DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1069#0364
De Tbeatris et acioribusfcenicis.
LIBER SECVNDVS.
253
THEATRIS ET AMPHITHEATRIS.
C A P V T I.
DeTbeatris et aBoribus Jcenicis i>
§♦ 1*
Veteribus aeque atque nobis uarii usitati erant ludi, iique tum publici tum pHuati b
quorum illi temporibus iis et plures et frequenriores erant hodiernis. Solum autem
ex iis theatrum retentura; siquidem circulatores oostros minimamuixludorum, qui
olim in amphitheatro repraesentabantar> partem exhibere uidemus. Circi spedtacula, quae si-
ne noxa magnam dele&ationem pariebant, ceterisque ludis omnibus longe erant praeferen-
da, iam prorsus desierunt* Naumachiae iolo nomine notae: pubiicae ialtationes cum Chri-
stianorum modestiapugnabant, adeoque plane erant sublatae, Nostro aeuo abrogatis priscis
illis Iudis publicis aiii successere priuati» antiquissimis illis temporibus plane ignoti; picta
uidelicet folia, quae chartas uocant* quibus euolaendis dies noclesque transiguutur , et
qued non nisi animi obkdlandi cauiTa tra&ari deberet, totam iam multorum uitam con-
sumit*
§. 1. De theatro ueterum initium capietites * notamus de origine eorum incailjm
disputari» illudque ab amphitheatro eatenus distingui» quod theatrum ^affiodoroVw.^su
teste, hemisph^erium sit ab altera parte rotuadum, ab sltera uero linea rechj quae duos
angulos facit terminatum; quum contra amphitheatrum formam habeatouatam, et d jo quasi
uisoria siue theatra in unum iun&a* Exterior theatri facies magnificae plcrumqie fait stru-
sturae , sicut et illa pars* qnaein re&am lineam terminabatur splendidis aedificiis, quae
scenium ec proscenium continebanti decorabatun De interiori theatri f< rma si quaeras»
Illa parsuacua, qeae hemicycii centrumerat> orche/trx d\ocb^Ws in qua senatores ordine
suo sedebant. Honorabdior huiuslocus ipsum hemicycli, siue circuli isitegri, (si quidem
coiitinuatas fuisset,) centrumerat, Praetori seu principi destinatus. Gradus circulares, in
quibus sedebant, ad fastigium usque aedificii protendebantur* totamque stru&jraminterio-
rem occupabant; ut qui orchestram contingebant semicirculum ceteris minorem describe*
rent, et semicirculi ascendentibus semper maiores conspicerentur. Sedes illae infimae et
breuiores recipiendis equitibas, quiseoatoribus uicinisedsbaiit,erant destinati; propinquio-
res his sedes itidem honoratiores erant, quam ceterae akiores, Quo magis enim illae acea-
tro distabant, eo minus erant honorificaej ita ut subiimiores infimae tandempiebi esTeat de»
putatae, Vt autem sedes illae eo facilius adirentur, aborchestra ad supremumusquetheatri
fastigium plores paucioresue pertingebantscaiae, quasi totidem radii ex centro du&i, qua-
rum gradus iedibus erawt demisliores» Praeter has scalas plures quoqae fuerunt meatus 00
culti, per quos piebs turmatim conssuebat, et per arapla ostia quadrata, quac inter gradui
erant, in theatrum ingrediebatur. Aditus hosce ampliores Mzcrobius Saturn,6, 4. uomito-
ria nuncupata fuisse ait, idque ideo, quod populi turbam euomere quasi videbantur. Qui
sedibus omnibus iam occupatis accedebant, in gradibus consistebant, et Apuleio excuntati
i) dicuntur; quod in cuneis siue sedilibus iam repletis locum obtinerc non poterant. Sedes
porroillaecircuiares non tantum ab ima parte ad summum perscalas,uti iamdiximus, erant
separatae, sed et aliam insuperseparationem admittebant; illam scilicet,qua gradus inferio»
res a superioribus certis praecinciiooibus s. Zonis, quae circulum tott>m ambiebant, distin-
guebintur. Hae autem praecinstiones nihil aliud erant, quam gradas duplo altiores et
Sss dupio
I) Srriqtore» multos de hac re nominat fcabritiHt
bibliegraph. c. i». n. io. hic praecipue, ut et
cap, sequcnti Lipsium sequiuideturauiSior, cuius,
de Jmphitb(atr» Hberet<& Amph,ntta<extrArwntpi)
le^i utiquc merentiir.
a) Lip/. de amphitheatro. c, 13,
LIBER SECVNDVS.
