DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2603#0685
...
r
pretium refer-
1345 Digeſtorum Liber xlvij. Tit-ix. 1346
a De amiſſo. non per rapinam, ſed per caſum:quia fecit vt cade-
ret: vt infrà dicit.
b Agi poterit. de rapr, & etiam de damno dato, & de amiſſo
a Quãti res eſt
d veruin rei.
nd ver ’ aſtione Sed arg. contra
ur ſeu pro ve in ead, l. ij ſuprà S in hac
o rei pretio actione non vtique. An-
ſumitur. DIT10. Dic ſecundûm
Bart. quod hic agitur
ratione dominij, ibi
ratione alterius iuris
quod quis habet in re,
vel ex re. arg. l. ſi ven-
17 didero.S. j.de fur.
d Praſentis, quo no-
citu ſit: & nõ retrotra-
hitur vt lex Aquil. vt
S. ad l. Aquil. l. ait lex.
JEt ſic ergo collige
ccio vi bo- quod extra turbam
porum rapto- non habet locû hec a¬
an t u ctio ſic nau cau ſtal.
an oeu non debet in pr & de inſtitl.
rEt quicüque. S non tantum.
& l ſed & ſi pupillus.S.
condictio. & de exercit.l.
j. S. non autem. & Sigi-
tur. J Item no. hoc S.
intra quod tempus, &
cuius temporis habea-
tur ratio: & pro quo
damno. AcCVRS.
e Sic tamen. ſcilicet
poterit agi. Acc.
f Habet edictumex
interpretatione.
g 5 Dediſſe. ſic Sadl.
Aquil. l. qui occidit.S.
in hac. Oportet erg
vel ad hoc eſſe turbam
conuocatam, vt iniuria
fieret vel damnum, vel
iniuriam eſſe cauſam
damni, etſi non ad hoc
turba eſſet conuocata,
ſecundûm Azo.
h S In ſeruum. id eſt
in dominum nomne
ſerui.ſic jtit. j. l.jS. itẽ
in ſeruum, & S. de iuriſ-
dic. om. iud. l.ſi quis id.
Sſerui quoque. Sed qui-
dã dicunt ipſum ſeruu
conueniri: pro quibus
r1 eſt j. de ſepul. vio. l i.
S. pe. ſed ibi in accuſa-
tione dicit.
i Cateriſque ſucceſ-
ſoribus. quibus datur:
non his aduerſus quos
s datur. nam licet ſupe-
t rior non detur:vt ſuprà
eodl.ij.S. fi. hœc tamen
datur
IJOn prodeſt. JAn-
te iudicium. vt
& ſuprà de furt. l qui ea
mente. & arg. ſuprà de
adil. edict. l. quis ſit fu-
itiuus. in princ. & de-
poſi. l.. S ſi ré Sed con-
trà ſuprà quod me, cauſ-
lſi cum.S.j. Sed illa eſt
e Vi bonorum arbitraria c: vt Inſt. de
atio arbitra act. S. praterea.
ria, adde Me-
nochium t. del Vod vi poſſeſ-
arbitrar quaſt. ſum. Lex ve-
pnum.9.10. tat. Vt Inſtit. de vſu-
ca. S. furtiu. & S. de
vſucap.l. ſequitur. S.tüc.
& l. vbi lex. S. j. & de
adquir. rer. dom. l. bona
* Atinia ſcili¬ ,......
* Atinia ſcili fideicirca princ.
çet.
hominibus coactis: & facit j. de verb. ſig l. Marcellus. AcCVRS.
cRefertur. ſic a j. de verb-ſig. lainter hac. & S. eo. l. ij. S. in hac
petit. 9. J Loquitur autem hoc
edictu de damno dato, & de amiſ-
ſo?:de rapto non: ſed ſuperiori
edicto vi bonorum raptorum agi
poterit . .
10. Amiſſa autem dicuntur
ea quæ corrupta alicui relinquun-
tur: ſciſſa forte, vel fracta.
I1. Hæc autem actio in factû-
eſt, & datur in duplum quanti ea
res erit: quod ad pretium verum
rei refertur : & præſentis tem-
poris fit ſtimatio, & ſemper in
duplumintra annum eſt.
