DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.37590#0100
so aArtis magna Liber L Lars 111.
iterum exusta Minium fit: aes cum sulphure
crematum in Cinnabarim degenerat. Spiri-
tus vitrioii tingit ferrum inses; Sal Ammo-
niacum plumbum in stannum. Colores fi-
gulorum, si cum alia specie illinantur, alium
vultum codione, uti & genera calcanthi ac-
varia expc- quirunt. Calor enim materiem'colorum
riment a. inficit; nam obscuros ill ius colores illustres
reddere potest. Fidilia si seris squamse super
porphyrite lxvigat£ admiscueris aquam,in-
feda rufo colore seris instar apparent: ad
ignem fornacis exposita viridia efficiuntur:
color qui ex ferri lqamaparatur, Melinus.
Zaffara cruda tingit fidilia, subnigro igne
percola in coeruleum prseslantissimum mu-
tatur. CaTalpinus ait esse lapidem, qui vi-
trum tingat coeruleo, & si plusculum adda-
tur, nigredine; ex cinereo tendere ad pur-
pureum , densissimum, friabilem, qui per
se solus non fundatur, sed addito nitro fluat
aquse modo. Cujus tamenpraxim, cum ex-
perimentum necdum sumpserim; eam ne*
que affirmare velim.
Tertius modus per elutiones, & codio- Ter elutio.
nes; hac industria: metallica, quse dilui,”" &
solvique aquis posiunt, ut sales & alumina, dl0nes-
a sordibus repurgantur ea solvendo aquis
puris, fiitrando coagulandoque, ita ut haec
opera tamdiu & toties rep etatur, quousque
color purus, & splendidus placeat: ita sales,
tumfossiles, tum excoditii, quique per ar-
tem ex cineribus extrahuntur, sunt candidi
ex niveo splendore fulgentes: quidam etiam
diaphani, ut sal nitrum, alumen. Litargy-
rium non tantum attenuatur ablutionibus,
verum etiam niveum redditur. Innumera
hoc loco experimenta tradere poslem, ve-
rum cum ea Mundo noslro subterraneo re-
servaverimus, supervacaneum esTe ratus sum
hic eadem repetere. Ex quibus quidem om-
nibus luculenter patet, diversam esTe omni-
no compositionis colorum causam, & ratio-
nem, neque ad unam causam adslringi posse.
Quse tamen omnes a prseceptis paulo ante
traditis dependent.
CAPUT VI.
Qoromatisnm TSotanicus.
SIVE
*De coloribus in herbis eluccfcentibus
N berbis, floribus, fru-
dibus insigni colorum
varietate naturam lude-
re,Tuliparum,Liliorum,
Anemonum varia diseri-
mina satis superque te-
stantur. Quod enim Iri-
dum flores tam concinna colorum serie,
quod Tulipse ex nigro nunc in flavum ru-
bescant, nunc ex alboincceruleumpurpu-
rascant, modo ex fundo diversicolore in om-
ne genus colorum luxurient; id sane mini-
me solis primis qualitatibus concedendum
est;seu ut in procedentibus didum euchro-
maticae virtuti in spermatica facultate con-
tento ; quo sicut ex virtute, quam continet
plaslica unamquamque plantam propria, &
eoior in jio- congrua foliorum, florum, fruduum figura
rihw un- ditat. ita & ex chromatica singulis plantis,
floribus, frudibus, famulantibus sibi primis
qualitatibus, & sale ammoniaco singulis re-
bus inexislente tanquam colorum vehiculo,
convenientem, siveadornatum, sivead in-
terioris indolis veluti virtutum suarum in-
terpretis notitiam, colorem tribuit. Quo-
modo vero in tam diversa colorum pro3u-
dione se gerat natura, explicandum est.
Quoritur igitur primo, cursinguloplan- Cl.v lat;t*
tae mox ac extra terram emergunt, sint viri- 'int viridem
des, deinde terreo, ac demum flores alio
atque alio, uti & frudus, colore imbuantur.
Respondeo, cum omnis colorum in herbis
varietas a concodione proveniat, quas ni-
hil aliud est, quam perfedio a naturali calo-
re emanans; erit humidum terreum veluti
plantarum materia, simulque earum cum
nat&fuerint, nutrimentum. Sol autem est
veluti pater, & cocus, ita ut similissit ratio
plantarum cum aquis stagnantibus viridi
croceoque concretis: sicuti igitur inaqua
gignuntur colores adione Solis, ita ejusdem
& nativi coloris in humidum creantur colo-
res in plantis. Quanto autem humor plus
exsiccatur, tanto ad fiavedinem & viridem
magis accedunt. Hinc in Autumno pleras-
que arbores flavescere intuemur. Cur vero Cur radix
radix plerumque alba sit, causa est, quod plantarum
terne insita neque a radiis solaribus attingialb<t'
possit, neque consequenter exsiccari, unde
in primigenio suo statu permanet; at simul
ac calore excitatum semen e terra exiverit,
humor a Sole, & ambientis aeris efficientia
concoqui incipit, & consequenter a natura-
li humido ad siccitatem tendere; non secus
ac de
iterum exusta Minium fit: aes cum sulphure
crematum in Cinnabarim degenerat. Spiri-
tus vitrioii tingit ferrum inses; Sal Ammo-
niacum plumbum in stannum. Colores fi-
gulorum, si cum alia specie illinantur, alium
vultum codione, uti & genera calcanthi ac-
varia expc- quirunt. Calor enim materiem'colorum
riment a. inficit; nam obscuros ill ius colores illustres
reddere potest. Fidilia si seris squamse super
porphyrite lxvigat£ admiscueris aquam,in-
feda rufo colore seris instar apparent: ad
ignem fornacis exposita viridia efficiuntur:
color qui ex ferri lqamaparatur, Melinus.
