DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.7652#0538
Note: This is an additional scan to display the colour reference chart and scalebar.
0.5
1 cm
1
LIB. XII. DE ARTIUM MECHANICARUM ARCANIS.
rap i metalla hic adducere polTem , sed quia illos Sunt autem triplicis generis fila;prim
passimalibitradidimus,hocloco eatantum, rissuntfila minutissimasubtilia,rotur
qucE non nisiab Aurifabris Alcbymistisque jusmodisuntaurea &argentea, quae
comperi experientia, apponenda duxi. ribus; cuprea vero & aerea, ut & ferre
Aurum Aurumverb fophijlicum efficies, si calcem, musicis instrumentis potissimum sej
sophijii. Lunae superius praeparatam subegeris calce Secundi generis sunt fila aurea&arg
Cltm' ovorum, &aqua auripigmenti, stccamque quaelatitudinem aliquamobtinentpt
fornaci imposueris, post quaternam hancjditione rerum texendarum , modoss
operationem exemptam e furnosubigesa- rem, modolatiorem, quae quidem
qu&salis ammoniaci, quoddeindefimoim- traducunturperforaminautipriora,
positum in aquam resolvetur, quam per co- rum & argentum tunduntur in lamell
latorium intra vitreum vas emulgebis, e- tamen utsubtilissimaechartadiaudsii
mul&umsiccain pulverem, cujusunapars milessquasdeinde, uti hicRomaemi
ad 4opartes aeris probe purgati jungantur, juxta latitudinem quam voluerint i
& habebis Solem Sophisticum. gum scindunt, & textoribus & acupicl
Argentnm Argentum fophiflicum facies excalcis Lu- consignant. Tertii generisestaurum
sophtfti- naeunaparte, exmercurii fixi &sublimati 2 jnuissimam substantiam ope malleoij
partibus, una cum totidem partibus sulphu- jductum, quod intra chartaceos libros
ris fixi &sublimati, &cum aqua mercurii, & i tum inaurandis rebus servit.
ubi siccum fuerit, tertioeandem operatio-j Sed jam praxinfilatorizeartis pau ^HsyV ^"i
nem repetes , quo pera&o inditum vitro jponamus. Aurum, argentum , aes, & s^ lsj
quod in fimo sepultum equinoad aquae so-primoinoblongas&subtiles teretesq w--
cum
lutionem detinebis, siccaturdeindeinfur-
no sublimationis , fixatum subiges aqua
mercurii, vel salis ammoniaci, deindead
putrefaciendum intrafimum sepelies, pu
gasdiducuntur; has deindesemper
gustiora & angustiora machinarum appro-
priatarum ope in filatraducuntur cujuscun-
que crassitiei, adeo ut subinde per triginta
trefa&um furno ad 24 horas committes ;ldifFerentia foramina semper minora& mi-
ex hujus pulveris semiuncia projecla su
pra unam Libram Veneris probe purgati,
dabit tibi desideratum argentum sophisti
noradiductaintantam deveniant subtilita-
tem , ut vel pili subtilissimi crassitiem adae-
quent: Experientia comperi semiunciam
cum. jargenti post foraminum diversissimorum
Hocloco quoque dicendum foret, quo-1 coar&ationem ultimo foramine intantam
longitudinem extendi, ut 600 pedes geo-
metricos adaequet, unde nascitur sequens
problema.
P R O B L E M A.
Dato pondere metalli & soraminisper quodsila-
ri delet, magnitudine, in quantam longi-
tudinem id txtendipojsit, reperire.
A Ccipe primo filum quotcunquepedum
^*per datum foramen traduclum , quod
diligentissime primo ponderabis. Sit v. g.
