Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 3): Digestum Nouum, Sev Pandectarvm Ivris Civilis Tomvs Tertivs: Ex Pandectis Florentinis quoad eius fieri potuit, repraesentatus (Lyon, 1627)

1337 Digeſtorum Lib. xlvij. Tit v

à ſe ſunt coacti, ſiue ab alio, ad hoc tamẽ eſt eis vſus.t

Vi agrum) CASVS. Cæcidiſti arbores fundi mei. licet poſtea
vendam hune agrum: tamen haæc actio mihi durat. Fn.
a Agere poteſt. de arboribus ante-venditionẽ caſis. & eſt ſicS.
de aqua quoti, ſti.l.j.S ſi fundum. & de act. & obll. quacumque.
& j. de iniul ſi ſeruum. & S. quod vi aut claml. is qui in. S. ſi poſt-

ea. & S. de ſeruo cor. l.
doli.S. fina. ſed contraS.
de aqua plu, arcen. l ſi
tertius S.ſi quis. ſed ſpe-
ciale in ea: vt ibi dixi.
ADDIT10. Dic quod
imô ibi competebat
actio de dãno futuro,
ideo tranſit ad empto-
rem:hîe pro dãno præ-
terito ante venditio-
nem: & ideo remanet
Vi bonorum penes venditorem.
raptorum edi-
cti tres partes,
& que ille ſint.

VI BONORVM
raptorum.
Poſt furta ponit de ra-
pina qua manifeſte fit.
t Vi bonorum Vi rem rapuit)
raptorum ti¬ CASVS. Ra-
tulus vti me¬ ptor tenetur duabus
lius acipi act. ſcilicet vi bonoru
poſſit quam pautorum in quadr
Digeſtis ſe raptorum in quadru-
conceptus. plum: & act furti non
manifeſti in duplum. &
ſi agatur vi bon. rapt.
tollitur actio furti. ſed
ſi agatur primo furti, &
ſie ad duplum: adhue
durat actio vi bon. rap.
in aliud duplum, quod
plus eſt in ea quam in
furti actione.FR.
t Raptor inab Nec manifeſtiſi c
pina non de rapina non depiehen-

rehẽſus, etiã r..-e
preneius, et datur: vt&sS de fur.l.

nifeſti tene¬ ſi quis ex domo. alio-
tur: aliàs ma¬ quin manifeſtus fut
nifeſtus

fur. dero.S. cum raptor. Sed

M. & P. aliter illum



eſt eſt:vt de furl.ſi vẽdi-

QVi agrun vendidit, nihilo-

minus furtim arborum ceſa-

rum agere poteſt?.



V I BONORVM RA-

ptorum & de turba).

TITVLVS VIII.

Huius edicti tres * ſunt partes. Vna eſt de
damno dato dolo malo hominibus coactis,
altera de bonis raptis, tertia de damno dolo
malo dato, & de amiſſo in turba.Ex prima
& ſecunda eſt actio miſta in quadruplum,
ex tertia in duplum, & communis prima
tertiãque cum actione legis Aquilia, ſecun-
da cum actione furti. & integrior titulus
fuiſſet hoc modo, vt l.195.Spe. de ver. ſig.
De hominibus coactis & vi bonorum ra-
ptorum & de turba. CVIAC.

uando duo delicta ex eodẽ facto
deſcendentia, ſe habent vt genus &
ſpecies: pœnæ tolluntur inuicem, qua-
tenus concurrunt. BART.

1. PAVLVS libro vicenſimoſecun-
do ad Edictum.

Vi rem rapuit: &
furti nec manifeſti
Vb tenetur in duplú,
& vi bonorum ra-


&

S. intelligunt: vt dixi. AccVRS.
c J Conſequatur. facit S. de act. & obl oum ex vno.& l.qui ſeruum.
& laquotiens lex.j.S.j & l plura. & lnunquam. & S. pro ſocio. l.ſedſi ex
cauſa. & de act. emp. l pradia. & cõmo. l. vnde quaritur. & S. tit. j.l.j.

& ita.

