DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7652#0263
// LIB.XI. DE ORIGINE ALCHYMIA. s$i
, -■ Cap. I. excoquendi ,fohendi, coagulancli, & pura al, quod ex intims Naturalis Philosopliis fon-
impurisfeparandi, in ufus humanos nece(sarios,\ tibus haustum, & prolatum primum,Regum
quam & Chymiamproprie dicimm. Alteraspe- deinde multorum, Principumque studio ex-
cies est, Aichymia transmutatoria, quae ^u- cultum, merito jure in liberalium scientia-
co-Ttoiict quoque dicitur, quaquaclibet metal- rum numerum relatum , in sacratistimuni
la imperfecta in aurum, argentumque puris- j tandem Medicinae complexum venit; cujus
simum se transmutareposseAlchymistae sibi jquidem ingentia emolumenta in genus hu-
imaginatisunt, quam hocpactodefmimus. jmanum emanantia condignis encomiis sat
'"'PJsih»- ^ Be^nitio Alchymia ejl fcientia docens sacere &generare j cclebrari nequeunt, cum vere sit arcanioris
AUbywi*. qUandim medicinam, quam Elixir vocant, quce jPhilosophiae fons, humanaesapientiaeclavis,
quandoprojicitursuper metaiia,perficit iiia com- medulia, & anima tum Physicae ,tum Phar-
pletque inmomento projeciionis, transsormatque
eanon impersellafoium inpersetia ,sed inau-
rum & argentum pro ratione medicinaprojesstc.
Utrum vero hcec Definitiosubsistere possit,
& utrum definitioni effe&us respondeat, in
Desinitlo sequentibus docebitur. Tertia species refte
' . Zf^L. dicipotest Chymia Spagyrica, siveanalyti-
ca, qua non mineralium tantummodo, led
& vegetabilium , animaliumque corpora in
sua elementa resolvuntur, quam & Chymia-
triam sive Chymiam medicam vocant, &
versaturpotissimum circaartificiosam oleo-
maceutiae facultatum; Medicinae radix, &
scopus unicus, ad quem viri sapientes nullo Lnuschy-
non temporecollimarunt: tot enimstupen-^/'^
danobis Dei Opt.Max. opera patefecit,^^.
totpanditNaturae sacramenta, totantehac
medicamentorum prxparationes , herba-
rum denique, animantium, mineralium ,&
omnium pjenecorporum abditos & penitis-
simo Naturae sinu reconditos usus depromit,
ut in genus humanum meritb ingrati videri
possmt, qui aut eam ex Medicis negligunt,
aut sepultam velint. Et cum deprima Al-
rum, salium , spirituumque, seuquintarum chymiae, quam Metallurgiam vocamus, in
essentiarumexmineralibus, metallis,p\a.n-\ prcecedentiLilro quamuberrime traclaveri-
tis,animalibusq;cxtractionemin IViedicinae,mus, restat, ut de duabusposterioribusra-
usum ; estquestudium omni laude dignum, jtiocinii nostri veia pandamus.
C a p u t II.
^ £ C H YII ^ ^c^mia ' 1uam Chrysopaeiam \>ocant.
Cap. II. "l^T Ullum equidem in universaNaturali labore movere quadratarotundis, ut ad id, „2J*JetJ.
\%m Philosophia argumentum adeocan-! quod jam a bis millenis fere annistanto-gonismus
AUhymU troversum, tottantisque degladian- I pere desideratum, inquisitumque fuit, id^Geometris
... rsduZnTtium PuSnis»&certaminibusexpo{itum,tot est, adquadraturam circuli pertingerent,J,"eSw«i
differentium opinionum monstris fcecun-' nec tamen hucusque inventus est, qui \ntertus-.
dum reperio, quam id, quod de auro consi- j tentum a Mathematicis Ttl&Lyma-fjLov, seu
ciendo paiam circumfertur, ut proinde su-! Quadraturamveram ,&realem} quae in ad-
pervacaneumexistimem, detantarum con- ssquata diametri ad circumferentiam pro-
troversiarum,Iitiumquedecisionecalamum portioneconsistit, in huncusquediemse in-
movere: atque adeb supprimendum consul- venisse gloriari queat: etsi nonnulli eam se
tius duxerimus, quam hoc Eridis pomum detexistetam firmitercrediderint, utnullis
tangere; quia tamen a multis meum dehoc verbis, nuiiisrationibus ab ea sedivelli, pas-
argumento judicium requisitum fuit, quam si fuerint, donec tandem deteclis paralogi-
instantissime rogatus, quid deeosentiam, smis convi&i, veluti dubia quadam luce de-
ea, qua fieri potest , aLx£A@ticc meam aperiam \ lusi , pavonia cauda contracl:a quieverint.
