DOI article:
Pieńkowska, Hanna: Renesansowa polichromia w Modlnicy
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.26548#0105
się bezpośrednio jego plebani. Dzięki zachowanym wzmiankom źródłowym
wiadomo, iż po nagłej śmierci w r. 1553 10 * fundatora odbudowanego kościoła,
Jakuba Pontificjusza z Biskupic, który nie mógł już oglądać swego dzieła,
probostwo objął ks. Tomasz z Płazy n, a następnie, jeszcze za czasów Mikołaja
Salomona, jego wikary ks. Maciej Żerański. Wizytacja z r. 1598 wymienia jako
proboszcza ks. Macieja Tyrańskiego.
Ze śmiercią Stanisława Fogelwedera Modlnica przechodzi do rąk rodziny
Kucharskich, co stwierdza cały szereg dokumentów, nie wyjaśniających jed-
nak sposobu jej nabycia 12. Nowi właściciele Modłnicy przyczynili się w znacz-
nej mierze do przemian zaszłych w kościele.
Zasadnicza zmiana wprowadzona w tym czasie do kościoła wyniknęła na
skutek wzniesienia na miejscu drewnianej północnej kaplicy — nowej, muro-
wanej p.w. św. Anny. Fundatorką jej w r. 1622 była „urodzona Katarzyna
z Przybysławic Kucharska urodzonego Stanisława z Kuchar z województwa
płockiego pozostała małżonka5' 13. Zbudowanie kaplicy pociągnęło za sobą
zniszczenie malowideł renesansowych w pierwotnej kaplicy północnej. Za-
pewne zostały one powtórzone — przy skróceniu i zniekształceniu cyklu
ikonograficznego — na murze kaplicy od strony nawy głównej, a część belek
z rozbiórki kaplicy zużyto na remont korpusu kościoła. Możliwe, iż w okresie
tym dokonano również pewnych przemalowali i poprawek w herbach, należą-
cych do szesnastowiecznej dekoracji wnętrza 14.
10 S. Starowolski, Monumenta sarmatarum, Kraków 1655, s. 708.
1 APKr., Terr. Crac. 62, s. 1687, 1690: ks. Tomasz z Płazy pleban w Modłnicy, prze-
ciwko Markowi Minockiemu dziedzicowi wsi Podskalany, o zabranie dziesięciny snopowej ze
wsi Podskalany, przynależnej do kościoła w Modłnicy za lata 1555—1565; także cytowany
Inwentarz z r. 1582.
12 Najstarszą wzmiankę o osiedleniu się Kucharskich w Modłnicy podaje J. Lepko w-
s k i, Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa, Warszawa 1863, s. 49—52, który
czytał w inwentarzu kościoła giebułtowskiego, iż materiał i rzemieślników na jego budowę
w r. 1604 dostarczał Kucharski z Modłnicy. Byłby więc on zapewne bezpośrednim następcą
Fogelwedera. Jednocześnie jednak Łepkowski podając mylne odczytanie napisu i daty na-
grobka Kucharskich w kościele modlnickim wprowadza w błąd autorów szeregu herbarzy,
wobec czego trudno jest ustalić ściśle pochodzenie i herb tej rodziny. A. Boniecki, o.c.,
XIII, 1909, s. 84 i 77 podaje Kucharskich z Modłnicy bez herbu oraz Kucharskich h. Jastrzę-
biec z Kuchar w pow. bielskim woj. płockiego. S. U r u s k i, Rodzina, herbarz szlachty
polskiej X, Warszawa 1911, s. 153—154 wymienia Kucharskich h. Jastrzębiec jako dziedziców
Modłnicy, powtarzając za Łepkowskim mylne odczytanie imion i dat śmierci. Natomiast
K. N i e s i e c k i, Herbarz polski, Lipsk 1840, s. 428 wymienia Kucharskich h. Jastrzębiec
bez związania ich z Modlnicą. S. T o m k o w i c z, Powiat krakoivski (Teka GKGZach. II,
1906, s. 124 i nn.) podaje właściwe odczytanie napisów nagrobnych i fundacyjnych oraz
herby Dołęga, Śreniawa, Radwan, Dołęga ujęte na jednej tarczy.
13 Z epitafium marmurowego w kaplicy dowiadujemy się, że Katarzyna pochodziła
z domu Oraczewskich h. Śreniawa, którzy byli właścicielami Przybysławic w dawnym po-
wiecie giebułtowskim.
