DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.53421#0599
u69 NOT^ IN CONCILIUM BASILEENSE. h7o
motus, turbx , seditiones & hxreses componerentur. Prae- A l‘lujn Bafilea congregatum definiet, & quod militati side-
sidem concilii instituerat Julianum Catsarinum sanftr Ro- lium faluiique congruat lege in perpetuum valitura constl-
manae ecclesis cardinalem , sedisque apostolicx legatum .
Post obitum Martini, Eugenius papa pratdecessbris sui in-
stitutum secutus idem concilium consirmavit, &. ut in-
choaretur prxdiRo Juliano serio demandavit . Cumque
maxima prtelatcrum multitudo ex universo orbe Latino
Basileam in dies singulos conssueret, atque XIV. Kalen-
das Aueusti, anno 1431. initio pontificatus Eugenii syno-
dus inchoata essef, multa de resormatione Romana: eccle-
si® in ea tradfari empta fuere . Qua in re dum illi £iib
specie reformandae reipubiieni Christi pleraque Romana: ec-
clesia: privilegia, eaque in primis quae maxime necessaria
erant omnino tollcre-& antiquare {ruderent, Eugenius pa-
pa , legato gedis apostolicae revocato, concilium, cujus in-
choationem antea approbaverat, disiolvit & Ferrariam tran-
stulit , ea prateipue de causa , quod Graeci de unione cum
Romanis ineunda a&uri enm locum delegisient. Quam pb
causam, quse circa concilii inchoati continuationem, Eti-
genii papae judicium depolitionem , acta fuerunt, &
pluribus sessionibus gesta , infra summatim describitur.
* Non m hoc, Jn hoc concilio, auRore Gaguino libro 10. edita * est
decretss pleriL pragmatica sanRio , apud Bituriges a Caspio septimo No-
que Quid njs Julii anno 1458. probata, & in senatu Parisiensi ter-
cHip153 CCa' £*° ^us publicata.
Novissimam illam reformationem ordinis sanRi Bene-
didi in eadem hac Basileensi synodo confirmatam esse te.
liatur Paulus Langius in chronico Citizensi his verbis:
Insuper reformatio illa novissima ordinis divi patris tioftri
Benedicti, qua, nunc temporis in Saxonia, monasterio ut
ditium eft Clufa, primum exorta , & fecttndario in Bur-
sseldia transplantata radices altius sigens , propaginesque
suas per Germaniam paulatlm dilatans; & hinc a loco
propaginis Bursfeldensis appellata, in eodem concilio ^que-
madmodum. clare in prologo diurnorum nosirorum ordina-
rii continetur} & confirmata & approbata suerat, pren-
dente ejufdem concilio domino Juliano fancla Romana, ec-
defis, tituli faneba Sabina diacono cardinale , Scc,
QMdcumBo- Quid Bohemi per Sigismundum imperatorem, psrque
hemis ac.um. synocj-cas j;teras patrum Basileensis concilii, ad synodum
vpeati egerint, quosve articulos concilio proposuerint, a
quibus iidem orationibus desuper habitis refutati fuerint,
tuet. Quo sacio, fi perfeveraverint Bohemi in ejustnodi
communionis .defiderio, idque mijfa legatione petierint , fa-
cer conventus Bohemia ac Moravia facerdotibus commu-
nicandi fub utraque specie perfonas fibi subjeftas & in.
annis diferetionis conftitutas, & qui id reverenter poftula-
verint , libertatem impartietur-. ea conditione adjecta, ut
inter communicandum plebem publice insiruant , non sub
fpecie panis carnem Chrifti tantum, nec fub specie vim
folunt fanguinem , fed fub qualibet specie totum & inte-
grum contineri Chriftum . Hatc Silvius de calicis promis- Usus calicis,
r n . • n mna conditio-
none tacta, quem per dispensationem re ipsa concelium „e Bohemi®
& indultum esse ea conditione ut diversum usum velut concessus.
erroneum improbarent, neque se ab ecclesia catholica ia
caeteris ritibus & dogmatibus sejungerent, testatur chron.