253
THEATRIS ET AMPHITHEATRIS.
C A P V T I.
DeTbeatris et aBoribus Jcenicis i>
§♦ 1*
Veteribus aeque atque nobis uarii usitati erant ludi, iique tum publici tum pHuati b
quorum illi temporibus iis et plures et frequenriores erant hodiernis. Solum autem
ex iis theatrum retentura; siquidem circulatores oostros minimamuixludorum, qui
olim in amphitheatro repraesentabantar> partem exhibere uidemus. Circi spedtacula, quae si-
ne noxa magnam dele&ationem pariebant, ceterisque ludis omnibus longe erant praeferen-
da, iam prorsus desierunt* Naumachiae iolo nomine notae: pubiicae ialtationes cum Chri-
stianorum modestiapugnabant, adeoque plane erant sublatae, Nostro aeuo abrogatis priscis
illis Iudis publicis aiii successere priuati» antiquissimis illis temporibus plane ignoti; picta
uidelicet folia, quae chartas uocant* quibus euolaendis dies noclesque transiguutur , et
qued non nisi animi obkdlandi cauiTa tra&ari deberet, totam iam multorum uitam con-
sumit*
§. 1. De theatro ueterum initium capietites * notamus de origine eorum incailjm
disputari» illudque ab amphitheatro eatenus distingui» quod theatrum ^affiodoroVw.^su
teste, hemisph^erium sit ab altera parte rotuadum, ab sltera uero linea rechj quae duos
angulos facit terminatum; quum contra amphitheatrum formam habeatouatam, et d jo quasi
uisoria siue theatra in unum iun&a* Exterior theatri facies magnificae plcrumqie fait stru-
sturae , sicut et illa pars* qnaein re&am lineam terminabatur splendidis aedificiis, quae
scenium ec proscenium continebanti decorabatun De interiori theatri f< rma si quaeras»
Illa parsuacua, qeae hemicycii centrumerat> orche/trx d\ocb^Ws in qua senatores ordine
suo sedebant. Honorabdior huiuslocus ipsum hemicycli, siue circuli isitegri, (si quidem
coiitinuatas fuisset,) centrumerat, Praetori seu principi destinatus. Gradus circulares, in
quibus sedebant, ad fastigium usque aedificii protendebantur* totamque stru&jraminterio-
rem occupabant; ut qui orchestram contingebant semicirculum ceteris minorem describe*
rent, et semicirculi ascendentibus semper maiores conspicerentur. Sedes illae infimae et
breuiores recipiendis equitibas, quiseoatoribus uicinisedsbaiit,erant destinati; propinquio-
res his sedes itidem honoratiores erant, quam ceterae akiores, Quo magis enim illae acea-
tro distabant, eo minus erant honorificaej ita ut subiimiores infimae tandempiebi esTeat de»
putatae, Vt autem sedes illae eo facilius adirentur, aborchestra ad supremumusquetheatri
fastigium plores paucioresue pertingebantscaiae, quasi totidem radii ex centro du&i, qua-
rum gradus iedibus erawt demisliores» Praeter has scalas plures quoqae fuerunt meatus 00
culti, per quos piebs turmatim conssuebat, et per arapla ostia quadrata, quac inter gradui
erant, in theatrum ingrediebatur. Aditus hosce ampliores Mzcrobius Saturn,6, 4. uomito-
ria nuncupata fuisse ait, idque ideo, quod populi turbam euomere quasi videbantur. Qui
sedibus omnibus iam occupatis accedebant, in gradibus consistebant, et Apuleio excuntati
i) dicuntur; quod in cuneis siue sedilibus iam repletis locum obtinerc non poterant. Sedes
porroillaecircuiares non tantum ab ima parte ad summum perscalas,uti iamdiximus, erant
separatae, sed et aliam insuperseparationem admittebant; illam scilicet,qua gradus inferio»
res a superioribus certis praecinciiooibus s. Zonis, quae circulum tott>m ambiebant, distin-
guebintur. Hae autem praecinstiones nihil aliud erant, quam gradas duplo altiores et
Sss dupio
I) Srriqtore» multos de hac re nominat fcabritiHt
bibliegraph. c. i». n. io. hic praecipue, ut et
cap, sequcnti Lipsium sequiuideturauiSior, cuius,
de Jmphitb(atr» Hberet<& Amph,ntta<extrArwntpi)
le^i utiquc merentiir.
a) Lip/. de amphitheatro. c, 13,