Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (16.2017)

II. 16. Wilhelm Richter (atryb.), fragment portalu kaplicy Kołudzkich, 1652, wschodnia strona ambitu,
katedra w Gnieźnie, fot. Alicja Scheffs


jednak na niejednakową biegłość techniczną i na nierówny poziom artystyczny
rzeźb, które wykonane są w ramach jednego warsztatu, lecz przez różnie uzdol-
nionych czeladników37.
W 1653 r. kanclerz metropolitalny Stanisław Sławieński odrestaurował
i wyposażył dotychczasową kaplicę Gniazdowskiego zwaną również kaplicą
Sufragańską. Ufundował w niej portal z żelazną kratą, marmurową posadzkę
i ołtarz z obrazem św. Stanisława. Na utrzymanie tego miejsca w katedrze, odtąd
znanego jako kaplica Sławieńskiego, przeznaczył 10 tysięcy złotych. Zatwierdze-
nie aktu erekcyjnego nastąpiło dnia 4 listopada 1660 r., tak więc lata powstania
portalu zamykają się w okresie 1653-166038.
Pod względem kompozycji obiekt jest najbardziej zbliżony do portalu z ka-
plicy Kołudzkich. Półokrągłe ościeże z profilowanym lukiem archiwolty flan-
kuje para wąskich lizen obficie inkrustowanych nakładkami z białego marmuru
(il. 17). W kluczu archiwolty umieszczono główkę putta, a w przyłuczach osa-
dzono kaboszony. Wolutowe konsole niosą wydatne belkowanie, którego prze-
rwany naczółek zwieńczony jest parą dużych aniołów (il. 18). Są one niezwykle
podobne do figur umieszczonych w zwieńczeniu portalu kaplicy pw. Pana
Jezusa. Osadzona w kluczu archiwolty główka putta jest także bardzo zbliżona
do swego odpowiednika znajdującego się w tymże portalu. W środkowej partii
zwieńczenia usytuowano w ozdobnym kartuszu herb Nałęcz. Nie licząc wykona-
nych z białego marmuru nakładek i guzów, dekoracja ornamentalna kartusza jest

37 Saar-Kozłowska, Problem autorstwa..., s. 15-87.
38 Polkowski, Katedra gnieźnieńska..., s. 68; Walkowski, Wspomnienia o kościele..., s. 212.

35