Kircher, Athanasius: Athanasii Kircheri ... Mundus subterraneus, in XII libros digestus: quo divinum subterrestris mundi opificium, mira ergasteriorum naturae in eo distributio ... universae denique naturae maiestatis & divitiae summa rerum varietate exponuntur ... (Band 1) (Amsterdam, 1678)

c"'k LIB.I. CENTROGRAPHICUS. 35
Cas l- Sectio III.
ARTIS COSMOCENTRIC^
PRACTICA,
S I V E
Vtilitates quae ex (fofmocentrica Arte deduci possunt.
r < '
Caput Unicum.
Quomodo Velocitas motus gravium ad Ccntrum determinari posiit.

Galilasus.
Mersennus.

QUamvis in fuperiorihus clare oslen-
derimus , proportionem motus gra-
viuma.dCentrum, juxta numerorum
ab unitate imparium incrementum, Geome-
trich demonstrari non poste; quia tamen,
hacproportione, verosimilior & verovici-
nior necdum astignata est„ illa a plerisque
fere hujus temporis Philofophis & Mathema-
ticis tanquam vera supponitur, & in prafti-
co negotio sine notabili errore , ut pojiea
videbitur, adhibetur.
Hujus itaque dictae proportionis adju-
mento Gahl&us , Merfennus, aliique deter

tudinem Horizontalem constituta labere-
tur; quia hoc situ majorem aeris resisten-
tiam, quam priori pateretur. Pari pacto
corpora porosa &jpumicosa, uti sunt fuher
Scpumex, aliaque hujus generis innumera,
ex alto lapsa, non tam cito motus sui termi-
num assequuntur, quam minus porosa &
solidiori compage coagmentata ; etiamsi
pondere aut magnitudine sequipolleant.
Nequeaudiendisuntilli, qui dicunt, glo-
bum ligneum & ferreum seu plumbeum, ex
quavis altitudine demissa, squali tempore
terram ferire; cum in Cochlea S. Petri, nota-

minare se poste putant , quantum lapis bilis altitudinisloco, contrarium omnino
quispiam a Luna, Sole & Stellis cadendo j me multiplex experientia docuerit. Ve-
vtfqae&dCejttrum Terra, temporis conficiat; rumtamen est, in i oo aut 200 pedum alti-

quac tamen res uti exiguis fundamentis in
nititur, ita quoque nunquam solidam cer-
titudinem in animis sensatorum virorum

tudine vix sensibiliter variare; sed in nota-
bili altitudine, id quod gravius est, citius
terram ferit. Siquidem in notabili altitu-

parerepotest. Quare antequam rem fusius dine, aeris constipatio exponderispremen
deducamus, necestario nonnulla supponen- j tis vehementia adeo tenax est, ut, nisi pon-
da sunt: ut jis positis , quid sentiendum, j deris gravitate vix diffindi valeat; levius
Ledcr dignoscere possit. | vero corpus non resta descendit, sed hinc
Supponoitaque^riw^, lapidemsivequod-j indeflucluat, stipantis aeris cedere , ne

libet aliud pondus, in naturali motus sui de
scensu, velocitatumque incrementis eam
proportionem servare , quam numeri ab
unitate impares ad se invicem servant; un-
de consequenter supponendum, motus velo-
citatem esse in duplicata ratione temporum,
velita sehabere,uti Quadratum adluasra-
dices.
Suppono fecundo, Mediumperquodgrtf-
ve quodpiam decidit, debere este homoge-
neum, asque ubiquesubtile, nec ullis dine-
rentibus impedimentis obnoxium ; grave
enim per medium limpidum , quietum,
tranquillumque velocius descendere, quam
per medium roscidum, nebulosum, aut cras-
siusculo aereofFusum, experientia docet.
Suppono tertih Ponderis quoque Caden-
tis constitutionem cumprimis consideran-
dam. Certum enim est, & experientia do-
cet, globum sive quodvis corpus sphaericum,
veloaus descendere, quam corpus planum
aut variis angulis impeditum; etiamsi pon-
dere sequalia sint. Columna quoque secun-
dum suam longitudinem deorsum perpen-
diculariter delapsa , minus temporis in de-
scensuconsumit, quam si secundum longi-

scientis, roborevarieagitatum. Quodsiin
altitudine 400 pedum id prsestet aer, quid
non prsestabit in 1000 , 2000 , 3000, &c.
pedum altitudine ?
His itaque suppositis jam videamus , si
globus quispiam ex globo Lunse, cseterisque
corporum ccelestium peripheriis decidere
posfit, & si possit, quantum temporis insu-
meret in cadendo. Non ignoro, varios va-
rie hujusmodi tempus determinasse. Schei- Scheinerus»
nerus putat, globum quempiam sex dierum „
r p - ^ i r i -r JPuantum
tempus conncere rn cadendo ex Luna rn temporis la-
CentrumTerraz, sedfallitur; Cum Luna inPis ^una
Orbe suo circumlata aequali prorsus motu srum Te"r-
spatiumilludconficiat. Grave vero motu na- cadendo
turali descendens , non aequali motu , sed,w^OT*'*
juxta numerorum imparium proportionem
velocitatis suae incrementa acceleret. Quae
proportio tunc temporis nondum ipst fuit
cognita: aliamque motiis proportionemforte
habuere accelerationi ejus congruam. Gali- Galilxws.
Ueus emendare volens Scheinerum , tametsi
propius accedit ad veritatem, neque is ta-
men eam attigit; quid itaque nobis videa-
tur, hoc loco aperiendumauxi.
E 2 P R 0«