DOI Artikel:
Rygała, Katarzyna: Pocza̜tki mennictwa Apollonii Iliryjskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41947#0123
Katarzyna Rygała
POCZĄTKI MENNICTWA APOLLONIIILIRYJSKIEJ
Abstract: Apollonia, a Greek city on the Adriatic shore, is known for its intensive production of silver coins
of the “cow-and-calf ’ type. The article focuses on the early coinage of this Illyrian city, which was composed
of a few coin types related to the coinage of Corinth and Corcyra. Initially, the monetary production of Apol-
lonia was poor and different from that of its sister-city, Dyrrhachium (present-day Durres).
Key words: Illyrian Apollonia, early coinage
Antyczna Apollonia [Rye. 1] to współcześnie jedno z największych i najważniejszych stanowisk
archeologicznych w Albanii.1 Ta grecka kolonia na wybrzeżu iliryjskim nie tylko była potężnym
ośrodkiem handlowym i kulturowym, lecz przede wszystkim zapisała się w historii i archeologii
starożytnej swoją intensywną, rozpowszechnioną na świat antyczny produkcją monetarną. Mimo
że zagadnienie mennictwa tego miasta było nie raz studiowane w historii numizmatyki, to wciąż
niesie ono ze sobą wiele problemów. Jednym z nich są same początki produkcji menniczej
w kolonii: kiedy i dlaczego Apollonia zaczęła bić monety, jak początkowo wyglądał jej związek
z mennictwem siostrzanego miasta — Dyrrhachium, oraz kiedy rozpoczęła się produkcja chara-
kterystycznych, szeroko występujących, srebrnych monet z przedstawieniem krowy i cielęcia na
awersie.
Samo zagadnienie rozpoczęcia produkcji menniczej w Apollonii stawia istotne pytania. Z datą
rozpoczęcia tego procesu związanych jest kilka teorii, zarówno stosunkowo młodych, jak i sięga-
jących schyłku XIX wieku. Jednych z pierwszych prób datowania podjęli się P. Gardner w 1883
roku oraz A. Maier w roku 1908. Gardner podzielił mennictwo miasta na trzy okresy. Pierwszy
z nich określił jako początkowy i wydatował go bardzo ogólnie na IV wiek p.n.e. W tym czasie
monety Apollonii odpowiadały typami oraz wagą monetom Korkyry a pod koniec IV wieku lub
na początku wieku 111 miały zacząć pojawiać się monety w typach i standardzie wagowym
Koryntu. Drugi okres w chronologii Gardnera dotyczył produkcji monet typu „krowa/cielę”, trzeci
zaś wiązał się z monetami nawiązującymi do rzymskich denarów.2 A. Maier natomiast wyróżnił
cztery okresy aktywności menniczej Apollonii, przy czym początek produkcji datował on na mniej
więcej lata 450-350 p.n.e. i wiązał z nim tylko pojedyncze emisje.3 Okolice roku 344 p.n.e.
wyznaczają również początek mennictwa Apollonii w opinii kolejnych badaczy szczegółowo
1 Historia badań Apollonii sięga roku 1924, kiedy to
pierwszą kampanię wykopaliskową rozpoczął Leon Rey.
W trakcie późnych lat pięćdziesiątych XX wieku w Apol-
lonii przez krótki czas prace prowadziła misja radziecka.
Po upadku komunizmu w 1991 roku na stanowisko po-
wrócili Francuzi, którzy stworzyli dogodne warunki do
kompleksowych prac wykopaliskowych.
2 Gardner 1883, s. 39—41.
3 Maier 1908, s. 12.
POCZĄTKI MENNICTWA APOLLONIIILIRYJSKIEJ
Abstract: Apollonia, a Greek city on the Adriatic shore, is known for its intensive production of silver coins
of the “cow-and-calf ’ type. The article focuses on the early coinage of this Illyrian city, which was composed
of a few coin types related to the coinage of Corinth and Corcyra. Initially, the monetary production of Apol-
lonia was poor and different from that of its sister-city, Dyrrhachium (present-day Durres).
Key words: Illyrian Apollonia, early coinage
Antyczna Apollonia [Rye. 1] to współcześnie jedno z największych i najważniejszych stanowisk
archeologicznych w Albanii.1 Ta grecka kolonia na wybrzeżu iliryjskim nie tylko była potężnym
ośrodkiem handlowym i kulturowym, lecz przede wszystkim zapisała się w historii i archeologii
starożytnej swoją intensywną, rozpowszechnioną na świat antyczny produkcją monetarną. Mimo
że zagadnienie mennictwa tego miasta było nie raz studiowane w historii numizmatyki, to wciąż
niesie ono ze sobą wiele problemów. Jednym z nich są same początki produkcji menniczej
w kolonii: kiedy i dlaczego Apollonia zaczęła bić monety, jak początkowo wyglądał jej związek
z mennictwem siostrzanego miasta — Dyrrhachium, oraz kiedy rozpoczęła się produkcja chara-
kterystycznych, szeroko występujących, srebrnych monet z przedstawieniem krowy i cielęcia na
awersie.
Samo zagadnienie rozpoczęcia produkcji menniczej w Apollonii stawia istotne pytania. Z datą
rozpoczęcia tego procesu związanych jest kilka teorii, zarówno stosunkowo młodych, jak i sięga-
jących schyłku XIX wieku. Jednych z pierwszych prób datowania podjęli się P. Gardner w 1883
roku oraz A. Maier w roku 1908. Gardner podzielił mennictwo miasta na trzy okresy. Pierwszy
z nich określił jako początkowy i wydatował go bardzo ogólnie na IV wiek p.n.e. W tym czasie
monety Apollonii odpowiadały typami oraz wagą monetom Korkyry a pod koniec IV wieku lub
na początku wieku 111 miały zacząć pojawiać się monety w typach i standardzie wagowym
Koryntu. Drugi okres w chronologii Gardnera dotyczył produkcji monet typu „krowa/cielę”, trzeci
zaś wiązał się z monetami nawiązującymi do rzymskich denarów.2 A. Maier natomiast wyróżnił
cztery okresy aktywności menniczej Apollonii, przy czym początek produkcji datował on na mniej
więcej lata 450-350 p.n.e. i wiązał z nim tylko pojedyncze emisje.3 Okolice roku 344 p.n.e.
wyznaczają również początek mennictwa Apollonii w opinii kolejnych badaczy szczegółowo
1 Historia badań Apollonii sięga roku 1924, kiedy to
pierwszą kampanię wykopaliskową rozpoczął Leon Rey.
W trakcie późnych lat pięćdziesiątych XX wieku w Apol-
lonii przez krótki czas prace prowadziła misja radziecka.
Po upadku komunizmu w 1991 roku na stanowisko po-
wrócili Francuzi, którzy stworzyli dogodne warunki do
kompleksowych prac wykopaliskowych.
2 Gardner 1883, s. 39—41.
3 Maier 1908, s. 12.