filum decem pedum , & pendat unum gra-
num, ita in cujusque alterius corporis per
foramen dedu&i extensionis notitiam de-
venies. Dic: 10 pedes pendent i granum,
100 pedum filum quotgranapendet? pro-
venietque pondus quaesitum: habito verd
pondere metalli, siejus longitudinemsci-
re desideres. Dic: 1 granum dat filum 10
pedumlongum: scrupulus, uncia.libraad
quod pedes extendetur: habebisque quae-
situm; Non secus de caeteris metallis ope-
rabere. V. g. Desidero scire, una libra in
& paradoxum contineat, dum aurum, argen-j quantam longitudinem extendi possit; Fiat
tum,a?s,serrum ,(Jlannumverb8cplumLum{\-\xxt unum granum ad filum 10 pedum^ ita
lisducendis, ob lentorem stupiditatemque j 69i2grana, quaeunamlibram constituunt,
materiae, apta non sunt,) in sila ducuntur, adaliud. Prodibitque 69120 pedum lon-
quae innumerosprorsususushabent,tumin gitudo quaesita: id est, 14 milliaria. Hoc
revestimentaria, tum in reliquisapparati- iiterum posito, si scirevelis 12 5-libraeargen-
bus , peripetasmatum ornamentorumque ti in quantam longitudinem extendi pos-
templi; cum inpretiononhabeatur, quod sint? Dic: 1 libra dat longitudinem 14
>' filo aureo & argenteo non sit intextum. feremilliarium^quantamdabunti^s: pro
modo Sal commune, Salammoniacum, SalAl-
1 cali, Borax & similia una cum aauis oleisque
eorundem praeparanda sint, verum cum jam
haec passim apud Apothecarios extent, & in
k variis Chymicorum Libris tradantur, iisim-
mifitn morari nolui, nos hsc visa tantum & com-
sstiii' probata adduci m us.
1,
DeArte Inauratoria, Ferraria, iEraria, Fi-
latoria, Stannzria similibusque.
Olngulae hae Artes habent non contemnen-
..y ^da secreta ad serrum, ces, stannum & simi-
lia emollienda , induranda, temperanda;
verum cum haecomniain IXSl XLibro tra-
dita sint, eo Letlorem remittimus; varios
quoque argentum , stannum, cuprum, serrum
inaurandi modos, uti & innumerosmodos
in dicta metalla quaecunque volueris, a-
quis fortibus & causticis incidenda. Ve-
c rum cum haec quotidiana experientia in-
;: notuerint, iis opus hoc refarciendum non
censui.
Ariiiia- Filatoria verb Ars, nescio quidadmirabile
mi». o-------j-.....----^-----j-l -......... -------
di-
00
cnl
001
tol
ol
rol
r%j|
>o|
col
l>Ol
cnl
hol
~~4|
r>o
001
rol
col
00
o|
001
001
rvil
00
001
00
001
001
00
001
0
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
4*
o
LIB. XII. DE ARTIUM MECHANICARUM ARCANIS.
rap i metalla hic adducere polTem , sed quia illos Sunt autem triplicis generis fila;prim
passimalibitradidimus,hocloco eatantum, rissuntfila minutissimasubtilia,rotur
qucE non nisiab Aurifabris Alcbymistisque jusmodisuntaurea &argentea, quae
comperi experientia, apponenda duxi. ribus; cuprea vero & aerea, ut & ferre
Aurum Aurumverb fophijlicum efficies, si calcem, musicis instrumentis potissimum sej
sophijii. Lunae superius praeparatam subegeris calce Secundi generis sunt fila aurea&arg
Cltm' ovorum, &aqua auripigmenti, stccamque quaelatitudinem aliquamobtinentpt
fornaci imposueris, post quaternam hancjditione rerum texendarum , modoss
operationem exemptam e furnosubigesa- rem, modolatiorem, quae quidem
qu&salis ammoniaci, quoddeindefimoim- traducunturperforaminautipriora,
positum in aquam resolvetur, quam per co- rum & argentum tunduntur in lamell
latorium intra vitreum vas emulgebis, e- tamen utsubtilissimaechartadiaudsii
mul&umsiccain pulverem, cujusunapars milessquasdeinde, uti hicRomaemi
ad 4opartes aeris probe purgati jungantur, juxta latitudinem quam voluerint i
& habebis Solem Sophisticum. gum scindunt, & textoribus & acupicl
Argentnm Argentum fophiflicum facies excalcis Lu- consignant. Tertii generisestaurum
sophtfti- naeunaparte, exmercurii fixi &sublimati 2 jnuissimam substantiam ope malleoij
partibus, una cum totidem partibus sulphu- jductum, quod intra chartaceos libros
ris fixi &sublimati, &cum aqua mercurii, & i tum inaurandis rebus servit.