Zaffara cruda tingit fidilia, subnigro igne
percola in coeruleum prseslantissimum mu-
tatur. CaTalpinus ait esse lapidem, qui vi-
trum tingat coeruleo, & si plusculum adda-
tur, nigredine; ex cinereo tendere ad pur-
pureum , densissimum, friabilem, qui per
se solus non fundatur, sed addito nitro fluat
aquse modo. Cujus tamenpraxim, cum ex-
perimentum necdum sumpserim; eam ne*
que affirmare velim.
Tertius modus per elutiones, & codio- Ter elutio.
nes; hac industria: metallica, quse dilui,”" &
solvique aquis posiunt, ut sales & alumina, dl0nes-
a sordibus repurgantur ea solvendo aquis
puris, fiitrando coagulandoque, ita ut haec
opera tamdiu & toties rep etatur, quousque
color purus, & splendidus placeat: ita sales,
tumfossiles, tum excoditii, quique per ar-
tem ex cineribus extrahuntur, sunt candidi
ex niveo splendore fulgentes: quidam etiam
diaphani, ut sal nitrum, alumen. Litargy-
rium non tantum attenuatur ablutionibus,
verum etiam niveum redditur. Innumera
hoc loco experimenta tradere poslem, ve-
rum cum ea Mundo noslro subterraneo re-
servaverimus, supervacaneum esTe ratus sum
hic eadem repetere. Ex quibus quidem om-
nibus luculenter patet, diversam esTe omni-
no compositionis colorum causam, & ratio-
nem, neque ad unam causam adslringi posse.
Quse tamen omnes a prseceptis paulo ante
traditis dependent.
CAPUT VI.
Qoromatisnm TSotanicus.
SIVE
*De coloribus in herbis eluccfcentibus
N berbis, floribus, fru-
dibus insigni colorum
varietate naturam lude-
re,Tuliparum,Liliorum,
Anemonum varia diseri-
mina satis superque te-
stantur. Quod enim Iri-
dum flores tam concinna colorum serie,
quod Tulipse ex nigro nunc in flavum ru-
bescant, nunc ex alboincceruleumpurpu-
rascant, modo ex fundo diversicolore in om-
ne genus colorum luxurient; id sane mini-
me solis primis qualitatibus concedendum
est;seu ut in procedentibus didum euchro-
maticae virtuti in spermatica facultate con-
tento ; quo sicut ex virtute, quam continet
plaslica unamquamque plantam propria, &
eoior in jio- congrua foliorum, florum, fruduum figura
rihw un- ditat. ita & ex chromatica singulis plantis,
floribus, frudibus, famulantibus sibi primis
qualitatibus, & sale ammoniaco singulis re-
bus inexislente tanquam colorum vehiculo,
convenientem, siveadornatum, sivead in-
terioris indolis veluti virtutum suarum in-
terpretis notitiam, colorem tribuit. Quo-
modo vero in tam diversa colorum pro3u-
dione se gerat natura, explicandum est.
Quoritur igitur primo, cursinguloplan- Cl.v lat;t*
tae mox ac extra terram emergunt, sint viri- 'int viridem
des, deinde terreo, ac demum flores alio
atque alio, uti & frudus, colore imbuantur.
Respondeo, cum omnis colorum in herbis
varietas a concodione proveniat, quas ni-
hil aliud est, quam perfedio a naturali calo-
re emanans; erit humidum terreum veluti
plantarum materia, simulque earum cum
nat&fuerint, nutrimentum. Sol autem est
veluti pater, & cocus, ita ut similissit ratio
plantarum cum aquis stagnantibus viridi
croceoque concretis: sicuti igitur inaqua
gignuntur colores adione Solis, ita ejusdem
& nativi coloris in humidum creantur colo-
res in plantis. Quanto autem humor plus
exsiccatur, tanto ad fiavedinem & viridem
magis accedunt. Hinc in Autumno pleras-
que arbores flavescere intuemur. Cur vero Cur radix
radix plerumque alba sit, causa est, quod plantarum
terne insita neque a radiis solaribus attingialb<t'
possit, neque consequenter exsiccari, unde
in primigenio suo statu permanet; at simul
ac calore excitatum semen e terra exiverit,
humor a Sole, & ambientis aeris efficientia
concoqui incipit, & consequenter a natura-
li humido ad siccitatem tendere; non secus
ac de