Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0120
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
J Calata comi
tia, qua dica,
tur, pulchre
Gellius ibr.
ocfium Atti-
carum. I1.c.17.
&ibidé multa
in hanc rem
de teſtamen-
tis.
* Id veteres
endoprocin-
ctu appella-
bant. Cuia.
* Vide in hc
locum Budaû
in annot ad Pã-
detas.ad l.ade
or. iur. quo lo-
co quid ſit fi-
duciaria vẽdi-
tio, & quid mã
cipario expli-
cat.
J De emanei-
patione per
s, & libram.
vide Sue. in
Nerone. Plau. in
caſſina:ibi, vna
libella liber
effici poſſum:
oratium in
hoc carmine,
Si proprium
quoduis libra
mercatus &
te, Oui cum
ait, Méque
ſuã libra no-
rit, & are ma-
gis. & Valer.
Max. lib. 2. de
ure triuphandi,
S. Catulus Lu-
faius.

191

gis declarat quid eſt de iure ciuili, & quid de pretorio, & quid
de iure conſtitutionum in formatione teſtamenti. Nonô qua-
liter per conſtitutiones Imperiales additum eſt, quod teſtator

ſcribat nomen

hredis. Secunda ibi:Sed vt. Tertia ibi: Acceſſit.

Quarta ibi:sed il. Quinta ibi Quod vero. Sexta ibi; Poſtea. Se-

ptima ibi; Sed cum
paulatim. Octaua ibi,
Vt hoc. Nona ibi:sed hu
omnibus. CASVS. Do-
mine, iam video quod
vos vultis tractare de
teſtamentis: dicatis er-
go mihi, vnde appella-
tur teſtamẽtum?Adhoc
reſpon. Amice, teſtamẽ-
tum ex eo appellatur.
quod teſtatio mentis
eſt, ſed vt nihil antiqui-
tatis penitûs ignoretur
à iuuenibus ſciri debet,
duo genera teſtamen-
torum de iure ciuili an-
tiquiſſimo in vſu fuiſſe:
quorum altero genere
vtebãtur antiqui in pa-
ce, & otio: & hoc genus
teſtamenti in pace, &
otio facti appellabant
antiqui calatis comi-
tiis: & altero genere te-
ſtamentorum vteban-
tur:cûm eſſent in expe-
ditionem armorum exi-
turi: & hoc ſecundum
genus appellabant pro-
cinctum. Poſteà vero
procedẽte tempore ac-
ceſſit tertium geus te-
ſtamentorum: & hoc
tertium genus appella-
bant per œs, & libram:
& hoc rertium genus
ita appellabatur; quia
per quandam imagina-
riam venditionem fie-
bãt coram quinque te-

1. JSed vt?? nihil antiquita-
tis penitus ignoretur: ſciendum
eſt, olim quidem duo gencra te-
ſtamentorum in vſu fuiſſe: quo-
rum altero in pace & otio vte-
bantur, quod calatis comitiis b q
appellabant:altero, cum in pre-
lium exituri eſſente, quod in
procinctu d’J dicebatur. Acceſ-
ſit e deinde tertium genus te-
ſtamentorum, quod dicebatur
per æs & libramſ: ſeilicet, quod
per emancipationẽ j;id eſt ima-
ginariam quandam venditio-
nem agebatur, quinque teſti-
bus, & libripende l ciuibus
Romanisi puberibus * prœ-
ſentibus, & ex eo qui familil
emptor dicebatur j. Sed illa
quidem priora duo genera te-
ſtamẽtorum ex veteribus tem-
poribus, in deſuetudinem abie-
runt. Quod ver per es & li-
bramn fiebat, licet diutius per-
manſerit; attamen partim e &
hoc in vſu eſſe deſiit. 2. S Et
pradicta? quidem nomin te-
ſtamentorum ad ius ciuile dre
ferebantur. Poſteà r verô eô
edicto pratoris forma alia fa-
ciendorum teſtamentorum in-
troducta eſt. Iure etenim hono-

Inſtitutionum Imperialium Lib. ij.

ſculptura fuerint, & eoſdẽ habẽtes characteres.
Ergo eadem ratione ſufficit, & ſi omnes eodes

192

nonne ſuffe;z

2 n...... ...... aE.auines eodem annulo vz.
& ita Papinia viſumeſt Et no ſolin prouoen annulo vratur.

gnare poſſunt. Et hac dicuntur vſque ad ill

Franc. de Aret.

derabatur: ſed ſeptem teſtium ſi-
gna ſufficiebant: cûm iure ciuili
ſigna teſtium non eſſent neceſ-
ſara.