ubi siccum fuerit, tertioeandem operatio-j Sed jam praxinfilatorizeartis pau ^HsyV ^"i
nem repetes , quo pera&o inditum vitro jponamus. Aurum, argentum , aes, & s^ lsj
quod in fimo sepultum equinoad aquae so-primoinoblongas&subtiles teretesq w--
cum
lutionem detinebis, siccaturdeindeinfur-
no sublimationis , fixatum subiges aqua
mercurii, vel salis ammoniaci, deindead
putrefaciendum intrafimum sepelies, pu
gasdiducuntur; has deindesemper
gustiora & angustiora machinarum appro-
priatarum ope in filatraducuntur cujuscun-
que crassitiei, adeo ut subinde per triginta
trefa&um furno ad 24 horas committes ;ldifFerentia foramina semper minora& mi-
ex hujus pulveris semiuncia projecla su
pra unam Libram Veneris probe purgati,
dabit tibi desideratum argentum sophisti
noradiductaintantam deveniant subtilita-
tem , ut vel pili subtilissimi crassitiem adae-
quent: Experientia comperi semiunciam
cum. jargenti post foraminum diversissimorum
Hocloco quoque dicendum foret, quo-1 coar&ationem ultimo foramine intantam
longitudinem extendi, ut 600 pedes geo-
metricos adaequet, unde nascitur sequens
problema.
P R O B L E M A.
Dato pondere metalli & soraminisper quodsila-
ri delet, magnitudine, in quantam longi-
tudinem id txtendipojsit, reperire.
A Ccipe primo filum quotcunquepedum
^*per datum foramen traduclum , quod
diligentissime primo ponderabis. Sit v. g.
filum decem pedum , & pendat unum gra-
num, ita in cujusque alterius corporis per
foramen dedu&i extensionis notitiam de-
venies. Dic: 10 pedes pendent i granum,
100 pedum filum quotgranapendet? pro-
venietque pondus quaesitum: habito verd
pondere metalli, siejus longitudinemsci-
re desideres. Dic: 1 granum dat filum 10
pedumlongum: scrupulus, uncia.libraad
quod pedes extendetur: habebisque quae-
situm; Non secus de caeteris metallis ope-
rabere. V. g. Desidero scire, una libra in
& paradoxum contineat, dum aurum, argen-j quantam longitudinem extendi possit; Fiat
tum,a?s,serrum ,(Jlannumverb8cplumLum{\-\xxt unum granum ad filum 10 pedum^ ita
lisducendis, ob lentorem stupiditatemque j 69i2grana, quaeunamlibram constituunt,
materiae, apta non sunt,) in sila ducuntur, adaliud. Prodibitque 69120 pedum lon-
quae innumerosprorsususushabent,tumin gitudo quaesita: id est, 14 milliaria. Hoc
revestimentaria, tum in reliquisapparati- iiterum posito, si scirevelis 12 5-libraeargen-
bus , peripetasmatum ornamentorumque ti in quantam longitudinem extendi pos-
templi; cum inpretiononhabeatur, quod sint? Dic: 1 libra dat longitudinem 14
>' filo aureo & argenteo non sit intextum. feremilliarium^quantamdabunti^s: pro
modo Sal commune, Salammoniacum, SalAl-
1 cali, Borax & similia una cum aauis oleisque
eorundem praeparanda sint, verum cum jam
haec passim apud Apothecarios extent, & in
k variis Chymicorum Libris tradantur, iisim-
mifitn morari nolui, nos hsc visa tantum & com-
sstiii' probata adduci m us.
1,
DeArte Inauratoria, Ferraria, iEraria, Fi-
latoria, Stannzria similibusque.
Olngulae hae Artes habent non contemnen-
..y ^da secreta ad serrum, ces, stannum & simi-
lia emollienda , induranda, temperanda;
verum cum haecomniain IXSl XLibro tra-
dita sint, eo Letlorem remittimus; varios
quoque argentum , stannum, cuprum, serrum
inaurandi modos, uti & innumerosmodos
in dicta metalla quaecunque volueris, a-
quis fortibus & causticis incidenda. Ve-
c rum cum haec quotidiana experientia in-
;: notuerint, iis opus hoc refarciendum non
censui.
Ariiiia- Filatoria verb Ars, nescio quidadmirabile
mi». o-------j-.....----^-----j-l -......... -------
di-
00
cnl
001
tol
ol
rol
r%j|
>o|
col
l>Ol
cnl
hol
~~4|
r>o
001
rol
col
00
o|
001
001
rvil
00
001
00
001
001
00
001
0
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
4*
o