DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.33351#0274
skich: Lafontainów i Hauków, a ostatnią postacią z pra-
wej ma być sam malarz. 27 osób skupia się wokół pom-
nika, który projektowano wystawić ku czci króla Stani-
sława Augusta Poniatowskiego. Postać z pomnika, sym-
bolizująca zwycięską wolność, zbliżona jest do alegorii
z winiety na karcie tytułowej diariusza sejmowego
z r. 1785 - sztychowanej wg rysunku Franciszka Smu-
głewicza.
„Zebranie towarzyskie" przez tak czytelne wprowadze-
nie alegorii wolności zyskało wymowę deklaracji polity-
cznej i prócz roli rodzinnego portretu spełniało także
funkcje propagandowe.
BAHogra/ia: J. Ruszczycówna, l?on:żyn<c;'a 3 AJaya ! 731 r. za gratce
NWN w., BHS, 1955, nr 2, s. 239; Ryszkiewicz, PolsN jpor:rćf
gtrawwy, s. 128-129
Konstanty Aleksandrowicz
(czynny w ostatniej ćwierci XVIII w.)
192 [XXVIII] Portret księcia Karola Radziwiłła „Panie
Kochanku"; ol., ph, 81X63,8; oznaczony na odwrocie:
„in Varsovia AIexandrowicz pinxit 1786"; własność:
Muzeum Narodowe w Krakowie, nr inw. 101619
Studia malarskie odbył Aleksandrowicz u Łukasza Smu-
glewicza w Warszawie. W 1777 r. przebywał w Pory-
cku-posiadłości T. Czackiego, dla którego wykonał
szereg portretów „sławnych Połaków". W latach sie-
demdziesiątych działał na Litwie. Od 1782 r. przeby-
wał stale w Warszawie. Podobnie jak J. Faworski repre-
zentuje malarstwo portretowe wyrastające z tradycji
polskiego portretu „sarmackiego".
Wizerunek Radziwiłła to jeden z najlepszych portretów
Aleksandrowicza, uderzający silną i bardzo trafną cha-
rakterystyką modela oraz nadzwyczajną dokładnością,
wręcz drobiazgowością, w odtworzeniu realiów. Charak-
terystycznymi cechami portretów Aleksandrowicza są
geometryzacja i płaszczyznowość kompozycji, mające
swe źródła w malarstwie sarmackim.
: BzwAa KłarMWMAa odIredrnozMecza dobowy zo:e-
Aa. .Kayalo^ myyzawy K? Aft<ze:w Narodowy??: w R7arMaw:'o, Warsza-
wa 1962, s. 47-48, poz. 47
Maciej Topolski (1766—1812)
193 [185] Nieznany dygnitarz; oh, ph, 62,2 x 49,5;
sygn.: „Topolski Pinxit Var. A. 1804"; własność: Mu-
zeum Narodowe w Warszawie, nr inw. 681
Maciej Topolski, uczeń Franciszka Smuglewicza, był
przedstawicielem późnego klasycyzmu w malarstwie
polskim. Malował głównie portrety polskiej arystokracji
i mieszczan. Są to wizerunki dość konwencjonalne, lecz
wykonane z dużą biegłością techniczną i dobrze charak-
teryzujące modeli. Spośród kilku znanych nam portre-
tów malowanych przez Topolskiego do najlepszych na-
leży wizerunek nieznanego dygnitarza. Do niedawna
obraz ten uchodził za portret Józefa Sierakowskiego,
znanego działacza politycznego i kulturalnego z przeło-
mu XVIII i XIX w. Autorzy katalogu PcrtrgfcK) cso&i-
sttwi poMic/z... uznali jednak, że portret ten przed-
stawia inną osobistość, ponieważ J. Sierakowski nie miał
Orderu Orła Białego i św. Stanisława, które to odzna-
czenia posiada portretowany mężczyzna.
Bo?';?'e:y s. 260, poz. 296
Józef Faworski (czynny w latach 1790—1805)
194 [186] Portret Jana Piędzickiego, burgrabiego łę-
czyckiego; oh, ph, 75x60,5; oznaczony na odwrocie:
„Topacz Jan Piędzicki Burgrabia Grodzki Łęczycki.
Malował Józef Faworski Roku 1790"; własność: Mu-
zeum Narodowe w Poznaniu, nr inw. Mp.706
Portret ten należy do większej serii wizerunków rodziny
Piędzickich z Łęczycy, malowanych przez Faworskiego
w 1. 1790-1793. Podobizna Jana jest jedną z najlepiej
prezentujących „styl" namalowanych przez Faworskie-
go portretów, o uproszczonych kształtach, płaskim
i linearnym traktowaniu bryły. Środki te świadczą o sar-
mackiej tradycji malarstwa Faworskiego, które zdecydo-
wanie różni się od głównego nurtu europejskiego malar-
stwa portretowego.
