Loon, Gerard van; Lom, Christiaan van [Bearb.]; Vaillant, Isaac [Bearb.]; Gosse, Pierre [Bearb.]; Alberts, Rutgert Christoffel [Bearb.]; Hondt, Pieter de [Bearb.]: Beschryving Der Nederlandsche Historipenningen: Of beknopt Verhaal van't gene sedert de Overdracht Der Heerschappye Van Keyzer Karel Den Vyfden Op Koning Philips Zynen Zoon, Tot het sluyten van den Uytrechtschen Vreede, In de zeventien Nederlandsche Gewesten is voorgevallen (Tweede Deel) (In 's Graavenhaage: By Christian Van Loom, Isaac Vaillant, Pieter Gosse, Rutgert Alberts, en Pieter De Hondt, 1726)

102

NEDERLANDSCHE

t6i8. eynde vertrok hy, in gezelschap van eeni-
ge Gemagtigden der Algemeene Staaten,
^^naar (i) Gelderland; van welks vier Le-
vai^Hou: den drie de Arminiaansche streng trokken.
I.deel, Te Nieumege gekomen zettede hy alle de
pag.134. Remonstranten, of die des verdacht waa-
ren, uyt het bewind der zaaken. Gelyke
afzetting gefchiedde te Zutfen; van waar
hy met zyn gezelschap en gevolg naar
Overyssel verreysde: in welk Landschap
ook, eensdeels door Maurits behendigheyd,
andersdeels door de hulp der misnoegden
en den schrik der medegebragte benden,
de achtbaarheyd der Gomaristen hersteld
wierdt. Meer tegenstands ontmoette hy te
Aarnhem;dan eyndelyk zyn oogmerk ook
aldaar bereykt hebbende, was hy van zins
zich naar Uytrecht te begeeven, doch het
overlyden van zyn oudsten Broeder Philips
derden Willem Prins van Oranje, verstaande,
vanHoii. vertrok hy in allen spoed naar 's Graaven-
lólFfoi haage, daar hem,op zyne (2) aankomst de
95. Staaten van Holland niet alleen verwel-

komden, maar ook het rouwbeklag we-
gens (3) 't afflerven zyns Broeders afley- derStaaten
den. Dees Prins, zich niet wel gevoelen- van Hoii.
de, had zich eene klisteer laaten (4) zet- ^i^foi.
ten; doch door onkunde öfonvoorzigtig- 47.
heyd van zynen kamerdienaar onder 't
toedienen in 't gedarmte gequetst zyn- 1618.
de, was daar door zoo groote ontsteeking ^4,
in zyne ingewanden ontdaan, dat hy 't
den eenentwintigden van Sprokkelmaand
te Brussel besturf. Prins Philips Willem
was goedaardtig en meegaande van inborst;
zulks hy onaangezien het verschil van
Godsdienst, zynen Broeder Maurits tot
zynen eenigen erfgenaam benoemde. Wel-
ke totnogtoe (5) ssechts den tytel van (5) Neu-
Graaf gevoerd hebbende , sedert dien viiieHist.
n van Holl.
van Prins aannam , dien wy hem hier- 1. deel,
om in 't vervolg ook zullen geeven, p^-DT.
zoo als hy denzelven op deeze Lukken
voert; welke wegens het bekomen van
het Prinsdom van Oranje nog in dit zelf-
dejaar aldaar gemunt zyn.


49, 50. en
51-
(7) Resol.
der Ge-
comm.
Raad.
van Holl.
27 April
1612. fol.

De voorzyden van alle drie deeze geldstukken voeren het geharnaste borstbeeld van den nieu-
(6) Resol. wen prins van Oranje; dien de Staaten van Holland reeds gerechtigd hadden, om van alle zyne
daiHoll °Hollandsche Leengoederen by uytersten wille te (6) moogen beschikken, evenals zy vier jaaren
™Dec. ° (7) te voore deezen zynen oudsten Broeder ook vergund hadden. Het randschrift is:
1616. fol.
MAURITIUS I. Dei Gratia PRINceps; AURaic^
COMes NAssavi^.
MAURITS DE I., DOOR GODS GENADE PRINS VAN ORANJE,
GRAAF VAN NASSOU.
Zyn gekroond wapensehild wordt op de rugzyden van alle drie gezien, zynde omvangen niet
met zyne voorheen gevoerde zinspreuk, maar met die welke zyn vader en broeder eertyds als
Prinsen van Oranje insgelyks gevoerd hadden, en aldus luydt:
SOLI DEO HONOR ET GLORIA. 1618.
GODE ALLEEN ZT EER EN LOF. i6i8ó

Terwyl Maurits door menigvuldige be- ders overlyden in 's Graavenhaage wierdt
zigheden, veroorzaakt door zyns Broe- opgehouden, zag men het Land vervuld met
aller-