DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.42084#0250
246
KATALOG DZIEL I PROJEKTOW
Wjej ogólnej kompozycji elementem dominujq.cym jest
teraz wysoki, trójkondygnacjowy, ošmioboczny trzon ko-
šciola, jakby w nawigzaniu do wczesnego stadium pro-
jektu, b^d^cy podstawq. wieňczgcego calošč kolosalnego
obelisku. OtaczajTgo z czterech stron nižsze, choč kilku-
kondygnacjowe skrzydla klasztoru, o wysokošci równej
dwóm dolnym kondygnacjom trzonu. S3. one zwieňczo-
ne dužymi kominami w postaci rzežbionych wazonów,
spoczywaj^cymi na podbudowie w formie stopni (w wa-
riancie po lewej) lub cokolu ze splywami (w wariancie
po prawej), maj^cymi pelnič funkcje dachów. Mi^dzy
skrzydlami klasztoru, na wysokosci dolnej kondygnacji
srodkowego trzonu, widnieje fasada segmentu znanego
nam korytarza, od tej strony mieszczgcego košcielny
przedsionek. Prowadzi doň ozdobný prostokgtny portál
zwieňczony tablicq. fundacyjn^, poprzedzony kilkoma
stopniami schodów. Te widoczne na zewngtrz cztery seg-
menty korytarza otrzymaly dwa rzydy otworów okien-
nych, tak jak partie cokolowe skrzydel klasztoru, odpo-
wiadaj3.ce im wysokošci^. i podobnie ozdobione pasami
pseudorustyki.
Segmenty pozbawione dachów stanowič mialy rów-
noczešnie podstaw? dla otwartych tarasów, jak wskazuje
wiencz^ca segment uwidoczniony na rysunku tralkowa
balustráda. Powyžej tarasów, mi^dzy gómymi dwukon-
dygnacjowymi partiami klasztornych skrzydel, odsla-
nialy si$ cztery sciany trzonu srodkowego, z szerokimi,
238. Tylman z Gameren, projekt pielgrzymkowego košcioia-pomnika, pian.
AT 763
pólkolišcie zamknutými oknami. W elewacji fasadowej
nad oknem tej kondygnacji zaprojektowano pi^ciopolo-
wy (?) kartusz herbowy. Trzecia, calkowicie juž odslo-
ni?ta kondygnacja osmiosciennego trzonu ujita zostala
na narožach monumentalnymi wolutami. Powierzchnii
šcian mi^dzy nimi wypelnily z kolei bogate obramienia
okienne, každé w formie edykuli ozdobionej po bokách
plaskimi splywami wolutowymi. Skromniejsze prosto-
kgtne obramienia malých okien umieszczono dodatkowo
w gómej partii tej kondygnacji, w pasie attyki. Strefa at-
tyki stanowič miala rodzaj cokolu dla wieňcz^cego calošč
piramidalnego obelisku, wspartego na osmiu skr^conych
wolutach, mi^dzy którymi znajdowal sii ažurowy prze-
šwit. Powierzchnia obelisku ozdobiona byč miala zapew-
ne plaskorzežbami, a na j ego szczycie mial stan^č krzyž.
Motyw piramidalnego zwieňczenia oraz centralnego
oltarza-konfesji laczy ten projekt z kolejný grupa stu-
diów košciola-pomnika widniejTCT na kartach AT 755
verso, AT 763 (il. 238), AT 756 (il. 239) i AT 755 rec-
to (il. 240). Dwa pierwsze to studia rzutu poziomego6.
Jeden z nich jest zaledwie szkicem przygotowawczym
do drugiego, wykonanego o wiele staranniej (AT 763, il.