lib. z 1. Folyd,
b Bafileenfe.) Sic diRum a Basilea, quo in loco haec
synodus per undecim annos celebrata fuit, ut prima &
ultima ssssio ejusdem concilii attestantur. Eft autem. Ba-
filea, auRore Adr. Rom. in suo parvo theatro urbium,
vulgo Vafel, fita ad ssuvium Virfum & Rhenum. Nomen
Bafilea varii varie deducunt. Beatus Rhenanus a trajectu,
quem Gallica lingua Pas vocant, originem traxisie existi-
mat, ut fit dict.a Bafilea, quafi Basilea • aliquibus Au-
gussa Rauracorum dicitur. In hac civitate infignis est
viarum mundities atque amanit-as, iis prsfertim, quibus a
tergo est viridarium divi Petri, & Pradicatorum cana-
lium, amplas areas & hortos ampli simos habentibus, &
qua Rhenum afpeciant. Templorum fatis magnus eft nu-
merus . Dividitur in duas civitates, una eft ex parte Gal-
lia, vocaturque Bafilea magna, eftque antiqua civitas epi-
scopalis. Altera Bafilea minor ex parte Germania. Con-
jungitur utraque civitas ponte ultra Rhenum conftrucio .
Plane civitatem anno 14.60. Pius pontifex accademia or-
i navit, cujus primus rector suit electus ejufdem anni die
quarto Aprilis, ifque Georgius van Anddaw pr&pofiuis
Bafileenfis. lllustrat eam civitatem hodie typographorum
solertia.
Inchoatum fuerat concilium Senis, sed justis de causis
isthinc per Martimnm quintum translatum Basilea: usque
ad annum domini 1441. continuatum est & absolutum.
quaque deinceps ratione cum Sigismundo legatisve a con-
cilio deputatis transigentes sese moribus ac ritibus ecclesia:
conformaverint, certaque comparata (ut vocant) inive-
rint , resertur apud Alneam Silvium de hist. Bohem. cap.
49. & so. Copiose vero hasc omnia describuntur in fra-
gmentis quibusdam . De vocatione Bohemorum ad conci-
lium Bafileenfe, &. ibidem hinc inde aditatis. Qute ab
eodem Anea Silvio (ut videtur) scripta, excussa repe-
riuntur post caput yo. Aneat Silvii in hist. Rohemica il-
lius editionis, quae cum reliquis Bohemicarum rerum scri-
ptoribus ex bibliotheca Marquardi Freheri prodiit - anno
tl (> OL.
Quatuor illae orationes, quibus a Joanne de Ragusio ,
Agidio Carlerio , Henrico Kalteisyn , & Joanne Polenta-
rio, ad quatuor Bohemorum articulos responsum est,
quasque Henricus Canibus in lucem emisit, ex ejus anti-
quis legionibus acceptae extremam hujusce tomi duodeci-
mi partem constituunt. Post pacem in conventu apud
Igiaviam oppidum compositam , vigore fatftte proraissionis
Bohemi legationem miserunt ad concilium, qutc , libello sup-
plice patribus concilii oblato, ( quem in supra allegatis fra-
gmentis invenies ) petivit Bohemorum subditis licentiam dari
communionem sub utraque specie sumendi, aliisque por-
rigendi. Ex responsionibus, qus pratdifto fragmento sub-
junguntur, non satis liquet, an quod petebant circa com-
munionem impetraverint. Ex historia Bohem- apud Sil-
vium cap. constat in pnzdifto conventu promissum es-
se Bohemis, in omnibus, pratter quam in communione,
ritibus ecclesiae se conformantibus, quod post: editam hac
de re concilii definitionem sint obtenturi licentiam sub
conditionibus ibidem recensitis , porrigendi communionem
Uicis sub utraque specie panis Sc vini, modo illud per
legationem sibi concedi postulaverint. Conventa inter le-
gatos synodales & Bohemos edita, quat apud Silvium
Qu» esstiveti- prtedisso loco recensentur, ista sunt. Bohemis ac Mora.
tio cum Bo- • , r n. . ' .
pernis inita. VIS ec^eftasticam unitatem pacemque complectentibus, fe.
que in c&teris omnibus, praterquam in ufu communionis
utriufque speciei} univerfali ecclefia fidei ritu consormanti-
bus, auctoritate domini nostri Jefu Chrissi, & ecclefia
sponfa sua , sub duplici specie, panis scilicet ac vini, his
qui consuevissent divina eucharistia communicare licebit :
an id vero ex pr&cepto Dei sierj debeat, generale conci-
^or.cil- General. Tom. XXIX.
