DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7652#0177
166 MUNDI SUBTERRANEI
S e c t i o HI.
D E
IMPERFECTIS METALLICIS CORPORIBUS,
Qu# tanquam principales caupe ad metallorwn genefin concurrunt.
In qua Venena Mineralium} nec non eorundcm Mediae yires uberius
exponuntur.
C a p u t I.
De admiranda Sulphuris natura, & proprietate*
s t "«l T On sine ratione a priscisGraeciaesa-jma in arundineas fistulas transfusum, ad
pientibus.^^^rnomen^aoif.quodjellychnia conficienda maxime conferr. Et
divinum quid notat, meruit : Sunt!<$fe modo consiciendi Sulphur artisiciale primo
enim ejusvirtutesadeb admirabiles,ut,quae nonnihilhic adducemus, posteaquoquede
Plutarchns.
Sulphur
dum a tot seculis omnium Medicorum stu-
dio& scrutinio inquisitae fuerunt, inhunc
tamen usque diem,- a nemine adhuc satis ex-
positae sint. Plutarchus.i^/ja^inquit,/»^
natura , ortu , & proprietatihus sulphuris,
naturalis, sive fossilis, utpote fusiori argu-
mento ratiocinabimur.
Sulphur nunquam in subterraneis cunicu- Suiphur
cur %,o» JtMr, inde esse nominatum oh fimilitudinem odo- j lis, sed aperto undique ccelo, apricisque locis JJ-J?^
diBum. ris ignei, Q? acris, quem edunt corporasulmine j fodi ,&erui solet, ne vehementi calore, & foditur, 4
percusJa,ob quemputo canes etiam ipjos absiinere ■ intolerabili mephiti folTores conficiat. Con- luttrt'
ah eju corporumsulminepercujsorum. Hincful-ysc//«r autemprimoex aquis, venisque sul-
minis ignem sacrum, divinumque dicebant, j phureis hocpa&o: Aquaesulphureae in cati-
quod corpora de ccelo ta&a, per multumjnosplumbeoscongestae.decoquuntur.donec
temporisputrediniresistant, quod &com
Aristotdes. pluribus aliis Au&oribus, Arijioteli, Diosco-
Fallopius. ridi, & recentioribus Fallopio, Matthiolo, Caz-
salpino placere comperio. Sed uti nobis non
de nominis etymo, sed de re ipsa, & natura
Sulphuris enodanda, pothTima curaincum-
bit, ita quoque ea qua fieri potest diligentia,
hujus mineralis tam admirandi naturam, &
proprietates indagare conabimur. Quod
condensentur in sulphur. Secundo, Si verb
ex terraseu minera sulphur, impurum varie
mixtum extrahatur, tuncminerasulphuris
vasisfi&ilibus ventricosis ingesta decoqui-
tur. Verum quoniam de hisce in Arte Me~
tallica exprofesso agemus,eb Lelloremtemit-
to; quarehoc loco nobis tantum incumbit,
reconditamsulphuris naturam explorare.
Quaeritur itaque primo. Quomodo aut
quidem dum facimus, negle&is iis, quae ab j ex qua materia Julphur nascatur > Variae de
innumeris scriptoribus ad nauseam usquejhocsententiaeferunturapudPhysicos,&na-
proferuntur,easolum,quscnosirrefragabilis turalium rerum expositores. Sednosprinci-
experientiadocuit,placita sectabimur, a^/-,piis insistentes nostris longa experientia
visione exorsuri. 1 compertis,
nivisto Sulphur Graecossecuti dividimusin a.7rugov, [ Dicimus primb, Vixlocumsulphure vacuumy
sulphurit. £ve ^ quodignem nondum expertum est, &
migvpttfibw, quodjam ignem expertum est;
perillud nil aliud inteliigimus , qmmSuh
adeoque totum terrarum Orbem eo refer-
tum esie, innumerabilesthermae sulphureo,
quemspirant, odore, & montium arden-
phur sojstle, prout ex sua minera prodiit; hoc tium, sulphurearumque fosiarum multitudo
verb subinde naiurale est,ut quando per sub- J satsuperque demonstrant, quae omnia suam
terraneum ignem in oleum distillatur,ut in! asulphurissubterranei copia originem tra-
here adeo certum est, ut insensataementis
esie videri possit, quiidnegaverjt.