B<'M:'ogTi3/:a: ocf &e:&?MK):'gcza 4cpo&?K?y NN :v:e-
Nata/cg zcysfaK?y w Afasea??: Nara^OK?y??: w H^aT^zaaae, Warsza-
wa 1962, str. 48, poz. 48
Bemardo Bellotto zw. Canaletto (1721—1780)
195 [IX] Ulica Miodowa; oh, ph, 84x197,5; włas-
ność : Zamek Królewski w Warszawie, nr inw. ZKW/443
Jest to jeden z serii 22 widoków Warszawy namalowa-
nych na zamówienie Stanisława Augusta do sali Cana-
łetta w Zamku Królewskim w Warszawie. Seria znajdo-
wała się dawniej w Zamku; w 1832 r. została wywieziona
do Rosji; Związek Radziecki zwrócił ją w 1922 r. We
wrześniu 1939 r. zespół ten został przewieziony do Mu-
zeum Narodowego w Warszawie, gdzie znajdował się do
1984 r. Widok uh Miodowej ujęty jest z rogu uh Senator-
skiej. Z lewej widać pałac biskupów krakowskich oraz
nie istniejący już pałac Teppera, a po drugiej stronie
ulicy - pałac Branickich. W głębi widoczny jest pałac
Rzeczypospolitej (Krasińskich). W obrazie tym malarz
rozbudował sztafaż, co jest bardzo charakterystyczne
dla jego płócien. Obok wytwornej karocy przedstawił
grupy gwarzących przechodniów, ulicznych gapiów,
handlarzy rycinami, żebraków. Różnorodność typów
ludzkich i przedstawicieli poszczególnych stanów daje
doskonały obraz osiemnastowiecznej ulicy warszawskiej.
Jedną z największych wartości całej serii widoków
Warszawy jest jej dokumentalna wierność. Po zniszcze-
niach ostatniej wojny obrazy Canaletta dostarczyły cen-
nych informacji, wykorzystanych przy rekonstrukcji du-
żych partii zabudowy miejskiej. Bemardo Bellotto -
malarz włoski, pracował w służbie Stanisława Augusta
w 1. 1767-1780. Obrazy jego charakteryzuje precyzyjny
rysunek, bezbłędna perspektywa malarska, koloryt
oparty na barwach lokalnych i swobodna faktura.
Bellotto odegrał ważną rolę na dworze Stanisława Augu-
274
wej ma być sam malarz. 27 osób skupia się wokół pom-
nika, który projektowano wystawić ku czci króla Stani-
sława Augusta Poniatowskiego. Postać z pomnika, sym-
bolizująca zwycięską wolność, zbliżona jest do alegorii
z winiety na karcie tytułowej diariusza sejmowego
z r. 1785 - sztychowanej wg rysunku Franciszka Smu-
głewicza.
„Zebranie towarzyskie" przez tak czytelne wprowadze-
nie alegorii wolności zyskało wymowę deklaracji polity-
cznej i prócz roli rodzinnego portretu spełniało także
funkcje propagandowe.
BAHogra/ia: J. Ruszczycówna, l?on:żyn<c;'a 3 AJaya ! 731 r. za gratce
NWN w., BHS, 1955, nr 2, s. 239; Ryszkiewicz, PolsN jpor:rćf
gtrawwy, s. 128-129
Konstanty Aleksandrowicz
(czynny w ostatniej ćwierci XVIII w.)
192 [XXVIII] Portret księcia Karola Radziwiłła „Panie
Kochanku"; ol., ph, 81X63,8; oznaczony na odwrocie:
„in Varsovia AIexandrowicz pinxit 1786"; własność:
Muzeum Narodowe w Krakowie, nr inw. 101619
Studia malarskie odbył Aleksandrowicz u Łukasza Smu-
glewicza w Warszawie. W 1777 r. przebywał w Pory-
cku-posiadłości T. Czackiego, dla którego wykonał
szereg portretów „sławnych Połaków". W latach sie-
demdziesiątych działał na Litwie. Od 1782 r. przeby-
wał stale w Warszawie. Podobnie jak J. Faworski repre-
zentuje malarstwo portretowe wyrastające z tradycji
polskiego portretu „sarmackiego".
Wizerunek Radziwiłła to jeden z najlepszych portretów
Aleksandrowicza, uderzający silną i bardzo trafną cha-
rakterystyką modela oraz nadzwyczajną dokładnością,
wręcz drobiazgowością, w odtworzeniu realiów. Charak-
terystycznymi cechami portretów Aleksandrowicza są
geometryzacja i płaszczyznowość kompozycji, mające
swe źródła w malarstwie sarmackim.
