DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1069#0016
4 Libri L Caput 1.
ne prospiciente pardaies aliaeque ferae illam aluissTe dicuntur; donec a mulieribus paftoritiam
agentibus inuenta et dein educata fuit. Annis et uiribus aucia, ceterisque uirginibus cor-
poris forma et ingenii acumine praestans, syringem, hue tibiam multis calamis concinnatam,,
cum tympanis, quibus ad lusum et choreas utebantur, inuenit. Pharmaca quoque, qui-
bus infantium pecorumque morbi abigerentur , excogitauit. Frequens porro ilsi usus erat
cum Mdr/y* Phrygc, ob fistularn, ad perfe&iorem harmoniae modum ab eo compositam,
et quod castitatis iaude celebris fuit. Quum ad adultiorem aetatem peruenisTet, adolescen-
tern quendam ex indigenis, nomine Attin, amauit. Ab hoc autem postquam utero grauis
facta est: pater iliius, re comperta, non nutnces tantum iiiius, sed etiam Attin e medio su-
stulit, et cadauera iliorum insepulta abiecit, Cybete uero hac re in furorem acta, paisis cri-
nibus discurrens,femineo ululatu tympanique (ono omnia repieuit; cuius calamitatem mi-
seratus Marjyas, iliam adiit et consolandi gratia comitatus est. Vtrique occurrit Apolio ^
cum quo Marsyas de praestantiainarteMusicaecertare*) aggrcsTus est; cuiuscertaminisiudi-
ces Nisaei constituebantur. Horum autem iudicio quum Apolio uictor abiret: indignam
contentionem auersatus, Marsyae pellem detraxit; paulio ucro post ukionis saeuitiam ipse
damnans, citharam, ruptis antea neruis, cum tibiis in antro Bacchi deposuit. HincApollo
ipse Cybeles amore inssammatus ad Hyperboreos usque cum ea aberrasfe perhibetur. Quum
uero Phryges interea morbus inuaderet, et ttrra sterilitate laboraret: oraculum de mah re-
medio consultum, respondit, ut Phryges Attidis corpus sepelirent . et Cybelem pro Dea
colerent. Phryges itaque Attidis cadauer frustra quaerentes , tandem statuam adolescentis
fecere, quam multo honore prosequebantur, et krgis patratum a Maeone facinus lacrimis
expiantes, a grasTante lue liberati sunt.
§. 3. Cybelem uero ab hoc tempore Deam coluerunt, ipsique templum Pejfmunte
construxernnt; opem ferenteMida rege. Ibi Cybeles statua posita fuit, adstantibus pardis
atque leonibus, ferarum beneficii memoriam conseruantibus. Haecomniauero quum mini-
me doceant, cur x) Mater Deum uocata fuerit, et Rhea, quae pro um eademque Dea cum
Cybele plerumque habeti sokt, aiias Apoilinis auia dicatur: narratio ista non admodum ue-
rosimilis esTe uidetur. A ueri, specie mirius cedat illud, quod He/iodus in Theogonia refert, qui
Rheam Coeli etTerrae filiam esTe contendit; qua derealiis quoque conuenit, Vna etiam fe-
re omnium est sententia, Cybelem hanc ex Phrygia fuisle oriundam. Amores quoque il-
lius atque Attidis, pastoris, plurimi referant. ln froc autem differunt, quod nonnulli Attin
a Cybele 3)tandem castratum fuisle perhibent, eo quod Nympham aliam adamasiet; quamuis
alii rem ita narrent, quod Attis Cybelae perpetuam continentiam pollicitus, clam cum alia
quadam Nympha, contra datam hdem,rem habuerit, quo Cybele indignata, tleNymphapce-
nas sumserit, Attis uero hac re in furorera arstus, se ipsum exiecuerit 4). Cybele aiitem tan-
demillius mi(esta, nOn uulnus modo curauit^ sed etiam indef?mu!o& comkeillo usafuit.