12. Doceréque actor in tur-
ba damnum eſſe datum debet. Ce-
terûm ſi alibi datum ſit, quam in
turba: ceſſabit hæc actio.
13. q Si cûm ſeruum meû Ti-
tius pulſaret, turba fuerit collecta,
iſque ſeruus in ea turba aliquid
perdiderit: cumeo qui pulſabat,
agere poſſum: quippe cûm in tur-
ba dolo malo damnum datum ſit:
ſic tamen, ſi vt damnum daret,
ideo cœperat cædere. Cæterum ſi
alia cauſa verberandi fuit, ceſſat
actio.
14. J Sed & ſi quis ipſe tur-
bam conuocaſſet, vt turba coram
ſeruum verberaret: iniuriæ faciẽ-
da cauſa, non damni dandi con-
ſilio: locum habet edictumf. Ve-
rum eſt enim eum qui per iniu-
riam verberat, dolo facere: eum
qui cauſam prbuit damni dandi
damnum dediſſe6.
15. In ſeruum autem & in
familiam prætor dat actionem.
16. Que de heredibus cæ-
teriſque ſucceſſoribus in vi bo-
norum raptorû actione diximus,
& hic erunt repetita.
Qui rapuit rem aliquam, non libe-
ratur à pœna, licet reſtituat rem. FR.
V. GAIVS libro vicenſimoprimo ad
Edictum prouinciale.
NOn prodeſt ei qui vi rapuit,
ad euitandam pœnam, ſi an-
te iudicium reſtituat rem quam
rapuit.
Raptæ res, vel vi poſſeſſa, non poſ-
ſunt vſucapiantequam in poteſtatem
domini vel eius heredis redeant.FR.
AcC.
VI. VENVLEIVS libro ſeptimode-
cimo Stipulationum.
Vod vi poſſeſſum raptumve
ſit, antequam in poteſtate
domini heredisve eius perueniat,
vſucapi lex * vetatl.
DE INCENDIO, RVINA, NAVFRAGIO,
ate, naue expugnata,
l
DE INCENDIO, RVI-
N A, NAVFRAGIO,
rate, naue expugnata.
TITVLVS IX.
Hos edictum non eſt neceſſarium im ra-
ptorem cu n ſufficiat ſuperius, ſed eſt etiam
in quadruplum actio ex hoc edicto in eum
qui ex his cauſis abſtulit, vel amouit rẽ ali-
quum, vel qui recepit dolo malo, vel damni
dedit. Et de incedio, ruina, ci. de his qui
ex incendio vel ruina vel naufragio vel na
ue aut rate expugnata, rapuiſſe vel per has
cauſas damni dediſſe dicûtur. l.iij de feriis.
quod La eotrahit etiam ad domum &vil-
lam expugnatam. & l. in eum. C.de fur. ex
hoc edicto pœnam additam, pœnæ ſtatuta
olim. recte. nam Vlp. l. 1. de his facinoribus
eſſe criminum executiones, corporales pœnas
ſcilicet, & his nouiſſime pratorem addidiſſe
pecuniarias, quod etiam fecit titulo ſupe-
riore. CVIAC.
Diuiditur in quatuor partes. Primô
ponitur ediclum. Secundo commenda-
tio edicti. Tertiô expoſitio verborum
edicti. Quartô promiſcuæ queſtiones
iuriſconſulti. ſecunda ibi, huius edicti.
tertia ibi, ex incendio. deinde cæ-
teræ.
1. VLPIANVS libro quinquagenſimo-
ſexto ad Edictum.
6 Rœtor P ait. In eum
I qui ex incendio ruina,
naufragio, rate, naue
expugnata, quid ra-
puiſſe, recepiſſe dolo
malo, damnive quid in his rebus de-
diſſe dicetur: in quadruplum in anno
quo primum de ea re experiundi po-
teſtas fuerit, poſt annum in ſimplum
iudicium dabo. Item in ſeruumP &
in familiam iudicium dabo.
1. Huius edicti vtilitas e¬
uidens, & iuſtiſſima ſeueritas eſt.