Dicimus secundd, Quoduhicumquelacus
ignem inexpertum, vivum , sincerum, pu- inyeniuntutpinguedine hituminosareierti, ihi
rum.putum, nulla heterogenearum rerum
rniscella contaminatum , nitens, transluci-
dum dicitur, cujusmodirarbinvenitur. Sul-
phur verb ^jrtisrvpofivjov sive ignem expertum ,
nitidum , coloris viridis, &praepingue, sub i
multis sulphureis ardentium mon tium locis,
cryptisque videre est: nonnunquam artificia-
le, ut dum igne oleoque decoquitur. AVupov,
infallibili conje£lura Sulphure quoque refer-
ta loca reperiuntur, uti in multisHetruriae
locis, in AlbulaeTyburtinae lacu, & inPu-
teolano agro , in Sicilia compluribus locis
meobservasiememini. Unde Agricolal. 3. Agricoia.
duplici disierentia speclatur Quod pelluci !deOrtu,&caus.subterran. Sulphur, inquit,
dum,& figura coni, aut cylindri congehL- ess pinguedoterrie,quamvjscalorisexipfaex-s>*lil,l>rts-
t\im,virgineumVQC2inz , virginibus adcapil- prejfit, qua de causa plerumqueadloca ardentia
los flavo colore tingendos usitatum , lanis j reperitur, Cui subscribit Cafalpinus,<\\xi ter- c^saipinus
Plinius. candorem, & mollitiem adfert, a Plinio ;raeadipem, veloleum ;TheophrastusquoqueTheophM-
Egula mmcupata; viride verb cylindri for-1 resinam terra? vocat. Quatuorsuhstantiis dif- *
feren-
stus.
S e c t i o HI.
D E
IMPERFECTIS METALLICIS CORPORIBUS,
Qu# tanquam principales caupe ad metallorwn genefin concurrunt.
In qua Venena Mineralium} nec non eorundcm Mediae yires uberius
exponuntur.
C a p u t I.
De admiranda Sulphuris natura, & proprietate*
s t "«l T On sine ratione a priscisGraeciaesa-jma in arundineas fistulas transfusum, ad
pientibus.^^^rnomen^aoif.quodjellychnia conficienda maxime conferr. Et
divinum quid notat, meruit : Sunt!<$fe modo consiciendi Sulphur artisiciale primo
enim ejusvirtutesadeb admirabiles,ut,quae nonnihilhic adducemus, posteaquoquede
Plutarchns.
Sulphur
dum a tot seculis omnium Medicorum stu-
dio& scrutinio inquisitae fuerunt, inhunc
tamen usque diem,- a nemine adhuc satis ex-
positae sint. Plutarchus.i^/ja^inquit,/»^
natura , ortu , & proprietatihus sulphuris,
naturalis, sive fossilis, utpote fusiori argu-
mento ratiocinabimur.