238)7. Przedstawiona tutaj šwi^tynia skládá sii z kolistej
nawy o šrednicy okolo 33 lokci, otoczonej naw^-obej-
sciem, poszerzaj^c^. ten wymiar do okolo 59 lokci, któr^.
z kolei otacza rodzaj korytarza, tak že šrednica calej bu-
dowli wynosi w sumie okolo 94 lokcie. Nawi srodkow^.
nakrywač miala kopula spoczywaj^ca na osmiu filarach
ozdobionych kolumnami trzyčwierciowymi. Mi^dzy fila-
rami wykrojone zostaly szerokie przejscia do nawy ota-
czajgcej, albowiem oharz, a raczej rodzaj konfesji z trze-
ma štolami oharzowymi, usytuowany zostal w samym
centrum wn^trza. Szkicowo zaznaczony rzut sklepienia
jednego z osmiu prz^sel obejšcia informuje, že mialo ono
byč zasklepione albo krzyžowo, albo kolébky z lunetami,
zawsze jednak na szerokich gurtach dziel^cych prz^sla.
Obejscie pol^czono jednym tylko przejšciem z otaczaj^-
cym korytarzem, który widocznie nie mial naležeč bezpo-
šrednio do sakralnej czqšcí budowli, a mianowicie na osi
glównego wejšcia. Wejšcie to ujito od zewnqtrz dwoma
parami (ryšunek AT 755 verso) lub jedn^ par^. (ryšunek
AT 763, il. 238) kolumn. Zewn^trzny korytarz o osmiu
odpowiednio wi^kszych prz^slach nakrywalo zapewne
proste sklepienie kolebkowe, wzmocnione mi^dzyprzQ-
slowymi gurtami.
Jak sobie architekt wyobražal rozwi^zanie bryly oraz
kompozycji wn^trza kosciola wzniesionego na takim
planie, informuje dwa kolejne rysunki AT 756 (il. 239)
i 755 recto (il. 240)8 zawieraj^ce w dwóch wariantach
studium polowy przekroju i polowy elewacji tej budowli.
Wczešniejsze, jak sii zdaje, jest bardziej teoretyczne roz-
wi^zanie widoczne na rysunku AT 756 (il. 239). Srodko-
w^ cziáč wn^trza nakrywa tutaj wysoka kopula, zwieň-
KATALOG DZIEL I PROJEKTOW
Wjej ogólnej kompozycji elementem dominujq.cym jest
teraz wysoki, trójkondygnacjowy, ošmioboczny trzon ko-
šciola, jakby w nawigzaniu do wczesnego stadium pro-
jektu, b^d^cy podstawq. wieňczgcego calošč kolosalnego
obelisku. OtaczajTgo z czterech stron nižsze, choč kilku-
kondygnacjowe skrzydla klasztoru, o wysokošci równej
dwóm dolnym kondygnacjom trzonu. S3. one zwieňczo-
ne dužymi kominami w postaci rzežbionych wazonów,
spoczywaj^cymi na podbudowie w formie stopni (w wa-
riancie po lewej) lub cokolu ze splywami (w wariancie
po prawej), maj^cymi pelnič funkcje dachów. Mi^dzy
skrzydlami klasztoru, na wysokosci dolnej kondygnacji
srodkowego trzonu, widnieje fasada segmentu znanego
nam korytarza, od tej strony mieszczgcego košcielny
przedsionek. Prowadzi doň ozdobný prostokgtny portál
zwieňczony tablicq. fundacyjn^, poprzedzony kilkoma
stopniami schodów. Te widoczne na zewngtrz cztery seg-
menty korytarza otrzymaly dwa rzydy otworów okien-
nych, tak jak partie cokolowe skrzydel klasztoru, odpo-
wiadaj3.ce im wysokošci^. i podobnie ozdobione pasami
pseudorustyki.
