob-
ſtat l. 12. S. 1. ſuprà de
leg.1. Sed hac in re eſt
differentia inter lega-
tum & contractum.
Nam qulibet condi-
tio impoſſibilis vitiat
contractun, legarun
non vitiat, in teſtamẽ-
tis ſi adiecta ſit impoſ-
t al. ſuéque ſibilis conditio, men-
diſp. dum cenſetur, & ideo
cireumſeribitur:at cõ-
tractus ſub conditione
impoſſibili factus ne-
quit defendi colore
mendi. Cum ſint duo,
qui contrahant, veri-
ſimile non eſt, vni mẽ-
dum excidiſſe, quod
vnus non animaduer-
terit ſi ergo vterque
mendo aſſenſus ſit, vi-
detur ludificari con-
tractus, lnon ſolun ſi.
de oblig. & act. vide
ſcripta ad legem 12.
CVIAC.
2 Suo quiſque di-
spenſatori. Vide ſcripta
ad l continuus. . cum
ita. Seodem. CVIAc.
Cum mihi aut
Titio. Vide ſcripta ad
l.55. ſuprà eodem. Cv-
IACIVS.
f 5 Non poſſe. vt ipſo
iure lioereot ſoluéle
adiecto rem ei deſi-
gnatam.
5Non liberetur pro-
Sotués aliu iſſor. Ergo verbum
pro alio vole: liberandi, non ſemper
creditori ipſo ius ſignificat. Vide not.
iure liberatur. ad l. qui res S. mihi
t Soluens alij Roma¬ infrà de ſolut.
volente credi- CvIAC.
tore cur non n.......A
ipſo iure libe-B S Per exceptionem.
retur, cum is aliàs ipſo iure, ſi ca-
qui aliud ſol¬ dem ſit res: vt Inſtitut.
uat ei volenti, de inuti. ſtip.S ſi quis alij. Sed nônne b
ipſoiure libe-
retur.
fari cœperit, recte ſtipulari poteſt:
tamen ſi in parentis poteſtate eſt,
nec auctore quidem patte obliga-
tur: pubes ver qui in poteſtate
eſt, proinde ac ſi paterfamilias o¬
bligati ſolet a. Quod autem in
pupillo dicimus, idem & in filia-
famſlias impubere dicendum eſt.
3. J Si ita fuero ſtipulatus, mi-
hi aut Titio? & tu mihi daturum te
ſpondeas: ſecundum omnium opi-
nionem ad interrogat te reſpon-
dere: quia conſtat mihi ſoli ad-
quiri obligationem a: Titio au-
tem dumtaxat recte ſoluiturd.
Angustia temporis vitiat ſtipula-
tionem, niſi in loce destinato præſen-
tia procuratoris interueniat. BAR-
TOLVS.
4. J Si inter eoss qui Ro-
mæ ſunt , talis fiat ſtipulatio:
Hodie Carthagine dare ſpondes? qui-
dam putant non ſemper videri
impoſſibilem cauſam ſtipulatio-
ni contineri: quia poſſit contin-
gere, vt tam ſtipulator quam pro-
miſſor ante aliquod tempus ſuo
quiſque diſpenſatori notum fe-
cerit in eum diem futuram ſtipu-
lationemac demandaſſet promiſ-
ſor quidem ſuo diſpẽſatori, vt da-
ret: ſtipulator autem ſuo, vt acci-
peret. quod ſi ita factum fuerit,
poterit valere ſtipulatio.
Diuerftas rerum, temporum, qua-
litatum vel conditionum adiecta fa-
cto extranei in ſtipulatione vtili, non
vitiat, nec ob eiuſdem factum vali-
da ſtipulatio impeditur. hd. vſque in
fiBART.
5. J Cum mihi aut Titio ſti-
pulor, dicitur aliam quidem rem
in perſonam meam, aliam in Titij
deſignari non poſſef: veluti mihi
decem, aut Titio hominem; ſi verô
Titio ea res ſoluta ſit que in eius
perſona deſignata fuerit:licet ipſo
iure non liberetur e promiſſor, per
exceptionem tamen defendi
poſſit.
6. 5 Tépora verô diuerſa deſi-
gnari poſſe, velut, mihi Ral. Iãuariis
aut Titio Ralendis Februariis? imô
etiam citeriorem diẽ in Titij per-
ſonam conferri poſſe: veluti, mihi
qui ſoluit aliud pro
alio creditori volenti, ipſo iure liberatur? Reſpond. ſic. ſed non
dDolus repra- lie qui alijſed & aliàs ratihabitio comparatur mandato: non ta-
ſentat poſſeſ¬ men mandatur mandati actio,
ſionem.