sententiam. j Idem perpetui motusartificialis explorato- Momper-
; ^.sdentu Quatuor sunt, de quibus inter Philoso- ribusaccidit, qui perversa imaeinatione, f"re
Zs /emper Puos» & Mathematjcos nullo non tempore rei, quam moliuntur, desideno in transver-
dicetur & inextricabilis, &in huncusquediem indeci- sum acti, dum ingentibus frustraneolabore
ie"Tu''& ^controversiamotafuit?quorumprius expensis,remseconfecisseconfidentiussibi
- wniwven- Ouadratura circuli requirit; alterum Statica persuadent, tum enim vero experimento fa-
**j ^r facultaSsibi vendicat, estquemotusperpe- j cto, perennismotus loco,perpetuae quietis
1 stabilimentumse consecutos, miserandum-
que in modum deiusos se esse ad desperatio-
nem usquedeplorarunt.
Anno 1661. decemperennismotushwew-
tiones ex diversispartibus,examinandi cau-
sa adme transmisia3fuerunt,quas Auftores
prorsus desideratum efieclurn praestituras
credebant; sed ad Lydium Staticae lapidem
exploratse ad unum omnes ingentibus re-
fertaeparalogismis deprehensae, tantum irt
animis machinatorum effecerunt, utrelicta
li % ulteriora
j W, tuii, Motus tuus, quem pura artificiosa quadam machi-
•-.'.. perpetuus, natione constitui posse nonnulli perperam
■' •••;..'- ,■ perp«Jum,existimant; tertium Physica sibi pri&rogat,
v<; Aichymia estque iarnpadis , qusc perenni , <k aeterno
aUrifm' igneardeat,constructio:^^/«westAlchy-
mia qua imperfecta metalla Philosophici
- ' "' . y's lapidis divina, uti ipsi dicunt, efficacia pol-
lentispotestateinaurum purissimum, nobi-
lissimumqueconverti posse sibi imaginan-
tur. Innumeri & sunt, & fuerunt ex Mathe-
.,.' >' maticis, qui pertinaci studio, incredibili
, -■ Cap. I. excoquendi ,fohendi, coagulancli, & pura al, quod ex intims Naturalis Philosopliis fon-
impurisfeparandi, in ufus humanos nece(sarios,\ tibus haustum, & prolatum primum,Regum
quam & Chymiamproprie dicimm. Alteraspe- deinde multorum, Principumque studio ex-
cies est, Aichymia transmutatoria, quae ^u- cultum, merito jure in liberalium scientia-
co-Ttoiict quoque dicitur, quaquaclibet metal- rum numerum relatum , in sacratistimuni
la imperfecta in aurum, argentumque puris- j tandem Medicinae complexum venit; cujus
simum se transmutareposseAlchymistae sibi jquidem ingentia emolumenta in genus hu-
imaginatisunt, quam hocpactodefmimus. jmanum emanantia condignis encomiis sat
'"'PJsih»- ^ Be^nitio Alchymia ejl fcientia docens sacere &generare j cclebrari nequeunt, cum vere sit arcanioris
AUbywi*. qUandim medicinam, quam Elixir vocant, quce jPhilosophiae fons, humanaesapientiaeclavis,
quandoprojicitursuper metaiia,perficit iiia com- medulia, & anima tum Physicae ,tum Phar-
pletque inmomento projeciionis, transsormatque
eanon impersellafoium inpersetia ,sed inau-
rum & argentum pro ratione medicinaprojesstc.
Utrum vero hcec Definitiosubsistere possit,
& utrum definitioni effe&us respondeat, in
Desinitlo sequentibus docebitur. Tertia species refte
' . Zf^L. dicipotest Chymia Spagyrica, siveanalyti-
ca, qua non mineralium tantummodo, led
& vegetabilium , animaliumque corpora in
sua elementa resolvuntur, quam & Chymia-
triam sive Chymiam medicam vocant, &
versaturpotissimum circaartificiosam oleo-
maceutiae facultatum; Medicinae radix, &
scopus unicus, ad quem viri sapientes nullo Lnuschy-
non temporecollimarunt: tot enimstupen-^/'^
danobis Dei Opt.Max. opera patefecit,^^.