& l ſi colonus. & l pe. & ſup. nau cau.idẽ.d S fi. & quod ibi nota. Ac.
Paor ait nsy s Ponit ediſtun quod haber luo capea Pi

mum: qui dedit damnum alicui hominibus coactis: ſecun-
dum, qui bona alicuius rapit:vterque iſtorum tenetur act. vi bon.
rap-intra annû in quadruplum:poſt annũ in fimplum & hœc vera
ſunt ſi liber homo facit. ſi autem ſeruus fecit pradicta, tenebitur
eius dominus noxali:nam liberabitur dando eu pro noxa. VItimô
dicit: apparet ex prdictis, quod prætor dat auxilium contra ea
quæ vi fiunt. habet etiam locum actio legis Iuliæ de vi: & vna tol-
litur per aliam, ſecundûm quoſdam: ſed male dicunt. nam interim
donec vna intentatur, altera ceſſat: vna expedita, altera intentari
oterit.DOLO AVTEM MALO.JNunc exponit verba iſta, dolo ma-
loea ſbete le eols rapiat ſiue hominious coactis adhoe vel ad aliud
vtatur tamen his hominibus, & damnum det: tenetur hoc edicto.
& etiam ſi vnum hominem colligat, nec eſt vis quales ſint iſti ho-
mines coacti, ſiue liberi, ſiue ſerui. & appellatione doli continetur
etiam vis nam quod vi fit, dolo etiã dicitur fierinon econtra. ſi ta-
men dolo detur damn, non vi:habet locu hoc edictum. DAMNI.
Nunc exponit verbum damni, poſiti in prima parte edicti. Et vi-
detur quod omnia damna comprehendat, etiã clandeſtina ſed ve-
rius eſt vt dãna per violentiam tantú facta comprehendat, ergo ſi

ille qui coëgit, & ipſe coactus tenetur. Poſtea dicit, hac actio da
tur intra annum in quadruplu, & verum pretium rei quadrupla-
tur. & habet etiã locum quando familia tua vi alicuius dat u;
damnum, vel rapit. nec cogor oſtendere qui de familia dederunt

plum. Sed ſi ante actum ſit vi bo-
norum raptorum, deneganda eſt
furti. Si ante furti actum eſt, non
eſt illa deneganda: vt tamen id
quod amplius in ea eſt, conſequa-
tur.

I1. VLPIANVS libro quinquagenſi-
moſexto ad Eieaunqua enſi

PRetor ait, Si cui dolo male
hominibus dcoactis damni quid
factum eſſe dicetur, ſiue cuius bo-
na rapta eſſe dicentur: in eum
qui id feciſſe dicetur f, iudicium 6
dabo. Item ſi ſeruus feciſſe dice-

tur, in dominum iudicium noxale

dabo h.

Primô ponit vnum dictum. Se-
cund ponit opinionem quorun-
dam circa vnum dubium deſcen-
dens ex edicto. Tertiô ponit de-
terminationem illius dubij. Secun-
da ibi, neque debet, tertia ibi;
ſed vtilius. & legitur iſte S. in
Gloſſ. tribus modis, & ſecundum
lecturam Io. quæ eſt verior, hoc
intendit: Quando ex eodem deli-
cto oritur ciuilis & criminalis,
prohibetur quis eam ſimul intenta-

O

1j.

1338

enetur etiam

damnu, vel rapuerunt.
& appellatione fami-
liæ continentur omnes
de familia: ſiue liberi
ſint, vt ſeutiferi: ſiue
ſerui tui: vel alieni
quos bona fide tene-
bas ſub. idẽ ſi mala. &
ſufficit emendari dam-
num vel rapinam, ac ſi
vnus tantum feciſſet:
vel dabitur pro noxa
qui dolo hoc fecit fie-
ri & ſi plures dolo fe-
cerunt, omnes debe-
bunt dari pro noxa, vel
vni quadruplum pro
his ſolui. & hœc actio
vocatur vi bonorum
raptorum: & is demu
hac actione tenetur,
qui dolum commiſit ſi
eigorem meam rapui
à poſſeſſore, credens
hoc mihi licerenõ te-
neor hoc edicto ſed ex
conſtit. ſi quis in tantã.
idem ſi ſeruum meum
fugitiuum poſſides, &
eum rapiomon teneor
hoc edicto. ſi autem
mihi rem obligatam
rapio, tencor hoc edi-
cto:& dic de hoc vt in
Glo. domini mei Ac-
curſij. IMPVBEREM.J
Impubes nõ capax do-
li, ſi rapiat rem alicu-
ius, non tenetur. no-

