DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.37590#0288
24$
Artis magne Liberi V. Horograjski<e Parsi.
PARS PRIMA.
HOROGRAPHIA VARIA,
SIVE
DE HORARIORUM CIRCULORUM
IN QUIBUSVIS PLANIS DESCRIPTIONE.
CAPUT I.
De prarequijitis ad Summam Gnomonica.
Uadruplici methodo
Summa totius Gnomo-
nica? perficitur; Geome-
trica; Arithemetica, sive
tabulari; Mechanica, seu
Organica; & Teretica,si-
ve qu& est per observa-
Quadrupkx tiones. Et quamvis complures dehisce, in-
methodus tegris voluminibus jam tradarint; nosta-
pl?fra~ men no^ra tantum speculatione parta,
autsaltemab aliis obscurius tradita, nova
eaquefacillima methodo, simulqueeaqua
fieri potetit brevitate, & perspicuitate pro-
dere voluimus. Quod dum facimus, ita
nos Tyronum ingenio accommodamus, ut
quivis nihil aliud nos curare nisi ut Tyro
finesuo inasTumpto exercitio potiatur* sit
notaturus. Unde , ut omnia difficultatis
obltacula tollerentur, Problematum pro- i
politorum demonslrationes paucis innue-
re, vel etiam ut plurimum prorsus omittere
solemus; ut pote earum principia, & ratio-
nes seorsim in Apparatu , dem o n st rati va
methodo prosecuti * ad quem eruditiorem
Ledorem remittimus i novi enim hujus-
modi demonslrationes mistas non parum
retardere filum piagmatias. Quicunque
igitur Problematum propositorum ratio-
nes profundius scire Voluerint* iise ad Ap-
paratum conferant, ubi omnia fuse demon-
slrata, juxta allegationes cuique Proble-
mati appositas reperient. Ut quoque Tyro
inoffenla praxi procederet, intricatas illas
tot charaderum repetitiones data opera o-
misimus; de quibus omnibus prius Lenio-
rem commonefacere volui, ne ipsum mea
in hoc opere procedendi lateret intentio.
Problemata Parasceuastica.
Pragmatia I.
Quadrantis horograpbi conftruSiio.
Uadrantem appellamus mirifi-
cum ob admirabiles, quas in Scia-
thericis conficiendis habet utilita-
tes. Dicitur etiam horographus,
edquddejusdem ope, hora? omnis generis
in quavis superficie inseribantur. Sic igitur
conficiatur.
Fiat in materia quacumque solida & po-
lita quadratum A1KL, e cujus angulo A,tan-
quamcentro, deseribaturquadrans circuli
IK, per cujus limbi in 90. gradus divisipun-
dalineae reda? ex centro A deducantur in
latera KL, IL, habebisque quadratum prae-
paratum, cujus in tota Gnomonica ingens
ususest.
Primo enim si lineam BS , ad latus AI,
quadrantis parallelam duxeris, qux cum o-
v*rtHt «fMrmnes radios secet, primo tibi serviet ad ta-
rniristl'1* bulas tangentium, & secantium componen-
das, cum e centro A, reda? omnes sintse-
cantes; partes vero in linea BS, arcui CB,
adseripta reseda? tangentes si nt; sinus vero
totus AB, in 100. partes censeatur divisus.
Secundo, adrabulas umbrarum tamver-
sarum, quam redarum serviet, si AB, pro
slylo in ix. Vel 10. partes aequales divisa
fuerit.
Tertio, eadem linea BS, per hedamorios
radios divisa, pro horologiis omnis generis
dido citius delineandis serviet.
Quarto, pro altitudinibus Solis, &con-
sequenter horis in quacumque perpendi-
culari superficie inseribendis.
Quinto, pro omnis generis portatilium
horologiorum construdione; ut in decursu
operis patebir.
Sexto, linea?IB, RB, FB, EB , OB, CB:
reprxsentant medios conos, quorum axes
AI,
Artis magne Liberi V. Horograjski<e Parsi.