ſed nego geſt. Item & dolus d pro
poſſeſſione eſt: ſed non directe, ſed vtiliter tenetur: & ſie duo
videntur
& obligat. l. obligationum
ACVRS.
Ralendis Februariis, Titio Ralendis
Ianuariis? quo caſu talem eſſe
ſtipulationem intellegemus, Si Ti-
tio Ralendis Ianuariis non dederis!,
ibi Ralendis Februariis dare ſpon-
les?
7. J Sed rurſus mihi quidem
puré, aut Titio ſub conditione
ſtipulari poſſum. Contra verô n ſi
mihi ſub conditione, aut Titio
purè: inutilis erit tota ſtipulatio:
niſi in meam perſonam conditio
extiterit: ſcilicet quia niſi quod ad
me vim acceperit obligatio, adie-
ctio nihil poteſt valere. Hoc tamẽ
ita demum tractari poteſt, ſi eui-
denter apparet pure Titij perſona
adiecta l. alioquin cum ita ſtipu-
lor: Si nauis ex Africa venerit, mihi
aut Titio dari spondes? Titij quoque
iici videtur.
8. Ex hoc apparet, ſi di-
uerſa conditio in meam perſonã,
diuerſa in Titij poſita ſit, nec in
meam perſonam extiterit, porerit
vel Titio ſolui. ſi verô in illius
perſona P defecerit : quaſi non
adiectus habebitur.
9. J Ex his omnibus? appa-
ret licet alterius perſona non re-
cte adiiciatur : non ideo minus in
noſtra perſona vtiliter procedere
ſtipulationem.
conſtituendis *S.
TITVLVS II.
Duo rei ſunt duo debitores obligati in ſo-
lidum ſinguli, vel duo creditores quious
ſingulis ſolidum debetur. & hi quemad-
modum verbis ſtipulationis conſtituantur,
hoc titulo declaratur. rei T igitur nomen eſt
commune debitoris & creditoris, à re nimi-
rum qua debetur. & inde Marcellus l.
rxxix. de fideiuſſ. Nec reus eſt pro quo de-
beat, nec res vlla qua poſſit deberi, ad quã
ſpeciem ex eodem lib. Marcelli coniungenda
eſt l. 72. S. ſi cum mihi. de ſolution qua
in eandem rem adducitur ab Vipiano in l.
xiiij. de nouatio. & M. Tullius pro Plan-
cio. De re, inquit, reoque dixerunt, & de
ſuppliciis. Magis propter reum quam propter
rem ipſam. & ita reum ſtipulandi dicimus
recte, & reum promittendi, reum credendi,
accipiendi. CVIAC.
tem ſint rei, duoſque reos non
duob reis. & Inſti.eod. titulo,
IACIVS.
perſona ſub eadem cõditione ad-
DE DVOBVS REIS
reum debendi, reum ſatiſdandi, reum ſatis
cœteris contractibus conſtitui, vide in nota.
1046
paria: non tamen ſunt per omnia. & facit ſupra de actie.
va vggtmmn ſere S fen en cnt
lib. l ſeruus patroni. & l. nihil. & l. quia. ſed ſpeciale in operis.
à ſuprà de ope.
Per exceptionem tamen defendi. Exceptione defenditur adie-
cto etiamſi in ea fint
diuerſæ res, aut et-
cous. Ideo autem li-
beratur per exceptio-
nem, quia quidquid
adiecto loluitur id ſti-
pulatori ſolui videtur.
& ad eum redit, actione
mandati. plane. de in-
utilib ſtipul. l. Iulianus.
S. 1. ſuprà eodem. l. qui
res. S. qui ſtipulatur. in-
fra de ſolut. vide ſcri-
pta ad l. 55.ſupreodem.
VIAC.
h 5 Quo cuſu, velu-
ti ſi anterior dies col-
lata eſt in perſonam
Titij.
i Non dederis. & ſi
dederis, non liberabe-
ris: imô non incidis in
obligationem:vt ſupra
co.l. decem. & ſic intel-
ligitur infrà de ſolu. l.
qui res. S. qui ſtipula-
tur. & facit infrà de ſo-
lut l qui hominem. S ſti-
pulatus.
n Contrà verô. Inu-
tilis obligatioms, inu-
tilis eſt adiectio, non
contrà. nam inutilis
adiectin non vitiat vti-
lem obligat. Nam &
obligatio inutilis vti-
lem non vitiat. CVI.
k J Tractari poteſt. ſc.
quod non valet obli-
gatio ſupradicta.