Decreto Constantiensis concilii statutum fuerat ut Paphe
celebraretur, qua de causa vero illud Martinus quintus,
isthinc §?nas , atque iterum Senis Basileam transferre vo-
luerit, chronicon Germaniae his verbis, enarrat: Advene-
rat jam tempus conveniendi ad concilium Papia celebran-
dum ; fed cum peftilente conftitutione inficeretur Papienfe
c<itn, placuit pontifici concilium, transferre Senas,: cum-
que illuc ex mulsis nationibus convenirent, multi quidem
ex largitionibus promissis contra Martinum moliebantur P
ut de pontificatu dejiceretur, quod ubi animadvertit ponti-
_/ex , ftatim concilii conventum disiolvit: & ne quis ca-
lumniari po/set pontificem fibi timere, statuit poft fieptenz
annos, fynodum. generalem celebrandam , eique concilio lo-
cum deputavit Bafileam. Paulus Langius iji chronico Ci-
tizensi Lausanna? anno domini 1448. praevia obsidione ur-
bis diilolutum 6c dissipatum fuisse, atque ex glorioso prin-
cipio humilem finem consecutum esse, scribit, idem in-
dicatur in bulla Nicolai V. quae ad finem sessionis 45-.
addita repetitur , ibi tamen nihil aliud adfiim fuisse inve-
nitur, quam quod intercessione Friderici imperatoris Fe-
lix V. antipapa creatus ad pacem ecclesisc conciliandam ,
ad aRa Basileensis concilii improbanda , pseudopontifica-
tum resignaverit , eaque de causa pacis & unitatis gratia
approbaverit qua: de beneficiis in concilio Basileensi con»
stituta fuerant.
E
C Oectimenicum.) Oecumenicum fuisse nemo negaverit, ®.cumenicun^
quod auRoritate pontificis indistum, sub pratfidio Juliani U1
cardinalis qentinuatum est eo usque, donec, illicita po-
testate usurpata, in pontificem Romanum, omni judicio
& subj.edtioni coacftioni coaRivat jure divino exemptum ,
judicium suum ipsi converterent, & pontifex legatum suum
omnesque alios episcopos avocaret. Quando vero post ho-
rum discessum, synodus sub praedio cardinalis ejusdem Are-
latensis continuata , invitoque pontifice prorogata est,
non tantam cecumenicum , sed etiam legitimum concilium
esse desiit.
d Ex parte reprobatum. &c.,) Hanc synodum auRori-
tate legitima reprobatam esse constat ex sessione uadeci- batum /
ma concilii Lateranensis infra sub Leone X. celebrati; ubi
conciliabulum schifmaticum, seditiofum, & nullius pror-
sus au&oritatis non immerito appellatur . Nam eo tempo-
re, quo concilium in pontificem sententiam pronuntiare
E e e e ausum
motus, turbx , seditiones & hxreses componerentur. Prae- A l‘lujn Bafilea congregatum definiet, & quod militati side-
sidem concilii instituerat Julianum Catsarinum sanftr Ro- lium faluiique congruat lege in perpetuum valitura constl-
manae ecclesis cardinalem , sedisque apostolicx legatum .
Post obitum Martini, Eugenius papa pratdecessbris sui in-
stitutum secutus idem concilium consirmavit, &. ut in-
choaretur prxdiRo Juliano serio demandavit . Cumque
maxima prtelatcrum multitudo ex universo orbe Latino
Basileam in dies singulos conssueret, atque XIV. Kalen-
das Aueusti, anno 1431. initio pontificatus Eugenii syno-
dus inchoata essef, multa de resormatione Romana: eccle-
si® in ea tradfari empta fuere . Qua in re dum illi £iib
specie reformandae reipubiieni Christi pleraque Romana: ec-
clesia: privilegia, eaque in primis quae maxime necessaria
erant omnino tollcre-& antiquare {ruderent, Eugenius pa-
pa , legato gedis apostolicae revocato, concilium, cujus in-
choationem antea approbaverat, disiolvit & Ferrariam tran-
stulit , ea prateipue de causa , quod Graeci de unione cum
Romanis ineunda a&uri enm locum delegisient. Quam pb
causam, quse circa concilii inchoati continuationem, Eti-
genii papae judicium depolitionem , acta fuerunt, &
pluribus sessionibus gesta , infra summatim describitur.
* Non m hoc, Jn hoc concilio, auRore Gaguino libro 10. edita * est
decretss pleriL pragmatica sanRio , apud Bituriges a Caspio septimo No-
que Quid njs Julii anno 1458. probata, & in senatu Parisiensi ter-
cHip153 CCa' £*° ^us publicata.