PARS PRIMA.
HOROGRAPHIA VARIA,
SIVE
DE HORARIORUM CIRCULORUM
IN QUIBUSVIS PLANIS DESCRIPTIONE.
CAPUT I.
De prarequijitis ad Summam Gnomonica.
Uadruplici methodo
Summa totius Gnomo-
nica? perficitur; Geome-
trica; Arithemetica, sive
tabulari; Mechanica, seu
Organica; & Teretica,si-
ve qu& est per observa-
Quadrupkx tiones. Et quamvis complures dehisce, in-
methodus tegris voluminibus jam tradarint; nosta-
pl?fra~ men no^ra tantum speculatione parta,
autsaltemab aliis obscurius tradita, nova
eaquefacillima methodo, simulqueeaqua
fieri potetit brevitate, & perspicuitate pro-
dere voluimus. Quod dum facimus, ita
nos Tyronum ingenio accommodamus, ut
quivis nihil aliud nos curare nisi ut Tyro
finesuo inasTumpto exercitio potiatur* sit
notaturus. Unde , ut omnia difficultatis
obltacula tollerentur, Problematum pro- i
politorum demonslrationes paucis innue-
re, vel etiam ut plurimum prorsus omittere
solemus; ut pote earum principia, & ratio-
nes seorsim in Apparatu , dem o n st rati va
methodo prosecuti * ad quem eruditiorem
Ledorem remittimus i novi enim hujus-
modi demonslrationes mistas non parum
retardere filum piagmatias. Quicunque
igitur Problematum propositorum ratio-
nes profundius scire Voluerint* iise ad Ap-
paratum conferant, ubi omnia fuse demon-
slrata, juxta allegationes cuique Proble-
mati appositas reperient. Ut quoque Tyro
inoffenla praxi procederet, intricatas illas
tot charaderum repetitiones data opera o-
misimus; de quibus omnibus prius Lenio-
rem commonefacere volui, ne ipsum mea
in hoc opere procedendi lateret intentio.
Problemata Parasceuastica.
Pragmatia I.
Quadrantis horograpbi conftruSiio.
Uadrantem appellamus mirifi-
cum ob admirabiles, quas in Scia-
thericis conficiendis habet utilita-
tes. Dicitur etiam horographus,
edquddejusdem ope, hora? omnis generis
in quavis superficie inseribantur. Sic igitur
conficiatur.
Fiat in materia quacumque solida & po-
lita quadratum A1KL, e cujus angulo A,tan-
quamcentro, deseribaturquadrans circuli
IK, per cujus limbi in 90. gradus divisipun-
dalineae reda? ex centro A deducantur in
latera KL, IL, habebisque quadratum prae-
paratum, cujus in tota Gnomonica ingens
ususest.
Primo enim si lineam BS , ad latus AI,
quadrantis parallelam duxeris, qux cum o-
v*rtHt «fMrmnes radios secet, primo tibi serviet ad ta-
rniristl'1* bulas tangentium, & secantium componen-
das, cum e centro A, reda? omnes sintse-
cantes; partes vero in linea BS, arcui CB,
adseripta reseda? tangentes si nt; sinus vero
totus AB, in 100. partes censeatur divisus.
Secundo, adrabulas umbrarum tamver-
sarum, quam redarum serviet, si AB, pro
slylo in ix. Vel 10. partes aequales divisa
fuerit.
Tertio, eadem linea BS, per hedamorios
radios divisa, pro horologiis omnis generis
dido citius delineandis serviet.
Quarto, pro altitudinibus Solis, &con-
sequenter horis in quacumque perpendi-
culari superficie inseribendis.
Quinto, pro omnis generis portatilium
horologiorum construdione; ut in decursu
operis patebir.
Sexto, linea?IB, RB, FB, EB , OB, CB:
reprxsentant medios conos, quorum axes
AI,