DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.37590#0516
J74
Artismwm Liber VIL ^Promethei Tars IV.
IV. Circino repandis pedibus conslan-
te ita utere: uno pedeposito in polo mun-
di jam invento , altero per puncta NKD,
describito semicirculum NKD , qui erit ae-
quinoctialis in hemicyclo.
V. Ab hoc punCto, in quo aequino&ia-
lis du£la secat lineam meridianam AV,
numera declinationes Tignorum utrinque
versus V, & A, deseriptas, per inventa de-
clinationis punCta ex pun&o , seu polo
mundi arcubus circuli in horizontem us-
que currentibus ; habebisque descnptum los horizontales. Azymutha hac
Zodiacum secundum Tuos parallelos, qui-1 deseribes. Juxta asfixam in A horizontis
bus singulislua signa appinges. Cum re-!polo regulam ex pergameno plicatilem.
triapunCta horarum in aequino£tiali,&: duo-
bustropicisab horizonte aequaliter distan-
tia, si arcus duxeris, habebis quaesitum.
Amu shorum, O* hlmucantararum
inseriptio.
pOsito circini pede uno in punCto A Na-
dir, quod pedum punClum refert; alte-
ro persingulosquinos, denos aut quinde-
nos in quadrante VA, designatos gradus,
ducantur circuli; hi enim referent circu-
arte
dui.
liquis primi mobilis lineis perges , ut in
quinto libro faCtum esl.
Horarum sflronomicarum inseriptio.
pRimo dividatur aequinoctialis NKD in
ii. aequales partes. Hoc peraCto, in-
variato circino repando ad intervallum
NK, ex punCto proximo in aequatore de-
seribatur inter tropicos arcus , qui horam
septimam antemeridianam referet. Dein-
de posito uno pede circini in pun&o se-
quente,altero inter tropicos, deseribear-
cum horte oCtavae: Sz sic deseriptis arcu-
bus horarum ex parte orientali, posito uno
circini immoti pede in pun&is aequino-
ctialibus quadrantis orientalis , altero in-
ter tropicos, deseribantur arcus horarum
pomeridianarum; habebisque quod deside-
raveras, horarium aslronomicum. Vel
^Hieimetho- aliter sic. Regulam plicabilem ex perga-
meno polo asfixam ad singulos i?, gra-
dus in aequatore notatos applicabis: si igi-
tur juxta sic positam inter tropicos arcus
duxeris, idem prodibit, quod in praeceden-
te operatione.
Horarum ab Ortu & Occasu deferiptio.
T TTerque tropicus dividatur in gradus,
^ sive horas arcui diurno brevisfimte si-
mul, omniumque longissimae diei com-
petentes; verbi gratia, hic Romae tropicus
*}o, dividatur in horas 8. & 56. minuta.
Tropicus vero 23, in 15. horas, & 4. mi-
nuta, incipiendo numerationem horarum
Italicarum ab horizonte occiduo ab hora
24. retrogrado ordine per arcum diurnum;
Babylonicarum vero ab horizonte ortivo,
ordine re£to per arcum diurnum.
Horarnm planetariarum, siye antiquarum
inferiptio.
pRimo uterque tropicus dividatur in 12.
aquales partes, initium horarum apun-
Clis occiduis ordiendo ; ita ut prima hora
posl ortum Solis sit prima planetana.
& supra singulos horizontis gradus , si
inslrumentum grandiuscuium fuerit, vel
supra quinos, denos, aut quindenos gra-
dus , si incapacius fuerit, applicatam , de-
feribantur arcus; hi erunt Azimuthaquae-
sita. Demonstratio patet ex iis , quae su-
pra lib. 5-. de inseriptione Almucantararum
diximus.
D ornorum ccriessium inseriptio.
CI domus coelesles juxta methodum,Dupiex ram
^ sententiamque Regiomontani , conca-n* domum
vo inseribere desideras , applica regulam c*lcstiUm-
ex pergameno plicatilem in communi
punCto intersectionis meridiani, & hori-
zontis, & super singula binarum horarum
spacia in aequinoctiali, & inter tropicos duc-
lineas, habebisque quaesitum. Si Campa-
ni methodum, ex eodem pun&o, &: singu-
los 30. gradus verticalis primarii applica-
ta, dabit idem.
In hoc igitur hemicyclio vase ita pr&-
parato, slylum in centro A infiges, altitu-
dine semiaiametri circuli maximi, in cu-
jus summitate particulam maximam spe-
culi v&nJtopMt ita affiges , ut obtineat si-
tum ad verticalem parallelum. Quo pe-
ra&o, inslrumentum supra planum hori-
zontale tam diu gyra, donec radius refle-
xus locum Solis inter parallelos tetigerit,
eritque situatum ad horas, reliquosque
circulos coelesles ei inseriptos demonstran-
dos. Cum enim tam a speculo reflexus
radius, quam umbra verticis slyli, perfe-
ctum conum cum aequalitate motus lucis
& umbrae spacio24- horarum circa slylum
deseribant ; necellario sequitur, idem re-
flexum radium in superficie Boream re-
spiciente, quod umbra in superficie hemi-
cycli Auslrum respiciente, oslensurum.
Quae omnia fusius ex Theoria hujus Ap-
paratus patent. In horis igitur nulla dif-“
ferentia occurrit, nisi, quod quae in direCto
horologio respiciunt Auslrum, in reflexo
Boream respiciant, vespertinae, St contra.
meridiana sit sexta , occidentis denique ut hic horte in figura descrlptte monstrant.
Solis sit duodecima. Secundo, persingula Totum hoc artificium fieri quoq: poterat
per
Artismwm Liber VIL ^Promethei Tars IV.