I 5 Perſona adiecta. &
mea ſub conditione.
m q Ex hoc. ſ. quod
dictum eſt a non poſ-
ſe ſolui adiecto niſi in
perſonam ſtipulantis
cõſiſtat ſtipulatio. A c¬
CVRS.
n Perſona. ſcilicet
Titij. Acc.
0 Defecerit.ſcilicet
conditio.
p Exhis omnib. &
quia alterius perſo-
na non adiicitur ad
obligationem, ſed ad
ſolutionem: & quia ſi
Titij conditio defece-
rit, nec ipſe poterit
ſolui.
qNon recte adiicia-
tur. quia mortuus. ad
quod eſt S. de vſur. l.
placuit.
DE DVOB. REIS
ſtipulandi & pro-
mittendi.
Quia in ſtipulat. de
quibus dixit ſuprà tit.
1. plures interueniunt
quandoque, ideo de hoe
dicit vt Inſt-eo.in prin.
& quod dicit, duobus,
idem ſi plures: vt &
Inſteo. 5. duo.
IVulgo, de duobus reis fipulaudi, & promitendi. Quid au-
antum ex ſtipulatione, ſed &
ad princ. tit. Cod. de
& in ſcriptis ad initium d. tit. Cod. Cv-
Dui
Qui
a Solui adie-
cto non poteſt
niſi in perſona
ſtipulantis cõ-
ſiſtat adiectiou
* Stipulandi e
promittendi.
b Perſona ad-
iiciatur ad o¬
bligationem,
an ad ſolutio-
nem multum
intereſt.
J Reus adact
rem & reum
refertur: & v¬
triuſque nom
eſt commune.
De verborum obligationibus.
tevt S. ad Macedo. per totum. &
a Solet. excepto Mace, & votovt S. ad Maceau.
d pouili ts ſpi rens oot. & S it jllfeiutfamiuus.
b5
In pupillo. id eſt filio maſculo.
e3 Auit e ſeead toran obligationem eſt reſponſum. ſecus
ſi Stichum aut Pamphilum ſtipulor: & tu Stichu promittis: quia
ibi ad obligationem
vterque ponitur:vt ſu-
prà eo. lſi duo rei. & l.
inter ſtipulantem. Sitem
ſiego. AcCVRS.
a J Mihi ſoli obliga-
tionem acquiri. Vide
ſeripta ad l. 55. ſup.
CVIAC.
d Soluitur. ſi in re-
ſponſione fuerit inſer-
tus. 2. Vel forte ſufficit
in interrogatione.
e J Si inter eos. facit
Inſti. eod S. loca. & ſu-
prà de eo quod cer. lo l.
2 Temporis ij. S ſi quis ita Sed a le-
anguſtia vitiat garum non vitiat an-
ſtipulationeme guſtia temporis:vt ſu-
non legatu: pyà de lega.j. lſi mihi &
tibi. S. fi quis ſeruus.
AceVRS.
B Si inter os qui Ro-
ma ſunt. Vide ſcripta
ad l. continuus. ſuprà
eod. Alioquin inutilis,
l. 3. ſi quis ita. ſuprà de
eo, quod certo loco. Ob-
ſtat l. 12. S. 1. ſuprà de
leg.1. Sed hac in re eſt
differentia inter lega-
tum & contractum.
Nam qulibet condi-
tio impoſſibilis vitiat
contractun, legarun
non vitiat, in teſtamẽ-
tis ſi adiecta ſit impoſ-
t al. ſuéque ſibilis conditio, men-
diſp. dum cenſetur, & ideo
cireumſeribitur:at cõ-
tractus ſub conditione
impoſſibili factus ne-
quit defendi colore
mendi. Cum ſint duo,
qui contrahant, veri-
ſimile non eſt, vni mẽ-
dum excidiſſe, quod
vnus non animaduer-
terit ſi ergo vterque
mendo aſſenſus ſit, vi-
detur ludificari con-
tractus, lnon ſolun ſi.
de oblig. & act. vide
ſcripta ad legem 12.
CVIAC.
2 Suo quiſque di-
spenſatori. Vide ſcripta
ad l continuus. . cum
ita. Seodem. CVIAc.
Cum mihi aut
Titio. Vide ſcripta ad
l.55. ſuprà eodem. Cv-
IACIVS.
f 5 Non poſſe. vt ipſo
iure lioereot ſoluéle
adiecto rem ei deſi-
gnatam.
