DOI Artikel:
Bednarek, Anna: "Mała pamiąteczka", czyli o fotografiach obrazów Saturnina Świerzyńskiego ofiarowanych Józefowi Łepkowskiemu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.40996#0088
,^'ASTSfe*
KRAKOWIE^-^^,
5. Obraz Sala trzecia
wystawy starożytności,
fot. Awit Szubert (?), 1873,
awers. Fototeka ihs uj,
Sygn. IHSUJ P 019822.
Repr. Fototeka ihs uj
6. Obraz Sala trzecia
wystawy starożytności,
fot. Awit Szubert (?), 1873,
rewers. Fototeka ihs uj,
Sygn. IHSUJ P 019822.
Repr. Fototeka ihs uj
wykonania omawianego tu zdjęcia Biasion we-
dle wszelkiego prawdopodobieństwa posłużył
się szklanymi kliszami - zapewne kolodiono-
wymi, które w tym czasie były najpopularniej-
sze (a techniką tą bez wątpienia posługiwać
się umiał, skoro wykonywał panotypy, które
otrzymywano poprzez przeniesienie z negaty-
wu warstwy kolodionowej na czarne płótno,
uzyskując w ten sposób obraz pozytywowy74),
ewentualnie albuminowymi (białkowymi) lub
na papierze woskowanym, co jednak wydaje się
mniej prawdopodobne. „Kolodjon jest daleko
czulszym na działanie światła, a zatem krótszy
czas dostatecznym jest do zdjęcia portretu” - pi-
sali w 1857 roku o wynalezionej sześć lat wcześ-
niej technice Konrad Brandel i Jan Banzemer -
„daje obrazy odbite daleko wyraźniejsze, rysy
ostrzejsze, niepotrzebujące tyle retuszowania,
ile potrzebowały obrazy proste, odbijane z od-
wrotnych, zdejmowanych na białku lub papierze,
doskonałym jest pod względem łatwości użycia,
piękności i delikatności wszystkich szczegółów
portretu, jednem słowem łączy on wszystkie
własności potrzebne do fotografji”75. Ze sposo-
bami przygotowania negatywów i otrzymania
odbitek Biasion mógł się zapoznać bądź od in-
nego fotografa, bądź z podręczników. Nie wiadomo, czy wyjeżdżał zagranicę, gdzie
mógłby pobierać nauki, ale jeżeli nie, to mógł skorzystać z takich usług także w Krako-
wie - możliwość pobrania lekcji fotografii oferowali Julius Rosenthal i Ignacy Mażek/Ć.
Niewątpliwie mógł skorzystać także z jednej z zagranicznych publikacji na temat foto-
grafii, ewentualnie - z pojedynczych polskojęzycznych opracowań, które zostały wy-
dane przed 1859 rokiem77, a mając na co dzień do czynienia z przyborami optycznymi,
zadanie to miał na pewno ułatwione, podobnie jak sprowadzenie niezbędnego sprzętu.
Z braku materiałów źródłowych, wiele kwestii pozostaje jednak niewyjaśnionych:
nie wiadomo, z czyjej inicjatywy doszło do sfotografowania obrazu Świerzyńskiego,
nie jest także znana motywacja, która sprawiła, że Biasion w ogóle zainteresował się
74 B. Lavedrine, Photographs ofthe Past, s. 92-93.
75 K. Brandel, J. Banzemer, Popularny wykład, s. 150.
76 Ogłoszenia Mażka zamieszczał „Czas” (1857, nr 271, s. 4, oraz w kolejnych numerach). Rosenthal
działał we Wrocławiu, a od połowy lat 50., jak podaje Zygmunt Wielowiejski (Zaczęło się od
dagerotypów mikroskopowych. Początki fotografii we Wrocławiu, „Dagerotyp” 2012, nr 21, s. 18)
podróżował po Śląsku. W kwietniu 1857 r. na krótko był w Krakowie, oferując „gruntowną
naukę fotografii” („Czas”, 1857, nr 87, s. 4).
77 Oprócz artykułów Konrada Brandla i Jana Banzemera (K. Brandel, Opis praktyczny, s. 190-192,
198-200; idem, J. Banzemer, Popularny wykład, s. 126-127, 132-135, 141-143, 150-151, 158-159,
166-167, 174-175, 181-182, 188-190), do 1859 r. ukazała się jedynie publikacja Mfaksymiliana]
S [trasza] (Fotografia czyli zbiór środków używanych do zdejmowania obrazów za pomocą światła,
na papierze lub na szkle, ułożony do praktycznego zastosowania, podług dzieł hrabiego de la Sor
i Texier, Le Graya, i Brebissona, Warszawa 1857). Zob. W. Mossakowska, Początki fotografii
w Warszawie, s. 141-143.