ſiquidem publicè intereſt, ni-
hil rapi ex huiuſmodi caſibus.
Et quanquam ſint de his faci-
noribus etiam criminumP exe-
cutiones, attamen rectè prætor
fecit, qui forenſes quoque a¬
ctiones a criminibus * iſtis præ-
poſuit.
2. qEx incendio f quemadmod
accipimus? vtrum ex ipſo igne, an
verô ex eo loco vbi incendium
fit ? Et melius ſic accipitur, pro-
pter incendium, hoc eſt propter
tumultum incendij, vel trepida-
tionem incendij rapit: quemad-
modum ſolemus diceres in bel-
non poſſ. Paulus rſent. CVIAc.
r Criminibus. id eſt ad hc crimina coërcenda.
ſJ Solemus dicere.vtj.de cap lin belloin pr. & facit Stit Pe
t aatur ait l CA s va Ponitur edictun, euiusſenſureſt oe
& rapt vel recipit dolo malo aliquid ex ineunfntus eſt. Qi
nau fragio, rate, naue expugnata:vel damnum in his reb
tra annum quo experiundi poteſtas eſt, in quadruplû ter
annum in ſimplu tenetur.ſi ſeruus autem vel familali
lio, ruina, vel
us dat:in-
netur:poſt
cuius ali-
quid de prædictis fe.
cit, tenetur dominus
os noxaliter poſtea
quitur Vlpianus, &
dicit: vtilitas huius e¬
dicti magna eſt. inte-
reſt enim nihil rapi ex
huiuſmodi caſibus. &
licèt ex his delictis ſint
accuſationes crimina-
les propoſitæ: tamen
hanc actionem pecu-
mariã introduxit pr-
tor. Poſtea incipit ex-
ponere verba edicti per
ordinem, & primo id
quod dixit, ex incen-
dio. & dicitur quod ex
incendio dicitur rapi
vel accipiſiue accipia-
tur aliquid ex loco in
quo eſt ignis: ſiue ex
domo tora, ſiue exvi-
cinis ædibus occaſione
incendij ſit raptum vel
acceptum: & habet lo-
cum hoc edictum. &
codem modo exponas
aliud verbum edicti,
ſcilicet ex ruina. ſi ta-
men ſuſpicatur aliquis
eſſe incẽdium vel rui-
nam in domo tua: &
ibi veniens rapiat ali-
quid cum non eſſet in-
cẽdium vel ruina: ceſ-
ſat hoc edictum. Item
quod dictum eſt ex
naufragio, intelligas
quando tempore nau-
fragij aliquid raptum
eſt, vel acceptum:ſecus
ſi poſtea: nam tunc vt
fur tenetur. Item quod
dictum eſt rate naue
expugnata intelligas
quando tempore pu-
gnationis aliquid ra-
puit: ſiue fuerit ex pu-
gnatoribus, ſiue non.
& h. d’hc lex, & ſeq.
& prin. ſeq. FRANC.
AcCVRS.
m Prator hæc ver-
ba j. exponuntur per
ordinem, & facit C. de
fur. l. in eü. & in Auth.
ibi poſita. & S de acqui-
ren. rer dom. l. Pompon.
contrà.j idem ait. & C.
de naufrag. l.
n SIn ſeruumi-in do-
minum nomine ſerui.
ſic & S.tit. j. l. prator. ij.
in ſeruum.
Si ſergqpuidon id eſt
certé. AcCVRS.
p J Criminum. i rl ..
minales accuſationts. Ex dictioli-
Io. quas habet C. eodl. cet regulariter
in eum. ſignificet cal-
in-
qI Forenſesid eſt pe ſan poini
cuniar as. ACCVRS. materialen.
a TQui forenſes quoque ontempon ir
2 , d eſt. ciules. ue ſupr dept-
actiones. id eſt, ciuiles. fne ſupr.
Forum eſt proprium lui & d
canſſarum ciuilunm, da ietane.
