DOI Artikel:
Ostrowski, Jan K.: Ze studiów nad rysunkami Sinibalda Scorzy w Zbiorach Czartoryskich: cykl alegorii miesięcy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26695#0007
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO
MXL PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. 20 1992
JaM X. O.sTrow.sPz
ZE STUDIÓW NAD RYSUNKAMI SINIBALDA SCORZY
W ZBIORACH CZARTORYSKICH. CYKL ALEGORII
MIESIĘCY *
Zbiór rysunków Sinibalda Scorzy w Muzeum Czartoryskich w Krakowie,
iiczący ponad 400 pozycji', zawiera w ogromnej większości studia, wykonywa-
ne z natury lub też na podstawie dzieł innych artystów. Wiele z uchwyconych
w ten sposób motywów odnajdujemy w pracach malarskich Scorzy. Istnieją
również znacznie mniej liczne rysunki, odsłaniające szerzej zamysł artysty,
stanowiące skończone całości począwszy od koncepcji ikonograficznej i kom-
pozycyjnej, aż po opracowanie szczegółów. Na ich tle szczególnie wyróżnia się
grupa scen rodzajowych, ukazujących głównie wiejskie prace gospodarcze.
Kiłka z nich oznaczonych jest nazwami miesięcy, co świadczy, że stanowią one
elementy alegorycznego cyklu kalendarzowego, którego rekonstrukcja i anali-
za pozwala na wejrzenie w istotne zagadnienia warsztatu Scorzy, jego podejś-
cia do tradycji ikonograficznej oraz jego powiązań artystycznych.
Podejmując w drugim dziesięcioleciu w. XVII (do próby dokładniejszego
datowania cyklu przejdziemy w dalszym ciągu artykułu) wykonanie swych
Prac rwcA^cząyc/z, Sinibaldo Scorza nawiązywał do długiego łańcucha analogi-
cznych przedstawień, zrodzonego z potrzeby alegorycznego ukazania przebie-
gu czasu w jego zmienności i cykliczności i liczącego setki ogniw powstałych
w ciągu kilkunastu wieków, nawet jeżeli pominie się nie wnoszący nic do
naszych rozważań materiał z odległej starożytności i kultur pozaeuropejskich.
Rzymianie łączyli odcinki czasu ze swymi bóstwami, zarówno tradycyj-
* Artykuł powstał dzięki pobytowi stypendiałnemu w Monachium na zaproszenie Fundacji
Ałexandra von Humboldta w Bonn. Autor wyraża wdzięczność prof. dr. Hermannowi Bauerowi
za wszechstronną pomoc w czasie pracy nad rysunkami Scorzy, a mgr Ewie Czepiełowej dziękuje
za ułatwienie dostępu do rysunków.
' Jedyna, jak dotąd, bardzo skrótowa prezentacja zbioru, to W. Rothowej, Ry^zzzzłz
Pznz&a/c/a Sćorzy (7J<39—7637), Kraków 1969. O Scorzy jako rysowniku zob. również G.
Dełogu, Pzttorz znzzzozz /zgzzzz, /czu&zzWz c pzczzzo/zZASz <r/c/ 0'cz'ćczzZo <? <7e/ óct/ccczzZo, Venezia 1931, s.
40 (skrótowy katalog rysunków); M. Newcome, Cczzcayc 7?az*azync Dratwągy. ^4 TLoazz Tur/zzPztzozz,
Binghamton 1972, s. 22—23; tejże, Uczzoe^ a? t/zc 5Vza&w o/ Ca^tzg/zozzc, „Paragone",
391, 1982, s. 25—27.
MXL PRACE Z HISTORII SZTUKI Z. 20 1992
JaM X. O.sTrow.sPz
ZE STUDIÓW NAD RYSUNKAMI SINIBALDA SCORZY
W ZBIORACH CZARTORYSKICH. CYKL ALEGORII
MIESIĘCY *
Zbiór rysunków Sinibalda Scorzy w Muzeum Czartoryskich w Krakowie,
iiczący ponad 400 pozycji', zawiera w ogromnej większości studia, wykonywa-
ne z natury lub też na podstawie dzieł innych artystów. Wiele z uchwyconych
w ten sposób motywów odnajdujemy w pracach malarskich Scorzy. Istnieją
również znacznie mniej liczne rysunki, odsłaniające szerzej zamysł artysty,
stanowiące skończone całości począwszy od koncepcji ikonograficznej i kom-
pozycyjnej, aż po opracowanie szczegółów. Na ich tle szczególnie wyróżnia się
grupa scen rodzajowych, ukazujących głównie wiejskie prace gospodarcze.
Kiłka z nich oznaczonych jest nazwami miesięcy, co świadczy, że stanowią one
elementy alegorycznego cyklu kalendarzowego, którego rekonstrukcja i anali-
za pozwala na wejrzenie w istotne zagadnienia warsztatu Scorzy, jego podejś-
cia do tradycji ikonograficznej oraz jego powiązań artystycznych.
Podejmując w drugim dziesięcioleciu w. XVII (do próby dokładniejszego
datowania cyklu przejdziemy w dalszym ciągu artykułu) wykonanie swych
Prac rwcA^cząyc/z, Sinibaldo Scorza nawiązywał do długiego łańcucha analogi-
cznych przedstawień, zrodzonego z potrzeby alegorycznego ukazania przebie-
gu czasu w jego zmienności i cykliczności i liczącego setki ogniw powstałych
w ciągu kilkunastu wieków, nawet jeżeli pominie się nie wnoszący nic do
naszych rozważań materiał z odległej starożytności i kultur pozaeuropejskich.
Rzymianie łączyli odcinki czasu ze swymi bóstwami, zarówno tradycyj-
* Artykuł powstał dzięki pobytowi stypendiałnemu w Monachium na zaproszenie Fundacji
Ałexandra von Humboldta w Bonn. Autor wyraża wdzięczność prof. dr. Hermannowi Bauerowi
za wszechstronną pomoc w czasie pracy nad rysunkami Scorzy, a mgr Ewie Czepiełowej dziękuje
za ułatwienie dostępu do rysunków.
' Jedyna, jak dotąd, bardzo skrótowa prezentacja zbioru, to W. Rothowej, Ry^zzzzłz
Pznz&a/c/a Sćorzy (7J<39—7637), Kraków 1969. O Scorzy jako rysowniku zob. również G.
Dełogu, Pzttorz znzzzozz /zgzzzz, /czu&zzWz c pzczzzo/zZASz <r/c/ 0'cz'ćczzZo <? <7e/ óct/ccczzZo, Venezia 1931, s.
40 (skrótowy katalog rysunków); M. Newcome, Cczzcayc 7?az*azync Dratwągy. ^4 TLoazz Tur/zzPztzozz,
Binghamton 1972, s. 22—23; tejże, Uczzoe^ a? t/zc 5Vza&w o/ Ca^tzg/zozzc, „Paragone",
391, 1982, s. 25—27.