86
ARTYKUŁY
Anna Bednarek
KRAKOWIE^-^^,
5. Obraz Sala trzecia
wystawy starożytności,
fot. Awit Szubert (?), 1873,
awers. Fototeka ihs uj,
Sygn. IHSUJ P 019822.
Repr. Fototeka ihs uj
6. Obraz Sala trzecia
wystawy starożytności,
fot. Awit Szubert (?), 1873,
rewers. Fototeka ihs uj,
Sygn. IHSUJ P 019822.
Repr. Fototeka ihs uj
wykonania omawianego tu zdjęcia Biasion we-
dle wszelkiego prawdopodobieństwa posłużył
się szklanymi kliszami - zapewne kolodiono-
wymi, które w tym czasie były najpopularniej-
sze (a techniką tą bez wątpienia posługiwać
się umiał, skoro wykonywał panotypy, które
otrzymywano poprzez przeniesienie z negaty-
wu warstwy kolodionowej na czarne płótno,
uzyskując w ten sposób obraz pozytywowy74),
ewentualnie albuminowymi (białkowymi) lub
na papierze woskowanym, co jednak wydaje się
mniej prawdopodobne. „Kolodjon jest daleko
czulszym na działanie światła, a zatem krótszy
czas dostatecznym jest do zdjęcia portretu” - pi-
sali w 1857 roku o wynalezionej sześć lat wcześ-
niej technice Konrad Brandel i Jan Banzemer -
„daje obrazy odbite daleko wyraźniejsze, rysy
ostrzejsze, niepotrzebujące tyle retuszowania,
ile potrzebowały obrazy proste, odbijane z od-
wrotnych, zdejmowanych na białku lub papierze,
doskonałym jest pod względem łatwości użycia,
piękności i delikatności wszystkich szczegółów
portretu, jednem słowem łączy on wszystkie
własności potrzebne do fotografji”75. Ze sposo-
bami przygotowania negatywów i otrzymania
odbitek Biasion mógł się zapoznać bądź od in-
nego fotografa, bądź z podręczników. Nie wiadomo, czy wyjeżdżał zagranicę, gdzie
mógłby pobierać nauki, ale jeżeli nie, to mógł skorzystać z takich usług także w Krako-
wie - możliwość pobrania lekcji fotografii oferowali Julius Rosenthal i Ignacy Mażek/Ć.
Niewątpliwie mógł skorzystać także z jednej z zagranicznych publikacji na temat foto-
grafii, ewentualnie - z pojedynczych polskojęzycznych opracowań, które zostały wy-
dane przed 1859 rokiem77, a mając na co dzień do czynienia z przyborami optycznymi,
zadanie to miał na pewno ułatwione, podobnie jak sprowadzenie niezbędnego sprzętu.
Z braku materiałów źródłowych, wiele kwestii pozostaje jednak niewyjaśnionych:
nie wiadomo, z czyjej inicjatywy doszło do sfotografowania obrazu Świerzyńskiego,
nie jest także znana motywacja, która sprawiła, że Biasion w ogóle zainteresował się
74 B. Lavedrine, Photographs ofthe Past, s. 92-93.
75 K. Brandel, J. Banzemer, Popularny wykład, s. 150.
76 Ogłoszenia Mażka zamieszczał „Czas” (1857, nr 271, s. 4, oraz w kolejnych numerach). Rosenthal
działał we Wrocławiu, a od połowy lat 50., jak podaje Zygmunt Wielowiejski (Zaczęło się od
dagerotypów mikroskopowych. Początki fotografii we Wrocławiu, „Dagerotyp” 2012, nr 21, s. 18)
podróżował po Śląsku. W kwietniu 1857 r. na krótko był w Krakowie, oferując „gruntowną
naukę fotografii” („Czas”, 1857, nr 87, s. 4).
77 Oprócz artykułów Konrada Brandla i Jana Banzemera (K. Brandel, Opis praktyczny, s. 190-192,
198-200; idem, J. Banzemer, Popularny wykład, s. 126-127, 132-135, 141-143, 150-151, 158-159,
166-167, 174-175, 181-182, 188-190), do 1859 r. ukazała się jedynie publikacja Mfaksymiliana]
S [trasza] (Fotografia czyli zbiór środków używanych do zdejmowania obrazów za pomocą światła,
na papierze lub na szkle, ułożony do praktycznego zastosowania, podług dzieł hrabiego de la Sor
i Texier, Le Graya, i Brebissona, Warszawa 1857). Zob. W. Mossakowska, Początki fotografii
w Warszawie, s. 141-143.
86
ARTYKUŁY
Anna Bednarek