Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (7-8.2009)

10. Sari, 1998,
fot. Marcin Berdyszak

ludzkiej komunikacji - sztuki wizualne, gesty, rytuały itd.)12. Ponadto semio-
lodzy dokonują rozróżnienia na kulturę zorientowaną na słuchacza - prostą,
łatwo dostępną, nacelowaną na jasność komunikatu przez linearny rozwój ję-
zyka - oraz kulturę zorientowaną na mówcę - hermetyczną, skomplikowaną,
nieprzejrzystą, dostępną tylko dla „wyspecjalizowanej elity”. Unikając wartoś-
ciowania, według wskazanych kryteriów, tekst Foucault ze swoim pierwszo-
rzędnym systemem kształtującym mieściłby się w typie pierwszym kultury,
sama zaś instalacja Kłamana - w drugim. Artysta ponadto wymusił na odbior-
cy posiadanie pewnej wiedzy, która umożliwiłaby mu prawidłowe odszyfrowa-
nie komunikatu. Teza np. „Władza znosi opozycje przemoc-ideologia” z akcji
Anatomia polityczna ciała mogła jedynie intrygować swoim bezwarunkowym
twierdzeniem, nie docierając jednak do dyskursywnej istoty sensu. Pełne zro-
zumienie akcji wymagało znajomości podstawowych założeń Nadzorować
i karać.
Obecność tekstu pisanego w przedmiotach sztuki wizualnej nie jest zjawis-
kiem nowym. Keith Moxey w The Practice ofTheory wskazał na przewartościo-
12 A. Pitagorskii, J. Łotman, Tekst i funkcja, [w:] Semiotyka kultury, red. H. Markiewicz, Kra-
ków 1996.

464