DOI Artikel:
Żurowska, Klementyna: Studia nad architekturą wczesnopiastowską
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26757#0011
WSTĘP
Od czasu kiedy w r. 1968 ukazało się drukiem monograficzne opracowanie,-
odkrytej w r. 1917 przez A. Szyszko-Bohusza, czteroapsydowej rotundy
wawelskiej ł, wiedza o wczesnośredniowiecznej architekturze Wawelu znacznie
się poszerzyła. Już w r. 1964, przy rotundzie, ujawnione zostały dwa mury
proste uwzględnione przeze mnie w aneksie wspomnianej monografii 1 2. Były
to nowe elementy, sygnalizujące możliwość i konieczność dalszych badań
oraz dalszych interpretacji tego samego obiektu. W toku badań prowadzo-
nych w okresie lat dwudziestu 1960—1980, do znanych reszt sześciu wczesno-
średniowiecznych budowli na Wawelu 3, doszło sześć następnych (rys. 1).
Z nich trzy: tzw. kościół B 4, rotunda w rejonie X 5 i kościół z apsydą w re-
jonie VIII 6, dadzą się w przybliżeniu odtworzyć w swych najogólniejszych
formach. Trzy inne, jak odcinek muru na dziedzińcu Batorego 7, destrukt
muru przedromańskiego w rejonie VIII 8 i fragment założenia czworobocz-
nego przy gotyckim fundamencie kościoła Św. Michała 9, trudno jest
na razie powiązać w bliżej określone całości. Równocześnie wzrosła
1 K. Żurowska, Rotuncla wawelska. Studium nad centralną architekturą epoki wczesnopia-
stowskiej, „Studia do Dziejów Wawelu”, III, 1968, s. 1—121.
2 O. c., s. 93—94.
3 Są nimi: tzw. pierwsza i następnie druga katedra, czteroapsydowa rotunda, tzw. sala o 24
slupach i kamienne konstrukcje obronno-mieszkalne w pn. -wsch. części wzgórza oraz tzw. budowla
czworokątna.
4 Por. S. Koziel, Zagadkowy kościói B na tle innych przedromańskich budowli wawelskich,
„Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, XVIN, 1973, s. 117—125; S. Kozieł, M. Fraś, Stra-
tygrafia kulturowa w rejonie przedromańskiego kościola B na Wawelu, Wrocław - Warszawa -
Kraków - Gdańsk 1979, s. 40 i nast.
5 Por. M. Szewczyk, W. Szmukier, Na Wawelu — budowla dwunasta i trzynasta, „Z ot--
chłani wieków”, XLV, 1979, z. 1, s. 63—65.
* J. Firlet, Problematyka badań w zach. części wzgórza wawelskiego, „Sprawozdania z po-
siedzeń komisji Oddziału PAN w Krakowie”, styczeń—czerwiec 1977, s. 10; Tenże, Remont w miesz-
kaniu smoka, „Z otchłani wieków, XLIII, nr 4, 1977, s. 284.
7 Por. Kozieł, Zagadkowy kościól B, s. 123—124; Tenże, Tajemnice budowli wczesnośrednio-
wiecznych, „Z otchłani wieków”, XL11I, 1977, nr 4, s. 265.
8 Por. Kozieł, Zagadkowy kościół B, s. 122—123; Tenże, Tajemnice budowłi wczesnośrednio-
wiecznych, s. 165—166; Firlet, Remont w mieszkaniu smoka, s. 284; Kozieł, Fraś, o. c., s. 116.
9 A. Żaki, Najstarsza architektura monumentalna Małopołski w świetle ostatnich badań archeo-
logicznych, Konferencja „Nauka i Życie”, 28—30 listopada 1961, „Sprawozdania z posiedzeń
komisji Oddziału PAN w Krakowie”, lipiec—grudzień 1961, s. 517.
9
Od czasu kiedy w r. 1968 ukazało się drukiem monograficzne opracowanie,-
odkrytej w r. 1917 przez A. Szyszko-Bohusza, czteroapsydowej rotundy
wawelskiej ł, wiedza o wczesnośredniowiecznej architekturze Wawelu znacznie
się poszerzyła. Już w r. 1964, przy rotundzie, ujawnione zostały dwa mury
proste uwzględnione przeze mnie w aneksie wspomnianej monografii 1 2. Były
to nowe elementy, sygnalizujące możliwość i konieczność dalszych badań
oraz dalszych interpretacji tego samego obiektu. W toku badań prowadzo-
nych w okresie lat dwudziestu 1960—1980, do znanych reszt sześciu wczesno-
średniowiecznych budowli na Wawelu 3, doszło sześć następnych (rys. 1).
Z nich trzy: tzw. kościół B 4, rotunda w rejonie X 5 i kościół z apsydą w re-
jonie VIII 6, dadzą się w przybliżeniu odtworzyć w swych najogólniejszych
formach. Trzy inne, jak odcinek muru na dziedzińcu Batorego 7, destrukt
muru przedromańskiego w rejonie VIII 8 i fragment założenia czworobocz-
nego przy gotyckim fundamencie kościoła Św. Michała 9, trudno jest
na razie powiązać w bliżej określone całości. Równocześnie wzrosła
1 K. Żurowska, Rotuncla wawelska. Studium nad centralną architekturą epoki wczesnopia-
stowskiej, „Studia do Dziejów Wawelu”, III, 1968, s. 1—121.
2 O. c., s. 93—94.
3 Są nimi: tzw. pierwsza i następnie druga katedra, czteroapsydowa rotunda, tzw. sala o 24
slupach i kamienne konstrukcje obronno-mieszkalne w pn. -wsch. części wzgórza oraz tzw. budowla
czworokątna.
4 Por. S. Koziel, Zagadkowy kościói B na tle innych przedromańskich budowli wawelskich,
„Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, XVIN, 1973, s. 117—125; S. Kozieł, M. Fraś, Stra-
tygrafia kulturowa w rejonie przedromańskiego kościola B na Wawelu, Wrocław - Warszawa -
Kraków - Gdańsk 1979, s. 40 i nast.
5 Por. M. Szewczyk, W. Szmukier, Na Wawelu — budowla dwunasta i trzynasta, „Z ot--
chłani wieków”, XLV, 1979, z. 1, s. 63—65.
* J. Firlet, Problematyka badań w zach. części wzgórza wawelskiego, „Sprawozdania z po-
siedzeń komisji Oddziału PAN w Krakowie”, styczeń—czerwiec 1977, s. 10; Tenże, Remont w miesz-
kaniu smoka, „Z otchłani wieków, XLIII, nr 4, 1977, s. 284.
7 Por. Kozieł, Zagadkowy kościól B, s. 123—124; Tenże, Tajemnice budowli wczesnośrednio-
wiecznych, „Z otchłani wieków”, XL11I, 1977, nr 4, s. 265.
8 Por. Kozieł, Zagadkowy kościół B, s. 122—123; Tenże, Tajemnice budowłi wczesnośrednio-
wiecznych, s. 165—166; Firlet, Remont w mieszkaniu smoka, s. 284; Kozieł, Fraś, o. c., s. 116.
9 A. Żaki, Najstarsza architektura monumentalna Małopołski w świetle ostatnich badań archeo-
logicznych, Konferencja „Nauka i Życie”, 28—30 listopada 1961, „Sprawozdania z posiedzeń
komisji Oddziału PAN w Krakowie”, lipiec—grudzień 1961, s. 517.
9