Vide ſeripta ad prine enotat caus?
tituli, ſuprà de iudis. remotan
& l. 3. Cod. qui accuſ eftienten.
die ex incẽdio
d eſt propte
incendu
r
pretium refer-
1345 Digeſtorum Liber xlvij. Tit-ix. 1346
a De amiſſo. non per rapinam, ſed per caſum:quia fecit vt cade-
ret: vt infrà dicit.
b Agi poterit. de rapr, & etiam de damno dato, & de amiſſo
a Quãti res eſt
d veruin rei.
nd ver ’ aſtione Sed arg. contra
ur ſeu pro ve in ead, l. ij ſuprà S in hac
o rei pretio actione non vtique. An-
ſumitur. DIT10. Dic ſecundûm
Bart. quod hic agitur
ratione dominij, ibi
ratione alterius iuris
quod quis habet in re,
vel ex re. arg. l. ſi ven-
17 didero.S. j.de fur.
d Praſentis, quo no-
citu ſit: & nõ retrotra-
hitur vt lex Aquil. vt
S. ad l. Aquil. l. ait lex.
JEt ſic ergo collige
ccio vi bo- quod extra turbam
porum rapto- non habet locû hec a¬
an t u ctio ſic nau cau ſtal.
an oeu non debet in pr & de inſtitl.
rEt quicüque. S non tantum.
& l ſed & ſi pupillus.S.
condictio. & de exercit.l.
j. S. non autem. & Sigi-
tur. J Item no. hoc S.
intra quod tempus, &
cuius temporis habea-
tur ratio: & pro quo
damno. AcCVRS.
e Sic tamen. ſcilicet
poterit agi. Acc.
f Habet edictumex
interpretatione.
g 5 Dediſſe. ſic Sadl.
Aquil. l. qui occidit.S.
in hac. Oportet erg
vel ad hoc eſſe turbam
conuocatam, vt iniuria
fieret vel damnum, vel
iniuriam eſſe cauſam
damni, etſi non ad hoc
turba eſſet conuocata,
ſecundûm Azo.
h S In ſeruum. id eſt
in dominum nomne
ſerui.ſic jtit. j. l.jS. itẽ
in ſeruum, & S. de iuriſ-
dic. om. iud. l.ſi quis id.
Sſerui quoque. Sed qui-
dã dicunt ipſum ſeruu
conueniri: pro quibus
r1 eſt j. de ſepul. vio. l i.
S. pe. ſed ibi in accuſa-
tione dicit.
i Cateriſque ſucceſ-
ſoribus. quibus datur:
non his aduerſus quos
s datur. nam licet ſupe-
t rior non detur:vt ſuprà
eodl.ij.S. fi. hœc tamen
datur
IJOn prodeſt. JAn-
te iudicium. vt
& ſuprà de furt. l qui ea
mente. & arg. ſuprà de
adil. edict. l. quis ſit fu-
itiuus. in princ. & de-
poſi. l.. S ſi ré Sed con-
trà ſuprà quod me, cauſ-
lſi cum.S.j. Sed illa eſt
e Vi bonorum arbitraria c: vt Inſt. de
atio arbitra act. S. praterea.
ria, adde Me-
nochium t. del Vod vi poſſeſ-
arbitrar quaſt. ſum. Lex ve-
pnum.9.10. tat. Vt Inſtit. de vſu-
ca. S. furtiu. & S. de
vſucap.l. ſequitur. S.tüc.
& l. vbi lex. S. j. & de
adquir. rer. dom. l. bona
* Atinia ſcili¬ ,......
* Atinia ſcili fideicirca princ.
çet.
hominibus coactis: & facit j. de verb. ſig l. Marcellus. AcCVRS.
cRefertur. ſic a j. de verb-ſig. lainter hac. & S. eo. l. ij. S. in hac
petit. 9. J Loquitur autem hoc
edictu de damno dato, & de amiſ-
ſo?:de rapto non: ſed ſuperiori
edicto vi bonorum raptorum agi
poterit . .
10. Amiſſa autem dicuntur
ea quæ corrupta alicui relinquun-
tur: ſciſſa forte, vel fracta.
I1. Hæc autem actio in factû-
eſt, & datur in duplum quanti ea
res erit: quod ad pretium verum
rei refertur : & præſentis tem-
poris fit ſtimatio, & ſemper in
duplumintra annum eſt.