Novissimam illam reformationem ordinis sanRi Bene-
didi in eadem hac Basileensi synodo confirmatam esse te.
liatur Paulus Langius in chronico Citizensi his verbis:
Insuper reformatio illa novissima ordinis divi patris tioftri
Benedicti, qua, nunc temporis in Saxonia, monasterio ut
ditium eft Clufa, primum exorta , & fecttndario in Bur-
sseldia transplantata radices altius sigens , propaginesque
suas per Germaniam paulatlm dilatans; & hinc a loco
propaginis Bursfeldensis appellata, in eodem concilio ^que-
madmodum. clare in prologo diurnorum nosirorum ordina-
rii continetur} & confirmata & approbata suerat, pren-
dente ejufdem concilio domino Juliano fancla Romana, ec-
defis, tituli faneba Sabina diacono cardinale , Scc,
QMdcumBo- Quid Bohemi per Sigismundum imperatorem, psrque
hemis ac.um. synocj-cas j;teras patrum Basileensis concilii, ad synodum
vpeati egerint, quosve articulos concilio proposuerint, a
quibus iidem orationibus desuper habitis refutati fuerint,
tuet. Quo sacio, fi perfeveraverint Bohemi in ejustnodi
communionis .defiderio, idque mijfa legatione petierint , fa-
cer conventus Bohemia ac Moravia facerdotibus commu-
nicandi fub utraque specie perfonas fibi subjeftas & in.
annis diferetionis conftitutas, & qui id reverenter poftula-
verint , libertatem impartietur-. ea conditione adjecta, ut
inter communicandum plebem publice insiruant , non sub
fpecie panis carnem Chrifti tantum, nec fub specie vim
folunt fanguinem , fed fub qualibet specie totum & inte-
grum contineri Chriftum . Hatc Silvius de calicis promis- Usus calicis,
r n . • n mna conditio-
none tacta, quem per dispensationem re ipsa concelium „e Bohemi®
& indultum esse ea conditione ut diversum usum velut concessus.
erroneum improbarent, neque se ab ecclesia catholica ia
caeteris ritibus & dogmatibus sejungerent, testatur chron.
lib. z 1. Folyd,
b Bafileenfe.) Sic diRum a Basilea, quo in loco haec
synodus per undecim annos celebrata fuit, ut prima &
ultima ssssio ejusdem concilii attestantur. Eft autem. Ba-
filea, auRore Adr. Rom. in suo parvo theatro urbium,
vulgo Vafel, fita ad ssuvium Virfum & Rhenum. Nomen
Bafilea varii varie deducunt. Beatus Rhenanus a trajectu,
quem Gallica lingua Pas vocant, originem traxisie existi-
mat, ut fit dict.a Bafilea, quafi Basilea • aliquibus Au-
gussa Rauracorum dicitur. In hac civitate infignis est
viarum mundities atque amanit-as, iis prsfertim, quibus a
tergo est viridarium divi Petri, & Pradicatorum cana-
lium, amplas areas & hortos ampli simos habentibus, &
qua Rhenum afpeciant. Templorum fatis magnus eft nu-
merus . Dividitur in duas civitates, una eft ex parte Gal-
lia, vocaturque Bafilea magna, eftque antiqua civitas epi-
scopalis. Altera Bafilea minor ex parte Germania. Con-
jungitur utraque civitas ponte ultra Rhenum conftrucio .
Plane civitatem anno 14.60. Pius pontifex accademia or-
i navit, cujus primus rector suit electus ejufdem anni die
quarto Aprilis, ifque Georgius van Anddaw pr&pofiuis
Bafileenfis. lllustrat eam civitatem hodie typographorum
solertia.
Inchoatum fuerat concilium Senis, sed justis de causis
isthinc per Martimnm quintum translatum Basilea: usque
ad annum domini 1441. continuatum est & absolutum.
quaque deinceps ratione cum Sigismundo legatisve a con-
cilio deputatis transigentes sese moribus ac ritibus ecclesia:
conformaverint, certaque comparata (ut vocant) inive-
rint , resertur apud Alneam Silvium de hist. Bohem. cap.
49. & so. Copiose vero hasc omnia describuntur in fra-
gmentis quibusdam . De vocatione Bohemorum ad conci-
lium Bafileenfe, &. ibidem hinc inde aditatis. Qute ab
eodem Anea Silvio (ut videtur) scripta, excussa repe-
riuntur post caput yo. Aneat Silvii in hist. Rohemica il-
lius editionis, quae cum reliquis Bohemicarum rerum scri-
ptoribus ex bibliotheca Marquardi Freheri prodiit - anno
tl (> OL.