5Non liberetur pro-
Sotués aliu iſſor. Ergo verbum
pro alio vole: liberandi, non ſemper
creditori ipſo ius ſignificat. Vide not.
iure liberatur. ad l. qui res S. mihi
t Soluens alij Roma¬ infrà de ſolut.
volente credi- CvIAC.
tore cur non n.......A
ipſo iure libe-B S Per exceptionem.
retur, cum is aliàs ipſo iure, ſi ca-
qui aliud ſol¬ dem ſit res: vt Inſtitut.
uat ei volenti, de inuti. ſtip.S ſi quis alij. Sed nônne b
ipſoiure libe-
retur.
fari cœperit, recte ſtipulari poteſt:
tamen ſi in parentis poteſtate eſt,
nec auctore quidem patte obliga-
tur: pubes ver qui in poteſtate
eſt, proinde ac ſi paterfamilias o¬
bligati ſolet a. Quod autem in
pupillo dicimus, idem & in filia-
famſlias impubere dicendum eſt.
3. J Si ita fuero ſtipulatus, mi-
hi aut Titio? & tu mihi daturum te
ſpondeas: ſecundum omnium opi-
nionem ad interrogat te reſpon-
dere: quia conſtat mihi ſoli ad-
quiri obligationem a: Titio au-
tem dumtaxat recte ſoluiturd.
Angustia temporis vitiat ſtipula-
tionem, niſi in loce destinato præſen-
tia procuratoris interueniat. BAR-
TOLVS.
4. J Si inter eoss qui Ro-
mæ ſunt , talis fiat ſtipulatio:
Hodie Carthagine dare ſpondes? qui-
dam putant non ſemper videri
impoſſibilem cauſam ſtipulatio-
ni contineri: quia poſſit contin-
gere, vt tam ſtipulator quam pro-
miſſor ante aliquod tempus ſuo
quiſque diſpenſatori notum fe-
cerit in eum diem futuram ſtipu-
lationemac demandaſſet promiſ-
ſor quidem ſuo diſpẽſatori, vt da-
ret: ſtipulator autem ſuo, vt acci-
peret. quod ſi ita factum fuerit,
poterit valere ſtipulatio.
Diuerftas rerum, temporum, qua-
litatum vel conditionum adiecta fa-
cto extranei in ſtipulatione vtili, non
vitiat, nec ob eiuſdem factum vali-
da ſtipulatio impeditur. hd. vſque in
fiBART.
5. J Cum mihi aut Titio ſti-
pulor, dicitur aliam quidem rem
in perſonam meam, aliam in Titij
deſignari non poſſef: veluti mihi
decem, aut Titio hominem; ſi verô
Titio ea res ſoluta ſit que in eius
perſona deſignata fuerit:licet ipſo
iure non liberetur e promiſſor, per
exceptionem tamen defendi
poſſit.
6. 5 Tépora verô diuerſa deſi-
gnari poſſe, velut, mihi Ral. Iãuariis
aut Titio Ralendis Februariis? imô
etiam citeriorem diẽ in Titij per-
ſonam conferri poſſe: veluti, mihi
qui ſoluit aliud pro
alio creditori volenti, ipſo iure liberatur? Reſpond. ſic. ſed non
dDolus repra- lie qui alijſed & aliàs ratihabitio comparatur mandato: non ta-
ſentat poſſeſ¬ men mandatur mandati actio,
ſionem.
ſed nego geſt. Item & dolus d pro
poſſeſſione eſt: ſed non directe, ſed vtiliter tenetur: & ſie duo
videntur
& obligat. l. obligationum
ACVRS.
Ralendis Februariis, Titio Ralendis
Ianuariis? quo caſu talem eſſe
ſtipulationem intellegemus, Si Ti-
tio Ralendis Ianuariis non dederis!,
ibi Ralendis Februariis dare ſpon-
les?
7. J Sed rurſus mihi quidem
puré, aut Titio ſub conditione
ſtipulari poſſum. Contra verô n ſi
mihi ſub conditione, aut Titio
purè: inutilis erit tota ſtipulatio:
niſi in meam perſonam conditio
extiterit: ſcilicet quia niſi quod ad
me vim acceperit obligatio, adie-
ctio nihil poteſt valere. Hoc tamẽ
ita demum tractari poteſt, ſi eui-
denter apparet pure Titij perſona
adiecta l. alioquin cum ita ſtipu-
lor: Si nauis ex Africa venerit, mihi
aut Titio dari spondes? Titij quoque
iici videtur.
8. Ex hoc apparet, ſi di-
uerſa conditio in meam perſonã,
diuerſa in Titij poſita ſit, nec in
meam perſonam extiterit, porerit
vel Titio ſolui. ſi verô in illius
perſona P defecerit : quaſi non
adiectus habebitur.
9. J Ex his omnibus? appa-
ret licet alterius perſona non re-
cte adiiciatur : non ideo minus in
noſtra perſona vtiliter procedere
ſtipulationem.
conſtituendis *S.