12. Doceréque actor in tur-
ba damnum eſſe datum debet. Ce-
terûm ſi alibi datum ſit, quam in
turba: ceſſabit hæc actio.
13. q Si cûm ſeruum meû Ti-
tius pulſaret, turba fuerit collecta,
iſque ſeruus in ea turba aliquid
perdiderit: cumeo qui pulſabat,
agere poſſum: quippe cûm in tur-
ba dolo malo damnum datum ſit:
ſic tamen, ſi vt damnum daret,
ideo cœperat cædere. Cæterum ſi
alia cauſa verberandi fuit, ceſſat
actio.
14. J Sed & ſi quis ipſe tur-
bam conuocaſſet, vt turba coram
ſeruum verberaret: iniuriæ faciẽ-
da cauſa, non damni dandi con-
ſilio: locum habet edictumf. Ve-
rum eſt enim eum qui per iniu-
riam verberat, dolo facere: eum
qui cauſam prbuit damni dandi
damnum dediſſe6.
15. In ſeruum autem & in
familiam prætor dat actionem.
16. Que de heredibus cæ-
teriſque ſucceſſoribus in vi bo-
norum raptorû actione diximus,
& hic erunt repetita.
Qui rapuit rem aliquam, non libe-
ratur à pœna, licet reſtituat rem. FR.
V. GAIVS libro vicenſimoprimo ad
Edictum prouinciale.
NOn prodeſt ei qui vi rapuit,
ad euitandam pœnam, ſi an-
te iudicium reſtituat rem quam
rapuit.
Raptæ res, vel vi poſſeſſa, non poſ-
ſunt vſucapiantequam in poteſtatem
domini vel eius heredis redeant.FR.
AcC.
VI. VENVLEIVS libro ſeptimode-
cimo Stipulationum.
Vod vi poſſeſſum raptumve
ſit, antequam in poteſtate
domini heredisve eius perueniat,
vſucapi lex * vetatl.
DE INCENDIO, RVINA, NAVFRAGIO,
ate, naue expugnata,
l
DE INCENDIO, RVI-
N A, NAVFRAGIO,
rate, naue expugnata.
TITVLVS IX.
Hos edictum non eſt neceſſarium im ra-
ptorem cu n ſufficiat ſuperius, ſed eſt etiam
in quadruplum actio ex hoc edicto in eum
qui ex his cauſis abſtulit, vel amouit rẽ ali-
quum, vel qui recepit dolo malo, vel damni
dedit. Et de incedio, ruina, ci. de his qui
ex incendio vel ruina vel naufragio vel na
ue aut rate expugnata, rapuiſſe vel per has
cauſas damni dediſſe dicûtur. l.iij de feriis.
quod La eotrahit etiam ad domum &vil-
lam expugnatam. & l. in eum. C.de fur. ex
hoc edicto pœnam additam, pœnæ ſtatuta
olim. recte. nam Vlp. l. 1. de his facinoribus
eſſe criminum executiones, corporales pœnas
ſcilicet, & his nouiſſime pratorem addidiſſe
pecuniarias, quod etiam fecit titulo ſupe-
riore. CVIAC.
Diuiditur in quatuor partes. Primô
ponitur ediclum. Secundo commenda-
tio edicti. Tertiô expoſitio verborum
edicti. Quartô promiſcuæ queſtiones
iuriſconſulti. ſecunda ibi, huius edicti.
tertia ibi, ex incendio. deinde cæ-
teræ.
1. VLPIANVS libro quinquagenſimo-
ſexto ad Edictum.
6 Rœtor P ait. In eum
I qui ex incendio ruina,
naufragio, rate, naue
expugnata, quid ra-
puiſſe, recepiſſe dolo
malo, damnive quid in his rebus de-
diſſe dicetur: in quadruplum in anno
quo primum de ea re experiundi po-
teſtas fuerit, poſt annum in ſimplum
iudicium dabo. Item in ſeruumP &
in familiam iudicium dabo.
1. Huius edicti vtilitas e¬
uidens, & iuſtiſſima ſeueritas eſt.