IV. Circino repandis pedibus conslan-
te ita utere: uno pedeposito in polo mun-
di jam invento , altero per puncta NKD,
describito semicirculum NKD , qui erit ae-
quinoctialis in hemicyclo.
V. Ab hoc punCto, in quo aequino&ia-
lis du£la secat lineam meridianam AV,
numera declinationes Tignorum utrinque
versus V, & A, deseriptas, per inventa de-
clinationis punCta ex pun&o , seu polo
mundi arcubus circuli in horizontem us-
que currentibus ; habebisque descnptum los horizontales. Azymutha hac
Zodiacum secundum Tuos parallelos, qui-1 deseribes. Juxta asfixam in A horizontis
bus singulislua signa appinges. Cum re-!polo regulam ex pergameno plicatilem.
triapunCta horarum in aequino£tiali,&: duo-
bustropicisab horizonte aequaliter distan-
tia, si arcus duxeris, habebis quaesitum.
Amu shorum, O* hlmucantararum
inseriptio.
pOsito circini pede uno in punCto A Na-
dir, quod pedum punClum refert; alte-
ro persingulosquinos, denos aut quinde-
nos in quadrante VA, designatos gradus,
ducantur circuli; hi enim referent circu-
arte
dui.
liquis primi mobilis lineis perges , ut in
quinto libro faCtum esl.
Horarum sflronomicarum inseriptio.
pRimo dividatur aequinoctialis NKD in
ii. aequales partes. Hoc peraCto, in-
variato circino repando ad intervallum
NK, ex punCto proximo in aequatore de-
seribatur inter tropicos arcus , qui horam
septimam antemeridianam referet. Dein-
de posito uno pede circini in pun&o se-
quente,altero inter tropicos, deseribear-
cum horte oCtavae: Sz sic deseriptis arcu-
bus horarum ex parte orientali, posito uno
circini immoti pede in pun&is aequino-
ctialibus quadrantis orientalis , altero in-
ter tropicos, deseribantur arcus horarum
pomeridianarum; habebisque quod deside-
raveras, horarium aslronomicum. Vel
^Hieimetho- aliter sic. Regulam plicabilem ex perga-
meno polo asfixam ad singulos i?, gra-
dus in aequatore notatos applicabis: si igi-
tur juxta sic positam inter tropicos arcus
duxeris, idem prodibit, quod in praeceden-
te operatione.
Horarum ab Ortu & Occasu deferiptio.
T TTerque tropicus dividatur in gradus,
^ sive horas arcui diurno brevisfimte si-
mul, omniumque longissimae diei com-
petentes; verbi gratia, hic Romae tropicus
*}o, dividatur in horas 8. & 56. minuta.
Tropicus vero 23, in 15. horas, & 4. mi-
nuta, incipiendo numerationem horarum
Italicarum ab horizonte occiduo ab hora
24. retrogrado ordine per arcum diurnum;
Babylonicarum vero ab horizonte ortivo,
ordine re£to per arcum diurnum.
Horarnm planetariarum, siye antiquarum
inferiptio.
pRimo uterque tropicus dividatur in 12.
aquales partes, initium horarum apun-
Clis occiduis ordiendo ; ita ut prima hora
posl ortum Solis sit prima planetana.
& supra singulos horizontis gradus , si
inslrumentum grandiuscuium fuerit, vel
supra quinos, denos, aut quindenos gra-
dus , si incapacius fuerit, applicatam , de-
feribantur arcus; hi erunt Azimuthaquae-
sita. Demonstratio patet ex iis , quae su-
pra lib. 5-. de inseriptione Almucantararum
diximus.
D ornorum ccriessium inseriptio.
CI domus coelesles juxta methodum,Dupiex ram
^ sententiamque Regiomontani , conca-n* domum
vo inseribere desideras , applica regulam c*lcstiUm-
ex pergameno plicatilem in communi
punCto intersectionis meridiani, & hori-
zontis, & super singula binarum horarum
spacia in aequinoctiali, & inter tropicos duc-
lineas, habebisque quaesitum. Si Campa-
ni methodum, ex eodem pun&o, &: singu-
los 30. gradus verticalis primarii applica-
ta, dabit idem.
In hoc igitur hemicyclio vase ita pr&-
parato, slylum in centro A infiges, altitu-
dine semiaiametri circuli maximi, in cu-
jus summitate particulam maximam spe-
culi v&nJtopMt ita affiges , ut obtineat si-
tum ad verticalem parallelum. Quo pe-
ra&o, inslrumentum supra planum hori-
zontale tam diu gyra, donec radius refle-
xus locum Solis inter parallelos tetigerit,
eritque situatum ad horas, reliquosque
circulos coelesles ei inseriptos demonstran-
dos. Cum enim tam a speculo reflexus
radius, quam umbra verticis slyli, perfe-
ctum conum cum aequalitate motus lucis
& umbrae spacio24- horarum circa slylum
deseribant ; necellario sequitur, idem re-
flexum radium in superficie Boream re-
spiciente, quod umbra in superficie hemi-
cycli Auslrum respiciente, oslensurum.
Quae omnia fusius ex Theoria hujus Ap-
paratus patent. In horis igitur nulla dif-“
ferentia occurrit, nisi, quod quae in direCto
horologio respiciunt Auslrum, in reflexo
Boream respiciant, vespertinae, St contra.
meridiana sit sexta , occidentis denique ut hic horte in figura descrlptte monstrant.
Solis sit duodecima. Secundo, persingula Totum hoc artificium fieri quoq: poterat
per