§. 4» De forma Cybeles, siquaeras, pauca numina pluribus gaudent formis, quam
ipsa haec Cybele, Conspicitur atitem modo star^s , modo leoni uel currui insidens, comite
plerurnque Attide. Caput illius uel turre uel corona muros urbis referente ornari solet, un-
de turrita uulgo dioitur; quoniam tellus, quae ueterum sententia eadem cum Cybele, ur-
Tab. I. bes ciuitatesque omnes et sustineat, et fulciat j). Tab. L fig. 1. sinistro pede prorae nauis insi-
ltens, dextro uero terrae innitens effingitur; quo illud innni creditur, quod utrique ele-
mento imperet, eo quod orbis terrarum,siueTelIus, quae, uti iam supra diximiis, eadem curri
Cybele esse creditur, utrumque elementum, terram scilicet et mare, complectitur. Dextra
muralem monstrat coronam, quo signifkat, tpsam urbes fulcire et alere. Eodem ferme re-
dit, fg. 2. smistra uas aquarium gestans, dextra uero terram ostendens. Sic urbis cuius-
uis symbolum erat mulier muris turribusque coronata.
§. j-. Cybelem adhucstantem uidimus, quae tamen frequentius sedens depingiturj
«oquodterra, quam ueteres immobilem putabant,commodius sedens exhibetur. Sicsig. 5.
leoni insidentem conspicimus, sinistra tympanum, quod inuenisTe supra iam dicebamus, dex-
tra hastam tenentem, hinc solem, inde lunam ; quo ipso significari uidetur, quod siderum
istorum ui atque motu foecunda terra annuos fruclus proferat. Leoniinsidct,quoJindicat,
quam famiHariter olim cum leonibus, a quibus nutrita fuerat, vixerit6).
*) deMarsya, ful^tnt Mythol. lib. 3. Jpuldus
initio Uoridor,
2) Lucrttiui lib. a, 657.
3) LMctantimt i,c. 17, Minutiut Felix Octauio.
4) Ouidiui Faltor. 4,^,3^7. C*tutiui Carm.64»
s) Lucraiut, lib. 4. ^07. 0»iJiui minus apte Fa-
itor. 2, 220. adde Amob. lib. j.
6) Aiiter exponit V*rro apud Jmi*si. de ciuit. V.
lib. 7,0.24. ibiJemexplicaiHuiplura, lynpAnBr»,
ijuod rotunda \fkTM,
ne prospiciente pardaies aliaeque ferae illam aluissTe dicuntur; donec a mulieribus paftoritiam
agentibus inuenta et dein educata fuit. Annis et uiribus aucia, ceterisque uirginibus cor-
poris forma et ingenii acumine praestans, syringem, hue tibiam multis calamis concinnatam,,
cum tympanis, quibus ad lusum et choreas utebantur, inuenit. Pharmaca quoque, qui-
bus infantium pecorumque morbi abigerentur , excogitauit. Frequens porro ilsi usus erat
cum Mdr/y* Phrygc, ob fistularn, ad perfe&iorem harmoniae modum ab eo compositam,
et quod castitatis iaude celebris fuit. Quum ad adultiorem aetatem peruenisTet, adolescen-
tern quendam ex indigenis, nomine Attin, amauit. Ab hoc autem postquam utero grauis
facta est: pater iliius, re comperta, non nutnces tantum iiiius, sed etiam Attin e medio su-
stulit, et cadauera iliorum insepulta abiecit, Cybete uero hac re in furorem acta, paisis cri-
nibus discurrens,femineo ululatu tympanique (ono omnia repieuit; cuius calamitatem mi-
seratus Marjyas, iliam adiit et consolandi gratia comitatus est. Vtrique occurrit Apolio ^
cum quo Marsyas de praestantiainarteMusicaecertare*) aggrcsTus est; cuiuscertaminisiudi-
ces Nisaei constituebantur. Horum autem iudicio quum Apolio uictor abiret: indignam
contentionem auersatus, Marsyae pellem detraxit; paulio ucro post ukionis saeuitiam ipse
damnans, citharam, ruptis antea neruis, cum tibiis in antro Bacchi deposuit. HincApollo
ipse Cybeles amore inssammatus ad Hyperboreos usque cum ea aberrasfe perhibetur. Quum
uero Phryges interea morbus inuaderet, et ttrra sterilitate laboraret: oraculum de mah re-
medio consultum, respondit, ut Phryges Attidis corpus sepelirent . et Cybelem pro Dea
colerent. Phryges itaque Attidis cadauer frustra quaerentes , tandem statuam adolescentis
fecere, quam multo honore prosequebantur, et krgis patratum a Maeone facinus lacrimis
expiantes, a grasTante lue liberati sunt.