ſiquidem publicè intereſt, ni-
hil rapi ex huiuſmodi caſibus.
Et quanquam ſint de his faci-
noribus etiam criminumP exe-
cutiones, attamen rectè prætor
fecit, qui forenſes quoque a¬
ctiones a criminibus * iſtis præ-
poſuit.
2. qEx incendio f quemadmod
accipimus? vtrum ex ipſo igne, an
verô ex eo loco vbi incendium
fit ? Et melius ſic accipitur, pro-
pter incendium, hoc eſt propter
tumultum incendij, vel trepida-
tionem incendij rapit: quemad-
modum ſolemus diceres in bel-
non poſſ. Paulus rſent. CVIAc.
r Criminibus. id eſt ad hc crimina coërcenda.
ſJ Solemus dicere.vtj.de cap lin belloin pr. & facit Stit Pe
t aatur ait l CA s va Ponitur edictun, euiusſenſureſt oe
& rapt vel recipit dolo malo aliquid ex ineunfntus eſt. Qi
nau fragio, rate, naue expugnata:vel damnum in his reb
tra annum quo experiundi poteſtas eſt, in quadruplû ter
annum in ſimplu tenetur.ſi ſeruus autem vel familali
lio, ruina, vel
us dat:in-
netur:poſt
cuius ali-
quid de prædictis fe.
cit, tenetur dominus
os noxaliter poſtea
quitur Vlpianus, &
dicit: vtilitas huius e¬
dicti magna eſt. inte-
reſt enim nihil rapi ex
huiuſmodi caſibus. &
licèt ex his delictis ſint
accuſationes crimina-
les propoſitæ: tamen
hanc actionem pecu-
mariã introduxit pr-
tor. Poſtea incipit ex-
ponere verba edicti per
ordinem, & primo id
quod dixit, ex incen-
dio. & dicitur quod ex
incendio dicitur rapi
vel accipiſiue accipia-
tur aliquid ex loco in
quo eſt ignis: ſiue ex
domo tora, ſiue exvi-
cinis ædibus occaſione
incendij ſit raptum vel
acceptum: & habet lo-
cum hoc edictum. &
codem modo exponas
aliud verbum edicti,
ſcilicet ex ruina. ſi ta-
men ſuſpicatur aliquis
eſſe incẽdium vel rui-
nam in domo tua: &
ibi veniens rapiat ali-
quid cum non eſſet in-
cẽdium vel ruina: ceſ-
ſat hoc edictum. Item
quod dictum eſt ex
naufragio, intelligas
quando tempore nau-
fragij aliquid raptum
eſt, vel acceptum:ſecus
ſi poſtea: nam tunc vt
fur tenetur. Item quod
dictum eſt rate naue
expugnata intelligas
quando tempore pu-
gnationis aliquid ra-
puit: ſiue fuerit ex pu-
gnatoribus, ſiue non.
& h. d’hc lex, & ſeq.
& prin. ſeq. FRANC.
AcCVRS.
m Prator hæc ver-
ba j. exponuntur per
ordinem, & facit C. de
fur. l. in eü. & in Auth.
ibi poſita. & S de acqui-
ren. rer dom. l. Pompon.
contrà.j idem ait. & C.
de naufrag. l.
n SIn ſeruumi-in do-
minum nomine ſerui.
ſic & S.tit. j. l. prator. ij.
in ſeruum.
Si ſergqpuidon id eſt
certé. AcCVRS.
p J Criminum. i rl ..
minales accuſationts. Ex dictioli-
Io. quas habet C. eodl. cet regulariter
in eum. ſignificet cal-
in-
qI Forenſesid eſt pe ſan poini
cuniar as. ACCVRS. materialen.
a TQui forenſes quoque ontempon ir
2 , d eſt. ciules. ue ſupr dept-
actiones. id eſt, ciuiles. fne ſupr.
Forum eſt proprium lui & d
canſſarum ciuilunm, da ietane.
Vide ſeripta ad prine enotat caus?
tituli, ſuprà de iudis. remotan
& l. 3. Cod. qui accuſ eftienten.
die ex incẽdio
d eſt propte
incendu