Segmenty pozbawione dachów stanowič mialy rów-
noczešnie podstaw? dla otwartych tarasów, jak wskazuje
wiencz^ca segment uwidoczniony na rysunku tralkowa
balustráda. Powyžej tarasów, mi^dzy gómymi dwukon-
dygnacjowymi partiami klasztornych skrzydel, odsla-
nialy si$ cztery sciany trzonu srodkowego, z szerokimi,
238. Tylman z Gameren, projekt pielgrzymkowego košcioia-pomnika, pian.
AT 763
pólkolišcie zamknutými oknami. W elewacji fasadowej
nad oknem tej kondygnacji zaprojektowano pi^ciopolo-
wy (?) kartusz herbowy. Trzecia, calkowicie juž odslo-
ni?ta kondygnacja osmiosciennego trzonu ujita zostala
na narožach monumentalnymi wolutami. Powierzchnii
šcian mi^dzy nimi wypelnily z kolei bogate obramienia
okienne, každé w formie edykuli ozdobionej po bokách
plaskimi splywami wolutowymi. Skromniejsze prosto-
kgtne obramienia malých okien umieszczono dodatkowo
w gómej partii tej kondygnacji, w pasie attyki. Strefa at-
tyki stanowič miala rodzaj cokolu dla wieňcz^cego calošč
piramidalnego obelisku, wspartego na osmiu skr^conych
wolutach, mi^dzy którymi znajdowal sii ažurowy prze-
šwit. Powierzchnia obelisku ozdobiona byč miala zapew-
ne plaskorzežbami, a na j ego szczycie mial stan^č krzyž.
Motyw piramidalnego zwieňczenia oraz centralnego
oltarza-konfesji laczy ten projekt z kolejný grupa stu-
diów košciola-pomnika widniejTCT na kartach AT 755
verso, AT 763 (il. 238), AT 756 (il. 239) i AT 755 rec-
to (il. 240). Dwa pierwsze to studia rzutu poziomego6.
Jeden z nich jest zaledwie szkicem przygotowawczym
do drugiego, wykonanego o wiele staranniej (AT 763, il.
238)7. Przedstawiona tutaj šwi^tynia skládá sii z kolistej
nawy o šrednicy okolo 33 lokci, otoczonej naw^-obej-
sciem, poszerzaj^c^. ten wymiar do okolo 59 lokci, któr^.
z kolei otacza rodzaj korytarza, tak že šrednica calej bu-
dowli wynosi w sumie okolo 94 lokcie. Nawi srodkow^.
nakrywač miala kopula spoczywaj^ca na osmiu filarach
ozdobionych kolumnami trzyčwierciowymi. Mi^dzy fila-
rami wykrojone zostaly szerokie przejscia do nawy ota-
czajgcej, albowiem oharz, a raczej rodzaj konfesji z trze-
ma štolami oharzowymi, usytuowany zostal w samym
centrum wn^trza. Szkicowo zaznaczony rzut sklepienia
jednego z osmiu prz^sel obejšcia informuje, že mialo ono
byč zasklepione albo krzyžowo, albo kolébky z lunetami,
zawsze jednak na szerokich gurtach dziel^cych prz^sla.
Obejscie pol^czono jednym tylko przejšciem z otaczaj^-
cym korytarzem, który widocznie nie mial naležeč bezpo-
šrednio do sakralnej czqšcí budowli, a mianowicie na osi
glównego wejšcia. Wejšcie to ujito od zewnqtrz dwoma
parami (ryšunek AT 755 verso) lub jedn^ par^. (ryšunek
AT 763, il. 238) kolumn. Zewn^trzny korytarz o osmiu
odpowiednio wi^kszych prz^slach nakrywalo zapewne
proste sklepienie kolebkowe, wzmocnione mi^dzyprzQ-
slowymi gurtami.
Jak sobie architekt wyobražal rozwi^zanie bryly oraz
kompozycji wn^trza kosciola wzniesionego na takim
planie, informuje dwa kolejne rysunki AT 756 (il. 239)
i 755 recto (il. 240)8 zawieraj^ce w dwóch wariantach
studium polowy przekroju i polowy elewacji tej budowli.
Wczešniejsze, jak sii zdaje, jest bardziej teoretyczne roz-
wi^zanie widoczne na rysunku AT 756 (il. 239). Srodko-
w^ cziáč wn^trza nakrywa tutaj wysoka kopula, zwieň-