Teſtamenti in ſcriptis ſolenni-
tas partim iure ciuili, partim ſa-
cris conſtitutionibus, & pratori
iure nititur. conficitur autem tale
testamentum teſtibus ſeptem vno
contextu actui adhibitis, & fa-
cto testamento ſubſcribentibus, ac
demm illud ſuis ſigillis munien-
tibus.

3. J Sed cû paulatim tam ex
vſu hominum, quâm ex conſti-
tutionum emandationibus cœ-
pit in vnam conſonantiam ius
ciuile, & prœtorium iungi: cõſti-
tutur eſt, vr vno, eodémqy tem-
pore (quod ius ciuile quodam-
modot exigebat) ſeptem teſti-
bus adhibiais , & ſubſcriptio-
ne * teſtium (quod ex conſti-
tutionibus * inuentum eſt, &
ex edicto prœtoris) ſignacula
teſtamentis imponerentur: ita
vt hoc ius tripartitum eſſe vi-
deatur: & teſtes quidem, & eo-
rum prſentia, vno contextu

ſed etiã alieno ſ¬
lum j. teſtes autem.

Testamentum e
ppellatur, I Ponit ey-
mologiamvt dicitur la-
pis quaſi lædens pedem:
& argumentun, quaſ
argute inuentum: & ſie
mutuun, quod ex me
tuu fit: vt ffaſi cer pe. l ij.
Sappellata, & ſecundûn
o codicillus poreſt
dici teſtamentum a
Definitur aurem ſie Te-
ſtamentum eſt volun-
tatis noſtr iuſta ſen-
tentia de eo quod quis
poſt mortem ſuam fieri
voluit: vt ff eod. l. j. &
eſt addendum: cum in-
ſtitutione haredis: ve
infrà de le Sante hoe-
du, quia ſine haredis in-
ſtitutione nullum di-
citur reſtamentum: ve
ffde iur eod.lfin. & infra
de fideicom. hare. in prin.
ADDITIO. Sed hant
Gloſſ. communiter re-
prehendunt doct. quia
ponit defectum in iu-
riſconſulro v d. l.i. &

Tamens
eſtanen ee
ſi d di

exponunt iuſta: id eſt t l mu dn
perfecta: ve probaturin in e cn ſi
l. um filio. S fina. fde le tà ndti dit.

ue i. que perſeſio et
quadruplex: ſeilicet iu
mareria, in forma, in ſo-
lennitate, & quoad eõ-
firmationem dupliciter.
vt hîc. Ang.
a S SedviC. de cadaot.
l vnita.S. & cum tripli-

ſtibus ciuibus Romanis
puberibus, libripende
praſente, & eo qui fa-
miliæ emptor diceba-
tur:& ita quodammodo ſex teſtes de iure ciuiliantiquo in fa-
ctione teſtamenti requirebãtur. Sed certe prima duo genera te-
ſtamentorum videlicet calatis comitis, & procinctu ex veteri-
bus temporibus in deſuetudinem abierut. Tertium verô genus,
quod per æs, & librã appellatur, licèt diutius permãſerit:tamen
partim in vſu eſſe deſiit. Et hxc tria geuera teſtamentor::vide-
licet calatis comitiis, & procinctu, & per s, & libram, ad ius ci-
uile referuntur. Poſteà vero de iure pratorio quedã alia forma
faciendorum teſtamentorum inuenta eſt. Nam de iure nulla e¬
mancipatio, vel imaginaria venditiorequirebatur; ſed ſigilla ſe-
ptem teſtium teſtamentis faciendis ſufficieat:quamuis iure ci-
uili antiquo ſigilla teſtii non eſſent neceſſaria. Sed cum poſteà
paulatim, & ſucceſſiuë tam ex vſu hominum, quam ex emãda-
tionibus conſtitutionum cœperit ius ciuile, & ius prætoriori in
vnam conſonantiam, & vniformẽ obſeruationem circa factio-
nem teſtamentorum confluere:ſtatutum fuit, vt vno, & eodem
tempore ſigna ſeptem teſtium’in teſtamentis adhibeãtur, quod
ius ciuile antiquum quodammodo exigebat: & huiuſmodi ſe-
tem teſtes adhibiti in teſtamento ſubſcribebant: quod ex con-
itutionibus inuẽtum eſt; & ex edicto prœtoris ſignacula teſtiũ
teſtamentis apponerentur:vt hodie huiuſmoodi ius reſtamento-
rum faciendorum ex triplici fonte videatur eſſe deriuatum. Nã
teſtes, & eorum ſigna vno contextu teſtamẽti celebrandi gratia
à iure ciuili antiquo vidẽtur deſcendere: ſubſcriptiones autem
teſtatoris, & teſtium ex conditionum obſeruatione abhibentur:
& ſigilla, & numerus teſtiõ ex edicto prœtoris. S Sed pone: Do-
mine, iam video quid obtinebat de iure antiquo circa faciẽda
teſtamentae qualiter antiquitas corrigitur per conſtitutiones
principum:nunquid addidiſtis per cõſtitutiones veſtras: Reſpõ.
quodſic. Nam omnibus pradictis propter ſiuceritaten teſtané.
ti, vt omnis fraus excludatur,ex noſtra conſtitutione hoc additi
eſt, vt nomen haredis per manu teſtatoris, vel(ſi ipſe neſciat, vel
non poſit ſeriberel per manum publicam exprimatur, & omuia
ſecudum noſtre conſtitutionistenoré proceat Sed pone Do-
mine, iam videoquot teſtes debent ſignare teſtamentunuquid
neceſſe eſt, quod quilibet eri proprio ſigillo vratur:Reſpond.
qud non poſſut enimomnes teſtes vno ſigillo, vel vno annulo

