DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.41969#0049
SKRZYDŁA WSCHODNIE I POŁUDNIOWE
1519-1548
Ponowne zaślubiny królewskie, tym razem z księżniczką włoską (IV 1518), oraz
narodziny ich pierwszego dziecka (Izabeli, 181 1519), zadecydowały, że - zgodnie
z zapowiedzią Decjusza - król Zygmunt przystąpił niezwłocznie do dalszej rozbu-
dowy rezydencji na Wawelu. Objęła ona modernizację apartamentu monarchy w wieżach
Kurzej Nogi i Duńskiej oraz wzniesienie nowego skrzydła od wschodu, a także ślepego,
kurtynowego od południa; obu usytuowanych częściowo na miejscu wyburzonych gma-
chów gotyckich z czasów Kazimierza Wielkiego.
W maju 1519 r. zaczęto zatem rozbierać średniowieczne skrzydło wschodnie, by
w roku następnym móc położyć fundamenty pod nowy gmach w części, która dochodziła
do wieży Jordanki, a w marcu 1521 fundamenty partii wysuniętej poza obręb zlikwido-
wanego muru obronnego. Prace budowlano-konstrukcyjne trwały do roku 1524192.
Franciszka Florentczyka już nie było (zm. 17 X 1516), a zatem kierownictwo robót
wypadało powierzyć nowemu architektowi. Wybór padł na mistrza Benedykta, Niemca
z pochodzenia, który dał się poznać królowi jako budowniczy wieżowej siedziby monar-
chy w Piotrkowie (1512-1519), tradycyjnym miejscu obrad sejmów koronnych193. Nowy
projektant musiał się oczywiście dostosować do form architektury wcześniej wzniesionych
skrzydeł, a ponieważ nie było potrzeby liczenia się ze starymi murami średniowieczny-
mi, mógł równocześnie zaprojektować bardziej racjonalny rozkład wnętrz i wprowadzić
większą regularność osi okiennych oraz pionów sanitarnych194. Z jego osobą, a także nie-
192 Odpowiednie źródła i literaturę cyt. MOSSAKOWSKI, 2013-b, s. 89. Por. zwłaszcza RATAJCZAK,
2011, s. 169-178. W czasie prowadzenia prac budowlanych dwór królewski przebywał przeważnie
poza Wawelem (nieobecność króla w Krakowie notuje się od listopada 1518 do stycznia 1519, potem
w lutym i marcu oraz w sierpniu i wreszcie od września 1519 do stycznia 1523, z przerwą w miesiącach
letnich 1521) - GĄSIOROWSKI, 1973, s. 262-263.
193 Zob. wyczerpujące opracowanie: RATAJCZAK, 2011, s. 35-80 (tam też omówienie dotychczasowego
stanu badań). Dodatkowo por. LASEK, 2013, s. 186-190, 248-250.
194 Por. FISCHINGER, FABIAŃSKI, 2009, s. 107; RATAJCZAK, 2011, s. 229.
~ 45 ~
1519-1548
Ponowne zaślubiny królewskie, tym razem z księżniczką włoską (IV 1518), oraz
narodziny ich pierwszego dziecka (Izabeli, 181 1519), zadecydowały, że - zgodnie
z zapowiedzią Decjusza - król Zygmunt przystąpił niezwłocznie do dalszej rozbu-
dowy rezydencji na Wawelu. Objęła ona modernizację apartamentu monarchy w wieżach
Kurzej Nogi i Duńskiej oraz wzniesienie nowego skrzydła od wschodu, a także ślepego,
kurtynowego od południa; obu usytuowanych częściowo na miejscu wyburzonych gma-
chów gotyckich z czasów Kazimierza Wielkiego.
W maju 1519 r. zaczęto zatem rozbierać średniowieczne skrzydło wschodnie, by
w roku następnym móc położyć fundamenty pod nowy gmach w części, która dochodziła
do wieży Jordanki, a w marcu 1521 fundamenty partii wysuniętej poza obręb zlikwido-
wanego muru obronnego. Prace budowlano-konstrukcyjne trwały do roku 1524192.
Franciszka Florentczyka już nie było (zm. 17 X 1516), a zatem kierownictwo robót
wypadało powierzyć nowemu architektowi. Wybór padł na mistrza Benedykta, Niemca
z pochodzenia, który dał się poznać królowi jako budowniczy wieżowej siedziby monar-
chy w Piotrkowie (1512-1519), tradycyjnym miejscu obrad sejmów koronnych193. Nowy
projektant musiał się oczywiście dostosować do form architektury wcześniej wzniesionych
skrzydeł, a ponieważ nie było potrzeby liczenia się ze starymi murami średniowieczny-
mi, mógł równocześnie zaprojektować bardziej racjonalny rozkład wnętrz i wprowadzić
większą regularność osi okiennych oraz pionów sanitarnych194. Z jego osobą, a także nie-
192 Odpowiednie źródła i literaturę cyt. MOSSAKOWSKI, 2013-b, s. 89. Por. zwłaszcza RATAJCZAK,
2011, s. 169-178. W czasie prowadzenia prac budowlanych dwór królewski przebywał przeważnie
poza Wawelem (nieobecność króla w Krakowie notuje się od listopada 1518 do stycznia 1519, potem
w lutym i marcu oraz w sierpniu i wreszcie od września 1519 do stycznia 1523, z przerwą w miesiącach
letnich 1521) - GĄSIOROWSKI, 1973, s. 262-263.
193 Zob. wyczerpujące opracowanie: RATAJCZAK, 2011, s. 35-80 (tam też omówienie dotychczasowego
stanu badań). Dodatkowo por. LASEK, 2013, s. 186-190, 248-250.
194 Por. FISCHINGER, FABIAŃSKI, 2009, s. 107; RATAJCZAK, 2011, s. 229.
~ 45 ~