DOI Artikel:
Witkowska-Żychiewicz, Teresa: Krakowskie malarstwo epitafijne 1500 - 1850
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26550#0013
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO
CXLVII
PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. 5
1967
Teresa Witkowska — Żychiewicz
Krakowskie malarstwo epitafijne
1500 — 1850
Wstęp
Przedmiotem niniejszej pracy jest krakowskie malarstwo epitafijne 1, któ-
rego zabytki, umieszczone w zwieńczeniach rzeźbionych epitafiów marmuro-
wych 2 lub traktowane samodzielnie i ujęte w obramienia drewniane, zachowały
się w kościołach, kaplicach i krużgankach klasztornych 3 4. Reprezentują one dobry,
niekiedy nawet wysoki poziom artystycznego rzemiosła, stanowiąc równocześnie
dokument charakterystyczny dla epoki.
W zakresie przedmiotu opracowania badania nie wyszły właściwie poza
stadium początkowe. Niewiele miejsca poświęcili obrazom epitafijnym Feliks
Kopera w swoich Dziejach malarstwa w Polsce 4 oraz Tadeusz Dobrowolski
w trzech opracowaniach: Sztuka na Śląsku, Sztuka Krakowa i Polskie malarstwo
portretowe 5. Omówienia Kopery mają charakter przede wszystkim opisowy;
materiał zabytkowy, którym się ten autor posłużył, jest raczej szczupły. Do-
browolski opisując i analizując (nb. ogólnie) epitafia śląskie podkreśla, że ma-
1 Rozprawa uiaiejsza jest skróconą wersją pracy magisterskiej pod tym samym tytułem,
podjętej z inicjatywy prof. dra Jerzego Szabłowskiego, wykonanej na seminarium prof. dra
Adama Bochnalta i przyjętej w r. 1955 na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UJ. Niektóre
sfornmłowania w niej zawarte pokrywają się z wnioskami A. Weckwertha, Der Ursprung
des Bildepitaphs (Zeitschrift fur Kunstgeschichte XX, 1957, s. 147—185).
2 Większość tabłic i pomników epitafijnych wykonana jest z marmuru; w bardzo niewielu
wypadkaeh stosowano piaskowiec ewentualnie stiuk.
3 Największe ich zespoły znajdują się w katedrze wa«elskicj oraz w kościołach Mariackim
i Św. Floriana, mniej liczne u dominikanów i reformatów oraz w kościołach Św. Anny i ŚŚ. Piotra
i Pawła. Niełiczne odnaleźć można w pozostałych kościołach krakowskich, a także w zbiorach
Muzeum Narodowego w Krakowie.
4 F. Kopera, Dzieje malarstua w Polsce 1—III, Kraków 1925—1929.
5 T. Dobrowolski, Sztuko na Śląsku, Katowice — Wrocław 1948. — Tenże, Sztuka Krakowa,
2. wyd. Kraków 1959. —Tenże, Polskie malarstwo portretowe. Ze studiów nad sztuką epoki sar-
matyzmu, Kraków 1948.
5
CXLVII
PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. 5
1967
Teresa Witkowska — Żychiewicz
Krakowskie malarstwo epitafijne
1500 — 1850
Wstęp
Przedmiotem niniejszej pracy jest krakowskie malarstwo epitafijne 1, któ-
rego zabytki, umieszczone w zwieńczeniach rzeźbionych epitafiów marmuro-
wych 2 lub traktowane samodzielnie i ujęte w obramienia drewniane, zachowały
się w kościołach, kaplicach i krużgankach klasztornych 3 4. Reprezentują one dobry,
niekiedy nawet wysoki poziom artystycznego rzemiosła, stanowiąc równocześnie
dokument charakterystyczny dla epoki.
W zakresie przedmiotu opracowania badania nie wyszły właściwie poza
stadium początkowe. Niewiele miejsca poświęcili obrazom epitafijnym Feliks
Kopera w swoich Dziejach malarstwa w Polsce 4 oraz Tadeusz Dobrowolski
w trzech opracowaniach: Sztuka na Śląsku, Sztuka Krakowa i Polskie malarstwo
portretowe 5. Omówienia Kopery mają charakter przede wszystkim opisowy;
materiał zabytkowy, którym się ten autor posłużył, jest raczej szczupły. Do-
browolski opisując i analizując (nb. ogólnie) epitafia śląskie podkreśla, że ma-
1 Rozprawa uiaiejsza jest skróconą wersją pracy magisterskiej pod tym samym tytułem,
podjętej z inicjatywy prof. dra Jerzego Szabłowskiego, wykonanej na seminarium prof. dra
Adama Bochnalta i przyjętej w r. 1955 na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UJ. Niektóre
sfornmłowania w niej zawarte pokrywają się z wnioskami A. Weckwertha, Der Ursprung
des Bildepitaphs (Zeitschrift fur Kunstgeschichte XX, 1957, s. 147—185).
2 Większość tabłic i pomników epitafijnych wykonana jest z marmuru; w bardzo niewielu
wypadkaeh stosowano piaskowiec ewentualnie stiuk.
3 Największe ich zespoły znajdują się w katedrze wa«elskicj oraz w kościołach Mariackim
i Św. Floriana, mniej liczne u dominikanów i reformatów oraz w kościołach Św. Anny i ŚŚ. Piotra
i Pawła. Niełiczne odnaleźć można w pozostałych kościołach krakowskich, a także w zbiorach
Muzeum Narodowego w Krakowie.
4 F. Kopera, Dzieje malarstua w Polsce 1—III, Kraków 1925—1929.
5 T. Dobrowolski, Sztuko na Śląsku, Katowice — Wrocław 1948. — Tenże, Sztuka Krakowa,
2. wyd. Kraków 1959. —Tenże, Polskie malarstwo portretowe. Ze studiów nad sztuką epoki sar-
matyzmu, Kraków 1948.
5