DOI Artikel:
Grochowska, Weronika: Rozproszony, lecz niezaginiony. Losy poliptyku św. Mikołaja z około 1435 r. z kościoła Najświętszej Marii Panny w Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.52467#0055
św. Bartłomieja i figurą Mojżesza z kościoła Bożego Ciała w Elblągu, pojawiła się
w kościele św. Barbary w Gdańsku jako depozyt Wojewódzkiego Urzędu Ochrony
Zabytków. Przekazanie to, według informacji podawanej przez sam kościół, miało
nastąpić w latach osiemdziesiątych30.1 tu pojawia się niejasność. Kościół podaje
informację, że to Muzeum Narodowe w Gdańsku było instytucją, która w latach
osiemdziesiątych miała przekazać figury. Natomiast Grzegorz Sulikowski w Ency-
klopedii Gdańska, w haśle dotyczącym kościoła św. Barbary wzmiankuje, że sie-
dem rzeźb trafiło do kościoła ze składnicy konserwatorskiej w drugiej połowie lat
osiemdziesiątych31. W Muzeum Narodowym w Gdańsku nie znalazłam żadnych
dokumentów, które mogłyby poświadczyć, że instytucja ta choć przez chwilę
przechowywała rzeźby. Niestety, w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków
w Gdańsku również nie zachowały się zapiski, które mogłyby przybliżyć datę
przekazania figur - nie ma takich informacji ani w białych kartach, ani w zespole
archiwaliów związanych z działalnością składnicy konserwatorskiej.
Z niewiadomego powodu figura św. Mikołaja została połączona z rzeźbami
z ołtarza głównego z kościoła św. Bartłomieja w Gdańsku i kościoła Bożego Ciała
w Elblągu. Można się jedynie domyślać, że w składnicy figury te, jeszcze jako
nierozpoznane32, mogły zostać zgromadzone w jednym miejscu, po czym jako
„zespół” poddano je konserwacji w tym samym bądź zbliżonym czasie. W kar-
tach obiektów pozostałych sześciu rzeźb pojawia się informacja o zdeponowaniu
tych figur w składnicy konserwatorskiej w Oliwie w 1945 r. Możliwe, że figura
św. Mikołaja trafiła tam w tym samym czasie.
Karty ewidencyjne dla rzeźb z kościoła św. Bartłomieja znajdują się obecnie
w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zbiorów. Założył je między październikiem
a grudniem 1962 r. Lech Krzyżanowski, a w czerwcu 1977 r. uzupełniła je Ewa
Różańska33. Zgodnie z informacją na dwóch kartach wpisy były sprawdzone
również w latach osiemdziesiątych (pojawiają się daty: 1982 i 1988).
Warto zwrócić uwagę, że wszystkie siedem rzeźb odrestaurowano w podobnej
konwencji i kolorystyce (włączając w to dość wyrazisty „makijaż”). Na podsta-
wie załączonych do ewidencji czarno-białych zdjęć można stwierdzić, iż rzeźby
30 Parafia podaje taką informację na swojej stronie internetowej. Informację tę wielokrot-
nie powielono na różnych portalach dotyczących Gdańska, zob. http://www.sw-barbara.vn.pl/
swiatynia.html [dostęp: 14.07.2019].
31 Encyklopedia Gdańska, Kościół św. Barbary, Gdańsk 2012, s. 503. W elektronicznej wersji
Encyklopedii - Gedanopedii, na stronie dotyczącej historii kościoła św. Barbary również znaj-
duje się ta sama informacja, zob. https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=KO%C5%9ACI%C
3%93%C5%81_%C5%9AW._BARBARY [dostęp: 14.07.2019].
32 Podejrzewam, że rozpoznania dokonano dopiero po wydaniu w 1972 r. piątego tomu inwen-
taryzacji autorstwa Drosta, zob. Kunstdenkmaler der Stadt Danzig, Bd. 5, St. Trinitatis - St. Peter und
Paul - St. Bartholomai - St. Barbara - St. Elisabeth - HI. Geist-Engl. Kapelle - St. Brigitten, Auf Grund
der Vorarbeiten von Willi Drost, bearbeitet von Franz Swoboda, Stuttgart [1972],
33 Ewa Różańska wprowadziła aktualizacje w dniu 18 czerwca 1977 r. w kartach dla rzeźb
przedstawiających św. Marka, św. Łukasza, św. Jana i Chrystusa (z kościoła św. Bartłomieja) oraz
Mojżesza (z kościoła Bożego Ciała w Elblągu).
