DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.42192#0030
kroczą, zgodnie z ceremoniałem tego rodzaju uroczystości, cztery
postacie z zapalonymi pochodniami. W lewym narożniku płasko-
rzeźby uskrzydlona muza historii — Klio zapisuje nazwy zwycięstw
i imię triumfatora na tarczy, którą podaje jej brodaty Chronos
(Czas). Po stronie przeciwnej cztery postacie męskie odziane
w togi i oparte o sfery — symbol czasu i wszechświata — zwracają
się w stronę Waleriusza, a jedna z nich powiewa ku niemu trzy-
manym w ręku zwojem. Są to pewnie pisarze starożytni, dzięki
którym czyny Korwina i jego sława zyskały nieśmiertelność.
Uzupełnieniem treści tego przedstawienia jest umieszczony w na-
rożu fragment powalonej, lecz nie potrzaskanej kolumny, symbolu
trwałości, którą oplatają liście dębu i krzew lauru. I tu w szeregu
realiów i w detalach widoczny jest wpływ zainteresowań archeolo-
gią Rzymu, a postać Klio pisząca na tarczy jest wyraźnie wzorowana
na znanej płaskorzeźbie z kolumny Trajana, lecz w całości ujęcie
kompozycji jest swobodniejsze, pełne ruchu, bardziej barokowe.
Można przypuścić, że Schłiiter przy opracowywaniu wcześniejszej
płaskorzeźby dziedzińcowej był bardziej skrępowany wzorami
szczegółowo podanymi przez fundatora i Tylmana, a tutaj miał
okazję pełniej rozwinąć możliwości swego talentu i inwencji.
Szczyt przyczółka wieńczy postać wojownika w zbroi. Nie jest to
jednak Marek Waleriusz, lecz zapewne personifikacja cnoty
Męstwa pojętej jako starożytna „Virtus Romana". Dwie inne figury
na narożnikach to przypuszczalnie personifikacje dwóch innych ty-
powo rzymskich cnót, a mianowicie Honos (Cześć, Zaszczyt) oraz
Aeąuitas (Prawość, Sprawiedliwość).
Z antyczną tematyką dekoracji rzeźbiarskiej chyba nie przypad-
kowo tak znakomicie jest zgodna kompozycja architektoniczna
obu ryzalitów, w formie wspomnianych motywów portyku świą-
tyni i łuku triumfalnego. Treść dekoracji przyczółków aktualizo-
wały z kolei, nie zachowane już dzisiaj, ozdobne kartusze nad środ-
kowymi oknami piętra obu fasad z herbem Krasińskich — Ślepo-
wronem, w którym widniał legendarny kruk. Wykonany przez
Schliitera kartusz fasady dziedzińcowej, znany nam z dziewiętnasto-
wiecznej fotografii, otoczony był wieńcem laurowym (il. 41).
27
postacie z zapalonymi pochodniami. W lewym narożniku płasko-
rzeźby uskrzydlona muza historii — Klio zapisuje nazwy zwycięstw
i imię triumfatora na tarczy, którą podaje jej brodaty Chronos
(Czas). Po stronie przeciwnej cztery postacie męskie odziane
w togi i oparte o sfery — symbol czasu i wszechświata — zwracają
się w stronę Waleriusza, a jedna z nich powiewa ku niemu trzy-
manym w ręku zwojem. Są to pewnie pisarze starożytni, dzięki
którym czyny Korwina i jego sława zyskały nieśmiertelność.
Uzupełnieniem treści tego przedstawienia jest umieszczony w na-
rożu fragment powalonej, lecz nie potrzaskanej kolumny, symbolu
trwałości, którą oplatają liście dębu i krzew lauru. I tu w szeregu
realiów i w detalach widoczny jest wpływ zainteresowań archeolo-
gią Rzymu, a postać Klio pisząca na tarczy jest wyraźnie wzorowana
na znanej płaskorzeźbie z kolumny Trajana, lecz w całości ujęcie
kompozycji jest swobodniejsze, pełne ruchu, bardziej barokowe.
Można przypuścić, że Schłiiter przy opracowywaniu wcześniejszej
płaskorzeźby dziedzińcowej był bardziej skrępowany wzorami
szczegółowo podanymi przez fundatora i Tylmana, a tutaj miał
okazję pełniej rozwinąć możliwości swego talentu i inwencji.
Szczyt przyczółka wieńczy postać wojownika w zbroi. Nie jest to
jednak Marek Waleriusz, lecz zapewne personifikacja cnoty
Męstwa pojętej jako starożytna „Virtus Romana". Dwie inne figury
na narożnikach to przypuszczalnie personifikacje dwóch innych ty-
powo rzymskich cnót, a mianowicie Honos (Cześć, Zaszczyt) oraz
Aeąuitas (Prawość, Sprawiedliwość).
Z antyczną tematyką dekoracji rzeźbiarskiej chyba nie przypad-
kowo tak znakomicie jest zgodna kompozycja architektoniczna
obu ryzalitów, w formie wspomnianych motywów portyku świą-
tyni i łuku triumfalnego. Treść dekoracji przyczółków aktualizo-
wały z kolei, nie zachowane już dzisiaj, ozdobne kartusze nad środ-
kowymi oknami piętra obu fasad z herbem Krasińskich — Ślepo-
wronem, w którym widniał legendarny kruk. Wykonany przez
Schliitera kartusz fasady dziedzińcowej, znany nam z dziewiętnasto-
wiecznej fotografii, otoczony był wieńcem laurowym (il. 41).
27