Sulphur nunquam in subterraneis cunicu- Suiphur
cur %,o» JtMr, inde esse nominatum oh fimilitudinem odo- j lis, sed aperto undique ccelo, apricisque locis JJ-J?^
diBum. ris ignei, Q? acris, quem edunt corporasulmine j fodi ,&erui solet, ne vehementi calore, & foditur, 4
percusJa,ob quemputo canes etiam ipjos absiinere ■ intolerabili mephiti folTores conficiat. Con- luttrt'
ah eju corporumsulminepercujsorum. Hincful-ysc//«r autemprimoex aquis, venisque sul-
minis ignem sacrum, divinumque dicebant, j phureis hocpa&o: Aquaesulphureae in cati-
quod corpora de ccelo ta&a, per multumjnosplumbeoscongestae.decoquuntur.donec
temporisputrediniresistant, quod &com
Aristotdes. pluribus aliis Au&oribus, Arijioteli, Diosco-
Fallopius. ridi, & recentioribus Fallopio, Matthiolo, Caz-
salpino placere comperio. Sed uti nobis non
de nominis etymo, sed de re ipsa, & natura
Sulphuris enodanda, pothTima curaincum-
bit, ita quoque ea qua fieri potest diligentia,
hujus mineralis tam admirandi naturam, &
proprietates indagare conabimur. Quod
condensentur in sulphur. Secundo, Si verb
ex terraseu minera sulphur, impurum varie
mixtum extrahatur, tuncminerasulphuris
vasisfi&ilibus ventricosis ingesta decoqui-
tur. Verum quoniam de hisce in Arte Me~
tallica exprofesso agemus,eb Lelloremtemit-
to; quarehoc loco nobis tantum incumbit,
reconditamsulphuris naturam explorare.
Quaeritur itaque primo. Quomodo aut
quidem dum facimus, negle&is iis, quae ab j ex qua materia Julphur nascatur > Variae de
innumeris scriptoribus ad nauseam usquejhocsententiaeferunturapudPhysicos,&na-
proferuntur,easolum,quscnosirrefragabilis turalium rerum expositores. Sednosprinci-
experientiadocuit,placita sectabimur, a^/-,piis insistentes nostris longa experientia
visione exorsuri. 1 compertis,
nivisto Sulphur Graecossecuti dividimusin a.7rugov, [ Dicimus primb, Vixlocumsulphure vacuumy
sulphurit. £ve ^ quodignem nondum expertum est, &
migvpttfibw, quodjam ignem expertum est;
perillud nil aliud inteliigimus , qmmSuh
adeoque totum terrarum Orbem eo refer-
tum esie, innumerabilesthermae sulphureo,
quemspirant, odore, & montium arden-
phur sojstle, prout ex sua minera prodiit; hoc tium, sulphurearumque fosiarum multitudo
verb subinde naiurale est,ut quando per sub- J satsuperque demonstrant, quae omnia suam
terraneum ignem in oleum distillatur,ut in! asulphurissubterranei copia originem tra-
here adeo certum est, ut insensataementis
esie videri possit, quiidnegaverjt.
Dicimus secundd, Quoduhicumquelacus
ignem inexpertum, vivum , sincerum, pu- inyeniuntutpinguedine hituminosareierti, ihi
rum.putum, nulla heterogenearum rerum
rniscella contaminatum , nitens, transluci-
dum dicitur, cujusmodirarbinvenitur. Sul-
phur verb ^jrtisrvpofivjov sive ignem expertum ,
nitidum , coloris viridis, &praepingue, sub i
multis sulphureis ardentium mon tium locis,
cryptisque videre est: nonnunquam artificia-
le, ut dum igne oleoque decoquitur. AVupov,
infallibili conje£lura Sulphure quoque refer-
ta loca reperiuntur, uti in multisHetruriae
locis, in AlbulaeTyburtinae lacu, & inPu-
teolano agro , in Sicilia compluribus locis
meobservasiememini. Unde Agricolal. 3. Agricoia.
duplici disierentia speclatur Quod pelluci !deOrtu,&caus.subterran. Sulphur, inquit,
dum,& figura coni, aut cylindri congehL- ess pinguedoterrie,quamvjscalorisexipfaex-s>*lil,l>rts-
t\im,virgineumVQC2inz , virginibus adcapil- prejfit, qua de causa plerumqueadloca ardentia
los flavo colore tingendos usitatum , lanis j reperitur, Cui subscribit Cafalpinus,<\\xi ter- c^saipinus
Plinius. candorem, & mollitiem adfert, a Plinio ;raeadipem, veloleum ;TheophrastusquoqueTheophM-
Egula mmcupata; viride verb cylindri for-1 resinam terra? vocat. Quatuorsuhstantiis dif- *
feren-
stus.