totpanditNaturae sacramenta, totantehac
medicamentorum prxparationes , herba-
rum denique, animantium, mineralium ,&
omnium pjenecorporum abditos & penitis-
simo Naturae sinu reconditos usus depromit,
ut in genus humanum meritb ingrati videri
possmt, qui aut eam ex Medicis negligunt,
aut sepultam velint. Et cum deprima Al-
rum, salium , spirituumque, seuquintarum chymiae, quam Metallurgiam vocamus, in
essentiarumexmineralibus, metallis,p\a.n-\ prcecedentiLilro quamuberrime traclaveri-
tis,animalibusq;cxtractionemin IViedicinae,mus, restat, ut de duabusposterioribusra-
usum ; estquestudium omni laude dignum, jtiocinii nostri veia pandamus.
C a p u t II.
^ £ C H YII ^ ^c^mia ' 1uam Chrysopaeiam \>ocant.
Cap. II. "l^T Ullum equidem in universaNaturali labore movere quadratarotundis, ut ad id, „2J*JetJ.
\%m Philosophia argumentum adeocan-! quod jam a bis millenis fere annistanto-gonismus
AUhymU troversum, tottantisque degladian- I pere desideratum, inquisitumque fuit, id^Geometris
... rsduZnTtium PuSnis»&certaminibusexpo{itum,tot est, adquadraturam circuli pertingerent,J,"eSw«i
differentium opinionum monstris fcecun-' nec tamen hucusque inventus est, qui \ntertus-.
dum reperio, quam id, quod de auro consi- j tentum a Mathematicis Ttl&Lyma-fjLov, seu
ciendo paiam circumfertur, ut proinde su-! Quadraturamveram ,&realem} quae in ad-
pervacaneumexistimem, detantarum con- ssquata diametri ad circumferentiam pro-
troversiarum,Iitiumquedecisionecalamum portioneconsistit, in huncusquediemse in-
movere: atque adeb supprimendum consul- venisse gloriari queat: etsi nonnulli eam se
tius duxerimus, quam hoc Eridis pomum detexistetam firmitercrediderint, utnullis
tangere; quia tamen a multis meum dehoc verbis, nuiiisrationibus ab ea sedivelli, pas-
argumento judicium requisitum fuit, quam si fuerint, donec tandem deteclis paralogi-
instantissime rogatus, quid deeosentiam, smis convi&i, veluti dubia quadam luce de-
ea, qua fieri potest , aLx£A@ticc meam aperiam \ lusi , pavonia cauda contracl:a quieverint.
sententiam. j Idem perpetui motusartificialis explorato- Momper-
; ^.sdentu Quatuor sunt, de quibus inter Philoso- ribusaccidit, qui perversa imaeinatione, f"re
Zs /emper Puos» & Mathematjcos nullo non tempore rei, quam moliuntur, desideno in transver-
dicetur & inextricabilis, &in huncusquediem indeci- sum acti, dum ingentibus frustraneolabore
ie"Tu''& ^controversiamotafuit?quorumprius expensis,remseconfecisseconfidentiussibi
- wniwven- Ouadratura circuli requirit; alterum Statica persuadent, tum enim vero experimento fa-
**j ^r facultaSsibi vendicat, estquemotusperpe- j cto, perennismotus loco,perpetuae quietis
1 stabilimentumse consecutos, miserandum-
que in modum deiusos se esse ad desperatio-
nem usquedeplorarunt.
Anno 1661. decemperennismotushwew-
tiones ex diversispartibus,examinandi cau-
sa adme transmisia3fuerunt,quas Auftores
prorsus desideratum efieclurn praestituras
credebant; sed ad Lydium Staticae lapidem
exploratse ad unum omnes ingentibus re-
fertaeparalogismis deprehensae, tantum irt
animis machinatorum effecerunt, utrelicta
li % ulteriora
j W, tuii, Motus tuus, quem pura artificiosa quadam machi-
•-.'.. perpetuus, natione constitui posse nonnulli perperam
■' •••;..'- ,■ perp«Jum,existimant; tertium Physica sibi pri&rogat,
v<; Aichymia estque iarnpadis , qusc perenni , <k aeterno
aUrifm' igneardeat,constructio:^^/«westAlchy-
mia qua imperfecta metalla Philosophici
- ' "' . y's lapidis divina, uti ipsi dicunt, efficacia pol-
lentispotestateinaurum purissimum, nobi-
lissimumqueconverti posse sibi imaginan-
tur. Innumeri & sunt, & fuerunt ex Mathe-
.,.' >' maticis, qui pertinaci studio, incredibili