TITVLVS II.
Duo rei ſunt duo debitores obligati in ſo-
lidum ſinguli, vel duo creditores quious
ſingulis ſolidum debetur. & hi quemad-
modum verbis ſtipulationis conſtituantur,
hoc titulo declaratur. rei T igitur nomen eſt
commune debitoris & creditoris, à re nimi-
rum qua debetur. & inde Marcellus l.
rxxix. de fideiuſſ. Nec reus eſt pro quo de-
beat, nec res vlla qua poſſit deberi, ad quã
ſpeciem ex eodem lib. Marcelli coniungenda
eſt l. 72. S. ſi cum mihi. de ſolution qua
in eandem rem adducitur ab Vipiano in l.
xiiij. de nouatio. & M. Tullius pro Plan-
cio. De re, inquit, reoque dixerunt, & de
ſuppliciis. Magis propter reum quam propter
rem ipſam. & ita reum ſtipulandi dicimus
recte, & reum promittendi, reum credendi,
accipiendi. CVIAC.
tem ſint rei, duoſque reos non
duob reis. & Inſti.eod. titulo,
IACIVS.
perſona ſub eadem cõditione ad-
DE DVOBVS REIS
reum debendi, reum ſatiſdandi, reum ſatis
cœteris contractibus conſtitui, vide in nota.
1046
paria: non tamen ſunt per omnia. & facit ſupra de actie.
va vggtmmn ſere S fen en cnt
lib. l ſeruus patroni. & l. nihil. & l. quia. ſed ſpeciale in operis.
à ſuprà de ope.
Per exceptionem tamen defendi. Exceptione defenditur adie-
cto etiamſi in ea fint
diuerſæ res, aut et-
cous. Ideo autem li-
beratur per exceptio-
nem, quia quidquid
adiecto loluitur id ſti-
pulatori ſolui videtur.
& ad eum redit, actione
mandati. plane. de in-
utilib ſtipul. l. Iulianus.
S. 1. ſuprà eodem. l. qui
res. S. qui ſtipulatur. in-
fra de ſolut. vide ſcri-
pta ad l. 55.ſupreodem.
VIAC.
h 5 Quo cuſu, velu-
ti ſi anterior dies col-
lata eſt in perſonam
Titij.
i Non dederis. & ſi
dederis, non liberabe-
ris: imô non incidis in
obligationem:vt ſupra
co.l. decem. & ſic intel-
ligitur infrà de ſolu. l.
qui res. S. qui ſtipula-
tur. & facit infrà de ſo-
lut l qui hominem. S ſti-
pulatus.
n Contrà verô. Inu-
tilis obligatioms, inu-
tilis eſt adiectio, non
contrà. nam inutilis
adiectin non vitiat vti-
lem obligat. Nam &
obligatio inutilis vti-
lem non vitiat. CVI.
k J Tractari poteſt. ſc.
quod non valet obli-
gatio ſupradicta.
I 5 Perſona adiecta. &
mea ſub conditione.
m q Ex hoc. ſ. quod
dictum eſt a non poſ-
ſe ſolui adiecto niſi in
perſonam ſtipulantis
cõſiſtat ſtipulatio. A c¬
CVRS.
n Perſona. ſcilicet
Titij. Acc.
0 Defecerit.ſcilicet
conditio.
p Exhis omnib. &
quia alterius perſo-
na non adiicitur ad
obligationem, ſed ad
ſolutionem: & quia ſi
Titij conditio defece-
rit, nec ipſe poterit
ſolui.
qNon recte adiicia-
tur. quia mortuus. ad
quod eſt S. de vſur. l.
placuit.
DE DVOB. REIS
ſtipulandi & pro-
mittendi.
Quia in ſtipulat. de
quibus dixit ſuprà tit.
1. plures interueniunt
quandoque, ideo de hoe
dicit vt Inſt-eo.in prin.
& quod dicit, duobus,
idem ſi plures: vt &
Inſteo. 5. duo.
IVulgo, de duobus reis fipulaudi, & promitendi. Quid au-
antum ex ſtipulatione, ſed &
ad princ. tit. Cod. de
& in ſcriptis ad initium d. tit. Cod. Cv-
Dui
Qui
a Solui adie-
cto non poteſt
niſi in perſona
ſtipulantis cõ-
ſiſtat adiectiou
* Stipulandi e
promittendi.
b Perſona ad-
iiciatur ad o¬
bligationem,
an ad ſolutio-
nem multum
intereſt.
J Reus adact
rem & reum
refertur: & v¬
triuſque nom
eſt commune.