Quatuor illae orationes, quibus a Joanne de Ragusio ,
Agidio Carlerio , Henrico Kalteisyn , & Joanne Polenta-
rio, ad quatuor Bohemorum articulos responsum est,
quasque Henricus Canibus in lucem emisit, ex ejus anti-
quis legionibus acceptae extremam hujusce tomi duodeci-
mi partem constituunt. Post pacem in conventu apud
Igiaviam oppidum compositam , vigore fatftte proraissionis
Bohemi legationem miserunt ad concilium, qutc , libello sup-
plice patribus concilii oblato, ( quem in supra allegatis fra-
gmentis invenies ) petivit Bohemorum subditis licentiam dari
communionem sub utraque specie sumendi, aliisque por-
rigendi. Ex responsionibus, qus pratdifto fragmento sub-
junguntur, non satis liquet, an quod petebant circa com-
munionem impetraverint. Ex historia Bohem- apud Sil-
vium cap. constat in pnzdifto conventu promissum es-
se Bohemis, in omnibus, pratter quam in communione,
ritibus ecclesiae se conformantibus, quod post: editam hac
de re concilii definitionem sint obtenturi licentiam sub
conditionibus ibidem recensitis , porrigendi communionem
Uicis sub utraque specie panis Sc vini, modo illud per
legationem sibi concedi postulaverint. Conventa inter le-
gatos synodales & Bohemos edita, quat apud Silvium
Qu» esstiveti- prtedisso loco recensentur, ista sunt. Bohemis ac Mora.
tio cum Bo- • , r n. . ' .
pernis inita. VIS ec^eftasticam unitatem pacemque complectentibus, fe.
que in c&teris omnibus, praterquam in ufu communionis
utriufque speciei} univerfali ecclefia fidei ritu consormanti-
bus, auctoritate domini nostri Jefu Chrissi, & ecclefia
sponfa sua , sub duplici specie, panis scilicet ac vini, his
qui consuevissent divina eucharistia communicare licebit :
an id vero ex pr&cepto Dei sierj debeat, generale conci-
^or.cil- General. Tom. XXIX.
Decreto Constantiensis concilii statutum fuerat ut Paphe
celebraretur, qua de causa vero illud Martinus quintus,
isthinc §?nas , atque iterum Senis Basileam transferre vo-
luerit, chronicon Germaniae his verbis, enarrat: Advene-
rat jam tempus conveniendi ad concilium Papia celebran-
dum ; fed cum peftilente conftitutione inficeretur Papienfe
c<itn, placuit pontifici concilium, transferre Senas,: cum-
que illuc ex mulsis nationibus convenirent, multi quidem
ex largitionibus promissis contra Martinum moliebantur P
ut de pontificatu dejiceretur, quod ubi animadvertit ponti-
_/ex , ftatim concilii conventum disiolvit: & ne quis ca-
lumniari po/set pontificem fibi timere, statuit poft fieptenz
annos, fynodum. generalem celebrandam , eique concilio lo-
cum deputavit Bafileam. Paulus Langius iji chronico Ci-
tizensi Lausanna? anno domini 1448. praevia obsidione ur-
bis diilolutum 6c dissipatum fuisse, atque ex glorioso prin-
cipio humilem finem consecutum esse, scribit, idem in-
dicatur in bulla Nicolai V. quae ad finem sessionis 45-.
addita repetitur , ibi tamen nihil aliud adfiim fuisse inve-
nitur, quam quod intercessione Friderici imperatoris Fe-
lix V. antipapa creatus ad pacem ecclesisc conciliandam ,
ad aRa Basileensis concilii improbanda , pseudopontifica-
tum resignaverit , eaque de causa pacis & unitatis gratia
approbaverit qua: de beneficiis in concilio Basileensi con»
stituta fuerant.
E
C Oectimenicum.) Oecumenicum fuisse nemo negaverit, ®.cumenicun^
quod auRoritate pontificis indistum, sub pratfidio Juliani U1
cardinalis qentinuatum est eo usque, donec, illicita po-
testate usurpata, in pontificem Romanum, omni judicio
& subj.edtioni coacftioni coaRivat jure divino exemptum ,
judicium suum ipsi converterent, & pontifex legatum suum
omnesque alios episcopos avocaret. Quando vero post ho-
rum discessum, synodus sub praedio cardinalis ejusdem Are-
latensis continuata , invitoque pontifice prorogata est,
non tantam cecumenicum , sed etiam legitimum concilium
esse desiit.
d Ex parte reprobatum. &c.,) Hanc synodum auRori-
tate legitima reprobatam esse constat ex sessione uadeci- batum /
ma concilii Lateranensis infra sub Leone X. celebrati; ubi
conciliabulum schifmaticum, seditiofum, & nullius pror-
sus au&oritatis non immerito appellatur . Nam eo tempo-
re, quo concilium in pontificem sententiam pronuntiare
E e e e ausum