14 Wizytacja Foksa z r. 1630, AKMKr., t. Kapit. 42, k. 57 v. wspomina o fundacji usta-
nowienia altarzysty ołtarza św. Anny, dokonanej przez Katarzynę Kucharską, oraz o potrzebie
reperacji dachu kościoła od strony północnej; por. też: AKMKr., Acta Officialia 121,
p. 1337—1345 — Erectio Altaris S. Annae in Ecclesia Modlnicensi. Wola Katarzyny wyra-
98
wiadomo, iż po nagłej śmierci w r. 1553 10 * fundatora odbudowanego kościoła,
Jakuba Pontificjusza z Biskupic, który nie mógł już oglądać swego dzieła,
probostwo objął ks. Tomasz z Płazy n, a następnie, jeszcze za czasów Mikołaja
Salomona, jego wikary ks. Maciej Żerański. Wizytacja z r. 1598 wymienia jako
proboszcza ks. Macieja Tyrańskiego.
Ze śmiercią Stanisława Fogelwedera Modlnica przechodzi do rąk rodziny
Kucharskich, co stwierdza cały szereg dokumentów, nie wyjaśniających jed-
nak sposobu jej nabycia 12. Nowi właściciele Modłnicy przyczynili się w znacz-
nej mierze do przemian zaszłych w kościele.
Zasadnicza zmiana wprowadzona w tym czasie do kościoła wyniknęła na
skutek wzniesienia na miejscu drewnianej północnej kaplicy — nowej, muro-
wanej p.w. św. Anny. Fundatorką jej w r. 1622 była „urodzona Katarzyna
z Przybysławic Kucharska urodzonego Stanisława z Kuchar z województwa
płockiego pozostała małżonka5' 13. Zbudowanie kaplicy pociągnęło za sobą
zniszczenie malowideł renesansowych w pierwotnej kaplicy północnej. Za-
pewne zostały one powtórzone — przy skróceniu i zniekształceniu cyklu
ikonograficznego — na murze kaplicy od strony nawy głównej, a część belek
z rozbiórki kaplicy zużyto na remont korpusu kościoła. Możliwe, iż w okresie
tym dokonano również pewnych przemalowali i poprawek w herbach, należą-
cych do szesnastowiecznej dekoracji wnętrza 14.
10 S. Starowolski, Monumenta sarmatarum, Kraków 1655, s. 708.
1 APKr., Terr. Crac. 62, s. 1687, 1690: ks. Tomasz z Płazy pleban w Modłnicy, prze-
ciwko Markowi Minockiemu dziedzicowi wsi Podskalany, o zabranie dziesięciny snopowej ze
wsi Podskalany, przynależnej do kościoła w Modłnicy za lata 1555—1565; także cytowany
Inwentarz z r. 1582.
12 Najstarszą wzmiankę o osiedleniu się Kucharskich w Modłnicy podaje J. Lepko w-
s k i, Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa, Warszawa 1863, s. 49—52, który
czytał w inwentarzu kościoła giebułtowskiego, iż materiał i rzemieślników na jego budowę
w r. 1604 dostarczał Kucharski z Modłnicy. Byłby więc on zapewne bezpośrednim następcą
Fogelwedera. Jednocześnie jednak Łepkowski podając mylne odczytanie napisu i daty na-
grobka Kucharskich w kościele modlnickim wprowadza w błąd autorów szeregu herbarzy,
wobec czego trudno jest ustalić ściśle pochodzenie i herb tej rodziny. A. Boniecki, o.c.,
XIII, 1909, s. 84 i 77 podaje Kucharskich z Modłnicy bez herbu oraz Kucharskich h. Jastrzę-
biec z Kuchar w pow. bielskim woj. płockiego. S. U r u s k i, Rodzina, herbarz szlachty
polskiej X, Warszawa 1911, s. 153—154 wymienia Kucharskich h. Jastrzębiec jako dziedziców
Modłnicy, powtarzając za Łepkowskim mylne odczytanie imion i dat śmierci. Natomiast
K. N i e s i e c k i, Herbarz polski, Lipsk 1840, s. 428 wymienia Kucharskich h. Jastrzębiec
bez związania ich z Modlnicą. S. T o m k o w i c z, Powiat krakoivski (Teka GKGZach. II,
1906, s. 124 i nn.) podaje właściwe odczytanie napisów nagrobnych i fundacyjnych oraz
herby Dołęga, Śreniawa, Radwan, Dołęga ujęte na jednej tarczy.
13 Z epitafium marmurowego w kaplicy dowiadujemy się, że Katarzyna pochodziła
z domu Oraczewskich h. Śreniawa, którzy byli właścicielami Przybysławic w dawnym po-
wiecie giebułtowskim.
14 Wizytacja Foksa z r. 1630, AKMKr., t. Kapit. 42, k. 57 v. wspomina o fundacji usta-
nowienia altarzysty ołtarza św. Anny, dokonanej przez Katarzynę Kucharską, oraz o potrzebie
reperacji dachu kościoła od strony północnej; por. też: AKMKr., Acta Officialia 121,
p. 1337—1345 — Erectio Altaris S. Annae in Ecclesia Modlnicensi. Wola Katarzyny wyra-
98