mine autem famili

ſu vel ſerui rapien¬ Quod vulgo
tis bene tenetur hac additur gloſ-

actione noxali.Secundô dicit ſi publicanus oues ruſtici rapuit ſi¬ ſema eſt
ne dolo, credens ruſticum non ſoluiſſe tributum, licèt erret, non
tenetur hac act. ſecus ſi dolo rapiat ſciens ſolutum tributum: &
eas includat, & pereant fame. nam tenetur hac act. & l. Aquil. idem
ſi aliquis alius oues ruſtici rapuit, & fecit eas fame perire. nã te-
netur prædictis act. Tertiô dicit: hæc actio datur ei cui eſt rapta
res:ſiue ſit ſua, ſiue commodata ei erat, fiue locata, ſiue depoſita:
ſiue vsûfru. vel aliquod aliud ius in ea habebat. & vt breuiter di-
cam:datur hc actio ei re rapta cui datur furti re clam ablata. ſed
hoc videtur falſum. nam depoſitario non datur furti, ſed hec actio
ſie. ſed intelligas dari depoſitario hanc actio. quando eius intere-
rat, vt quia promiſerat cuſtodiã, vel pretium depoſiti accepit, non
vt mercedem, imô veriûs dicas dari ſemper hanc act depoſitario &
ſecus in act furti:cum rapina ſit maius delictum. ſic ergo hæc act.
datur ei cuius vel(vel pro ſaltem)modice intereſt: & ſubaudi ma-
xime ſi intereſtſSS VGG TIVVSS Seruus meus fugitiuus emit ſibi
aliquas res: puta equum & ſimilia. rapt ſunt ſibi dicitur quod ha-
beo act. vi bonorum rapt. RERVM. J Rebus raptis & deterioratis,
non ſolum actio vi bonorum raptorum poteſt intendi, ſed etiam
furti actio & legis Aquil actio, & condictio triricaria, vel furtiua:
& etiam rei vindicatio Secund dieit, actio vi bonorum raptorum
datur heredi & cœteris ſucceſſoribus: contra heredes tamen ra-
ptoris non datur: cûm ſit pœnalis. ſed in quantum ſunt locuple-

tiores facti, tenentur condict. furtiua. FR. AcCVRS.

Hominis ap-

d Hominibus ſub a hoc verbo & fmina contineturvt infra de pellatione ſ¬

damnu eſt datû ſine vi, nec coactis hominibus: non habet locû hoc
edictu ſi autem coactis hominibus & ſine vi datu eſt damnú, dolo
tamen interueniente: habet locu hæc prima pars. Vltimô dicit: be-
ne dixi quãdo ſine hominibus & ſine vi quis ſolus deliquit, nõ ha-
bere locú hoc edictum, imô habet locum Aquil. vel furti: & illæ nõ
ſunt ſic cõiunctæ cu hoc edicto, vt vbicumque illæ locum habent,
& hoc edictum habeat locum:ſed econtra ſie, vt vbi hoc edictum
locû habet, & illæ vel aliqua car locum habeat:nã raptor impro-
bior fur eſt, & furti tenetur, non ſolum hoc edicto. Item cum quis
damnum dat hominibus coactis, habet locu hoc edictum, & etiam
Aquil. VBL CVIVS BONA.J Nunc exponit verba ſecundi capitis,
hc ſcilicet cuius bona rapta eſſe dicentur, nam quod dicit bona,
intelligas ctiam ſi vnam rem rapuit, & hac actio. tenetur etiam
coactus: id eſt coadunatus ad damnum dandum, & dedit vel ra-
uit. Tandem reuertitur ad primum membrum, & dicit quo diri
teneri qui dolo malo hominibus coactis dat damnu, eſt veru, ſiue

verb. ſign. l. hominis. Azo. Et no. quod tria bhabet capita hoc edi¬ mina contint
ctum:duo hic:tertium j eol prator. Inter que no differentiam l edictum vi
in primo exigitur hom nes cogi:in ſecundo non:vt jeol prator S o rapariacr
quis Item primû pro damnis, ſecundi pro rap Tertium aperte di prahbetue
fert,vt patet jeol prator in prine. & facit j.de verb ſign. l.Marcellus. inter ſe diſe.
e Rapta ettam non coactis:vt dixi. runt.
f In quadruplum. prout ad ſecundum caput refertur, conſtat
quadruplo ineſſe rei perſecutionem: vt Inſtit. eod. S. quadruplum.
Sed prout ad primum, dicunt quidam totum eſſe ponam:vt in fur-
to.quod non placer, & ſic quantum ad pœnam nil refert inter hac
duo capita in alis differunt, vt modô dixi. AGC LuiturSed e t Vi bonorun
g S ludicium hoc ſeilicet vi bo rap vv eo l’prators loquitut oeu rrorno pre
quomodo pro damno dato habet locum vi bon rapt. Reſp-iuerunt & quandur

.. rntTe Ar Accide- damno dats
torté cauſa rapiendi animalia & cûm ducere non poſſent, occide dan hahre
runt. vel in factum in primo caſu. 11e....... poſſit.
h J Noxale dabovt & Ceol. de bis. & de noxal. l ſi ſeruus.

a qDe