Rozproszony...
55
w kościele św. Barbary w Gdańsku jako depozyt Wojewódzkiego Urzędu Ochrony
Zabytków. Przekazanie to, według informacji podawanej przez sam kościół, miało
nastąpić w latach osiemdziesiątych30.1 tu pojawia się niejasność. Kościół podaje
informację, że to Muzeum Narodowe w Gdańsku było instytucją, która w latach
osiemdziesiątych miała przekazać figury. Natomiast Grzegorz Sulikowski w Ency-
klopedii Gdańska, w haśle dotyczącym kościoła św. Barbary wzmiankuje, że sie-
dem rzeźb trafiło do kościoła ze składnicy konserwatorskiej w drugiej połowie lat
osiemdziesiątych31. W Muzeum Narodowym w Gdańsku nie znalazłam żadnych
dokumentów, które mogłyby poświadczyć, że instytucja ta choć przez chwilę
przechowywała rzeźby. Niestety, w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków
w Gdańsku również nie zachowały się zapiski, które mogłyby przybliżyć datę
przekazania figur - nie ma takich informacji ani w białych kartach, ani w zespole
archiwaliów związanych z działalnością składnicy konserwatorskiej.
Z niewiadomego powodu figura św. Mikołaja została połączona z rzeźbami
z ołtarza głównego z kościoła św. Bartłomieja w Gdańsku i kościoła Bożego Ciała
w Elblągu. Można się jedynie domyślać, że w składnicy figury te, jeszcze jako
nierozpoznane32, mogły zostać zgromadzone w jednym miejscu, po czym jako
„zespół” poddano je konserwacji w tym samym bądź zbliżonym czasie. W kar-
tach obiektów pozostałych sześciu rzeźb pojawia się informacja o zdeponowaniu
tych figur w składnicy konserwatorskiej w Oliwie w 1945 r. Możliwe, że figura
św. Mikołaja trafiła tam w tym samym czasie.
Karty ewidencyjne dla rzeźb z kościoła św. Bartłomieja znajdują się obecnie
w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zbiorów. Założył je między październikiem
a grudniem 1962 r. Lech Krzyżanowski, a w czerwcu 1977 r. uzupełniła je Ewa
Różańska33. Zgodnie z informacją na dwóch kartach wpisy były sprawdzone
również w latach osiemdziesiątych (pojawiają się daty: 1982 i 1988).
Warto zwrócić uwagę, że wszystkie siedem rzeźb odrestaurowano w podobnej
konwencji i kolorystyce (włączając w to dość wyrazisty „makijaż”). Na podsta-
wie załączonych do ewidencji czarno-białych zdjęć można stwierdzić, iż rzeźby
30 Parafia podaje taką informację na swojej stronie internetowej. Informację tę wielokrot-
nie powielono na różnych portalach dotyczących Gdańska, zob. http://www.sw-barbara.vn.pl/
swiatynia.html [dostęp: 14.07.2019].
31 Encyklopedia Gdańska, Kościół św. Barbary, Gdańsk 2012, s. 503. W elektronicznej wersji
Encyklopedii - Gedanopedii, na stronie dotyczącej historii kościoła św. Barbary również znaj-
duje się ta sama informacja, zob. https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=KO%C5%9ACI%C
3%93%C5%81_%C5%9AW._BARBARY [dostęp: 14.07.2019].
32 Podejrzewam, że rozpoznania dokonano dopiero po wydaniu w 1972 r. piątego tomu inwen-
taryzacji autorstwa Drosta, zob. Kunstdenkmaler der Stadt Danzig, Bd. 5, St. Trinitatis - St. Peter und
Paul - St. Bartholomai - St. Barbara - St. Elisabeth - HI. Geist-Engl. Kapelle - St. Brigitten, Auf Grund
der Vorarbeiten von Willi Drost, bearbeitet von Franz Swoboda, Stuttgart [1972],
33 Ewa Różańska wprowadziła aktualizacje w dniu 18 czerwca 1977 r. w kartach dla rzeźb
przedstawiających św. Marka, św. Łukasza, św. Jana i Chrystusa (z kościoła św. Bartłomieja) oraz
Mojżesza (z kościoła Bożego Ciała w Elblągu).
Rozproszony...
55