Około r. 1905 wnętrze kościoła w Modlnicy uległo ponownej zmianie,
gdyż ozdobił je polichromią Włodzimierz Tetmajer, bywający na dworze
modlnickim, podobnie jak inni malarze często goszczeni przez Konopków,
np. Artur Grottger, Walery Eliasz Radzikowski i inni 22.

Gdy w r. 1955 parafianie w Modlnicy wystąpili z wnioskiem odmalowania
sczerniałej dekoracji kaplicy murowanej przy kościele, z inicjatywy Woje-
wódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie przystąpiono do przebadania
ścian kaplicy. Już wstępne odkrywki olejnej przemalówki wykazały istnienie
oryginalnych, wczesnobarokowych fresków. Fakt ten nakazał ostrożność
w dalszym postępowaniu konserwatorskim i pozwolił prof. Makarewiczowi
nie tylko na przywrócenie pierwotnej dekoracji malarskiej kaplicy, lecz rów-
nież na odsłonięcie renesansowych malowideł w całym kościele. Prace konser-
watorskie w kościele rozpoczęto w maju r. 1956 — zakończono w lu-
tym r. 1957. Rozpoczęto je w kościele od górnych partii ścian prezbi-
terium, odsłaniając fryz złożony z postaci ujętych arkadami. Usunięto
sztuczne gzymsy podstropowe, później założone obramowania okien, odesko-
wania lisic. W czerwcu r. 1956 dokonano odkrycia malowanych desek stro-
powych, użytych wtórnie jako podłoga w dzwonnicy. Po ich odczyszczeniu
udało się zestawić układ malowanych kasetonów stropowych, co pozwoliło na
pełną rekonstrukcję pułapu w prezbiterium. Wykonano szereg wzmocnień
zniszczonych elementów ścian, usunięto kilka zbędnych lisic lub (w nawie)
przesunięto je w sposób pozwalający na odczytanie polichromii. Odkażone
i utrwalone malowidło częściowo wypunktowano celem przywrócenia jego
czytelności. W nawie — wobec niezachowania się autentycznych desek stro-
powych — wprowadzono nową kompozycję prof. Makarewicza, nawiązującą
w układzie do renesansowego podziału kasetonowego. Dokładny przebieg prac
konserwatorskich został udokumentowany dziennymi zapisami i serią fotografii.

W ten sposób odsłonięte malowidła ukazały całość niezwykle interesującą
pod względem artystycznym, treściowym i historycznym, podnosząc wartość
kościoła w Modlnicy do rzędu wyjątkowo cennych i rzadkich w swej oryginal-
ności pomników sztuki renesansowej.

II. Układ ikonograficzny i opis malowideł kościoła

Program ikonograficzny malowideł kościoła modlnickiego
przedstawia się interesująco i bogato mimo zniszczenia niektórych jego ele-
mentów wskutek kilkakrotnej przebudowy kościoła. W programie tym dają
się wydzielić dwa cykle, z których każdy mieści się w wyodrębnionym i za-
mkniętym układzie przestrzennym. Pierwszy temat występuje bowiem w prez-

22 Ta

ostatnia nieudana dekoracja malarska wprowadziła obok gładkiego niebieskiego
stropu w złote gwiazdki, elementy secesyjne stylizowanych kwiatów w formie fryzów pod
stropem i pionowych pasów na odeskowaniach lisic. Jako tło został użyty przykry farbkowy
błękit kontrastowany z bielą.

101