: BzwAa KłarMWMAa odIredrnozMecza dobowy zo:e-
Aa. .Kayalo^ myyzawy K? Aft<ze:w Narodowy??: w R7arMaw:'o, Warsza-
wa 1962, s. 47-48, poz. 47
Maciej Topolski (1766—1812)
193 [185] Nieznany dygnitarz; oh, ph, 62,2 x 49,5;
sygn.: „Topolski Pinxit Var. A. 1804"; własność: Mu-
zeum Narodowe w Warszawie, nr inw. 681
Maciej Topolski, uczeń Franciszka Smuglewicza, był
przedstawicielem późnego klasycyzmu w malarstwie
polskim. Malował głównie portrety polskiej arystokracji
i mieszczan. Są to wizerunki dość konwencjonalne, lecz
wykonane z dużą biegłością techniczną i dobrze charak-
teryzujące modeli. Spośród kilku znanych nam portre-
tów malowanych przez Topolskiego do najlepszych na-
leży wizerunek nieznanego dygnitarza. Do niedawna
obraz ten uchodził za portret Józefa Sierakowskiego,
znanego działacza politycznego i kulturalnego z przeło-
mu XVIII i XIX w. Autorzy katalogu PcrtrgfcK) cso&i-
sttwi poMic/z... uznali jednak, że portret ten przed-
stawia inną osobistość, ponieważ J. Sierakowski nie miał
Orderu Orła Białego i św. Stanisława, które to odzna-
czenia posiada portretowany mężczyzna.
Bo?';?'e:y s. 260, poz. 296
Józef Faworski (czynny w latach 1790—1805)
194 [186] Portret Jana Piędzickiego, burgrabiego łę-
czyckiego; oh, ph, 75x60,5; oznaczony na odwrocie:
„Topacz Jan Piędzicki Burgrabia Grodzki Łęczycki.
Malował Józef Faworski Roku 1790"; własność: Mu-
zeum Narodowe w Poznaniu, nr inw. Mp.706
Portret ten należy do większej serii wizerunków rodziny
Piędzickich z Łęczycy, malowanych przez Faworskiego
w 1. 1790-1793. Podobizna Jana jest jedną z najlepiej
prezentujących „styl" namalowanych przez Faworskie-
go portretów, o uproszczonych kształtach, płaskim
i linearnym traktowaniu bryły. Środki te świadczą o sar-
mackiej tradycji malarstwa Faworskiego, które zdecydo-
wanie różni się od głównego nurtu europejskiego malar-
stwa portretowego.
B<'M:'ogTi3/:a: ocf &e:&?MK):'gcza 4cpo&?K?y NN :v:e-
Nata/cg zcysfaK?y w Afasea??: Nara^OK?y??: w H^aT^zaaae, Warsza-
wa 1962, str. 48, poz. 48
Bemardo Bellotto zw. Canaletto (1721—1780)
195 [IX] Ulica Miodowa; oh, ph, 84x197,5; włas-
ność : Zamek Królewski w Warszawie, nr inw. ZKW/443
Jest to jeden z serii 22 widoków Warszawy namalowa-
nych na zamówienie Stanisława Augusta do sali Cana-
łetta w Zamku Królewskim w Warszawie. Seria znajdo-
wała się dawniej w Zamku; w 1832 r. została wywieziona
do Rosji; Związek Radziecki zwrócił ją w 1922 r. We
wrześniu 1939 r. zespół ten został przewieziony do Mu-
zeum Narodowego w Warszawie, gdzie znajdował się do
1984 r. Widok uh Miodowej ujęty jest z rogu uh Senator-
skiej. Z lewej widać pałac biskupów krakowskich oraz
nie istniejący już pałac Teppera, a po drugiej stronie
ulicy - pałac Branickich. W głębi widoczny jest pałac
Rzeczypospolitej (Krasińskich). W obrazie tym malarz
rozbudował sztafaż, co jest bardzo charakterystyczne
dla jego płócien. Obok wytwornej karocy przedstawił
grupy gwarzących przechodniów, ulicznych gapiów,
handlarzy rycinami, żebraków. Różnorodność typów
ludzkich i przedstawicieli poszczególnych stanów daje
doskonały obraz osiemnastowiecznej ulicy warszawskiej.
Jedną z największych wartości całej serii widoków
Warszawy jest jej dokumentalna wierność. Po zniszcze-
niach ostatniej wojny obrazy Canaletta dostarczyły cen-
nych informacji, wykorzystanych przy rekonstrukcji du-
żych partii zabudowy miejskiej. Bemardo Bellotto -
malarz włoski, pracował w służbie Stanisława Augusta
w 1. 1767-1780. Obrazy jego charakteryzuje precyzyjny
rysunek, bezbłędna perspektywa malarska, koloryt
oparty na barwach lokalnych i swobodna faktura.
Bellotto odegrał ważną rolę na dworze Stanisława Augu-
274