Żurowska, Klementyna; Uniwersytet Jagielloński w Krakowie [Hrsg.]: Prace z Historii Sztuki: Studia nad architekturą wczesnopiastowską (17.1983)

Pierwsza katedra poznańska, odkryta w 1. 1946—1956 przez K. Józe-
fowiczównę, ukazuje rzut bazyliki trzynawowej, być może z trójdzielnym
chórem od wsch. i z wyraźnie czytelnym masywem od zach. 54 (rys. 17).
Układ tego masywu jest niezwykle ważny. K. Józefowiczówna trafnie wyod-
rębniła w nirn dwie fazy. Masyw ten, trójdzielny w rzucie, w okresie wcze-
śniejszym, niewątpliwie pierwotnym, składał się z przęsła środkowego — na
osi nawy głównej — o formie prostokąta leżącego i flankowany był od pd.
i pn. dwoma przęsłami o rzucie prostokątów stojących. Masyw był węższy

od korpusu kościoła i nie miał wejścia od strony zach. Przęsła boczne na-

*

Rys. 17. Poznań, katedra, faza przedromańska, rzut poziomy (vvg K. Józefowiczówny)

tomiast posiadały otwory wejściowe w murach zewnętrznych pn. i pd., co
zostało stwierdzone dla przęsła pd. Odkrywczyni rekonstruuje ten masyw
katedry poznańskiej w formie spłaszczonej wieży środkowej, ujętej dwoma
niższymi traktami klatek schodowych. Na piętrze tej wieży widzi emporę
otwartą do nawy kościoła. W pewnym okresie czasu masyw ten został prze-
budowany. W odległości ok. 1 m na wsch. od poprzecznego muru podem-
porowego odnaleziono szeroki fundament, wykonany w technice opus spi-
catum, rozpięty między fundamentem pn. a pd. nawy głównej, na którego

54 Por. K. Józefowiczówna, Z badań nad architekturą przedromańską i romańską w Po-
znaniu, Wroclaw - Warszawa - Kraków 1963, s. 37—98.

91