§. 3. Cybelem uero ab hoc tempore Deam coluerunt, ipsique templum Pejfmunte
construxernnt; opem ferenteMida rege. Ibi Cybeles statua posita fuit, adstantibus pardis
atque leonibus, ferarum beneficii memoriam conseruantibus. Haecomniauero quum mini-
me doceant, cur x) Mater Deum uocata fuerit, et Rhea, quae pro um eademque Dea cum
Cybele plerumque habeti sokt, aiias Apoilinis auia dicatur: narratio ista non admodum ue-
rosimilis esTe uidetur. A ueri, specie mirius cedat illud, quod He/iodus in Theogonia refert, qui
Rheam Coeli etTerrae filiam esTe contendit; qua derealiis quoque conuenit, Vna etiam fe-
re omnium est sententia, Cybelem hanc ex Phrygia fuisle oriundam. Amores quoque il-
lius atque Attidis, pastoris, plurimi referant. ln froc autem differunt, quod nonnulli Attin
a Cybele 3)tandem castratum fuisle perhibent, eo quod Nympham aliam adamasiet; quamuis
alii rem ita narrent, quod Attis Cybelae perpetuam continentiam pollicitus, clam cum alia
quadam Nympha, contra datam hdem,rem habuerit, quo Cybele indignata, tleNymphapce-
nas sumserit, Attis uero hac re in furorera arstus, se ipsum exiecuerit 4). Cybele aiitem tan-
demillius mi(esta, nOn uulnus modo curauit^ sed etiam indef?mu!o& comkeillo usafuit.
§. 4» De forma Cybeles, siquaeras, pauca numina pluribus gaudent formis, quam
ipsa haec Cybele, Conspicitur atitem modo star^s , modo leoni uel currui insidens, comite
plerurnque Attide. Caput illius uel turre uel corona muros urbis referente ornari solet, un-
de turrita uulgo dioitur; quoniam tellus, quae ueterum sententia eadem cum Cybele, ur-
Tab. I. bes ciuitatesque omnes et sustineat, et fulciat j). Tab. L fig. 1. sinistro pede prorae nauis insi-
ltens, dextro uero terrae innitens effingitur; quo illud innni creditur, quod utrique ele-
mento imperet, eo quod orbis terrarum,siueTelIus, quae, uti iam supra diximiis, eadem curri
Cybele esse creditur, utrumque elementum, terram scilicet et mare, complectitur. Dextra
muralem monstrat coronam, quo signifkat, tpsam urbes fulcire et alere. Eodem ferme re-
dit, fg. 2. smistra uas aquarium gestans, dextra uero terram ostendens. Sic urbis cuius-
uis symbolum erat mulier muris turribusque coronata.
§. j-. Cybelem adhucstantem uidimus, quae tamen frequentius sedens depingiturj
«oquodterra, quam ueteres immobilem putabant,commodius sedens exhibetur. Sicsig. 5.
leoni insidentem conspicimus, sinistra tympanum, quod inuenisTe supra iam dicebamus, dex-
tra hastam tenentem, hinc solem, inde lunam ; quo ipso significari uidetur, quod siderum
istorum ui atque motu foecunda terra annuos fruclus proferat. Leoniinsidct,quoJindicat,
quam famiHariter olim cum leonibus, a quibus nutrita fuerat, vixerit6).
*) deMarsya, ful^tnt Mythol. lib. 3. Jpuldus
initio Uoridor,
2) Lucrttiui lib. a, 657.
3) LMctantimt i,c. 17, Minutiut Felix Octauio.
4) Ouidiui Faltor. 4,^,3^7. C*tutiui Carm.64»
s) Lucraiut, lib. 4. ^07. 0»iJiui minus apte Fa-
itor. 2, 220. adde Amob. lib. j.
6) Aiiter exponit V*rro apud Jmi*si. de ciuit. V.
lib. 7,0.24. ibiJemexplicaiHuiplura, lynpAnBr»,
ijuod rotunda \fkTM,