2n..... 2... a
ſignatorio ſignare teſtamẽtum. Quid eniin ſi ſeptem annuli vna

rario ſnulla emancipatio deſi-

!..l... . I ..
teſtamenti celebrandi gratia, à ciar contrà inend tit de
iure ciuili deſcendant: ſubſcri¬ adtol in pro non ſcri-
ptis. ADDITIO.
Sed dic quod licitu eſt
ſcire, & allegare ius correctum ad declarationem iuris noui, non
ad deciſionem-l. j in princ C. de Lati. lib. tol.
b Calatis comitiis. i. bonis initiis, vel bonis cõuentibus. Calos
enim bonum interpretatur, comitia ſunt conuentus. Vel à calo
quod eſt voco:quia vocatio perſonaru fiebat, vnde haléda dicta
ſunt.Accur. ADDITIO. Dic quod comitium proprie eſt, in
quo coitur ad litium, & ſuffragiorum cauſas.
c Exituri eſſent. de domibus.
dJ Procinétu eo forté quod ſuccincté fiebat b.Et in his duobus
teſtamentis haœres erat:vt jeos ſed neque.
e Acceſſit ſimiliter de iure ciuili.
fi Per as, & libram. proprium nomen teſtamenti.,
g Venditionem. ſic S qui mo ius pat pot ſolui S. pratered.
h T Libripende eſtimatore, qui libripédebat, vel aſtimabat fa-
miliã vno nummo:deinde empror manumittebat totam fami-
liam cum omnibus bonis.
i (Ciuibus Romanis. i. liberis hominibus: vt S. de libert. . fin.
J Puberibus.S qui mod tut fi in prin........
l Familia. i hareditatis: vt ffde verb ſign l pronunciatio.S. fa-
milia. ACCVRS.
m J Emptor quierat locohredis: vtj. S. ſed neque. Accvns.
n J Libram. ſadæquatamid eſt, ſtimatam rem & dicitur libra
harcoitas,, quia ſleut litur in duodeoin ncaritat
hœreditas:vt j de haredi inſtit. S hareditas vnde dicitur adæquata
libra i.harditas ſtimata.
OJ Partim quia numerus teſtium remanſit. ..:.
p J Et pradia alias prfata. & ita allegatum quandoque in-
uenitur.
qJ Ad ius ciuile ſquia ius ciuile inuenit.
r J Poſte ſ.de media iuriſprudentia..
ſj Honorario i pratorio,vv s de iurent. S prettnnrore c ſe. diaais ie-
t Quodammodo quia computato libripende, & emptore , le , pla.
ptem erant Accvn...... Let,, ou
Adhibiis Conuocatis, & preſentibus CVIſe & cuius teu ul
u S Subſcriptione ve ſubſcribant ſe teltamento adfuiſſe, & cuius tetie
ſiteve ff eodl pen & antepenul. .. aiſeose
x Conſtituiionibus v C de teſta l hac conſultiſſima.

bImô veroes
quod tunefie.
ret cõ vii ad
preliû facien-
dum in acien
vocabãturaiſ-
Aule Gl. li.
15e.17.

e Emptur lr
miliz ihart-

iſi neceſſario

C -.ſſari ctum.
i rantextu. id eſt d null actu interpoſito, niſi necenaro v
y j Vno contextu. id eſt l, null actu interpolito, atura:
 
Annotationen