DOI Artikel:
Barysenka, Volha: „Kto by obraz Pana Jezusa z cerkwi czemerowskiej ukradł?” O losach obrazu Chrystusa Czemerowsko‑Buchowickiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.72800#0095
Volha
Barysenka
Ofiara. Za czasow dawnych walki polakow z muzułmanami znamie Honorowe
zdobyte na Baszy Troy Bunczucznym byłe przy pysznym Jego zawoju, uchowane
do ninieyszey chwili oddane dziś na votum w cerkiew Czemerowską. Zwierzchność
cerkiewna raczy te sztukę srebrną, wyrażajacą 3 pióra, ozdobione turkusem umie-
ścić u podnóżka obrazu Jezusa Zbawiciela. Albo przy tym obrazie indziey umieścić.
Deo sit notum! Nomen ignotum. 1825 r. augusta 29 więczono w. i. xiędzu dziekanowi
kamienieckiemu naczalnemu przy sprowadzeniu obraza do Czemer z Buchowicz24.
Po nieudanej próbie sprowadzenia cudownego wizerunku Chrystusa
do cerkwi czemerowskiej jej paroch, Marcin Imszennik, sporządził kopię
obrazu o wymiarach 10^ x 7% werszków25. Znajdowała się ona w cerkwi jeszcze
w końcu XIX w.26, natomiast jej losy w XX w. nie są znane. Świątynia została
zrujnowana w 1970 r.
Obraz oryginalny został w Buchowiczach, gdzie słynął cudami aż do chwili
kasaty klasztoru w 1832 r. i przekazania budynku kościelnego, który został
zaadaptowany na cerkiew prawosławną. Około 1845 r. obraz trafił do kościoła
pw. Zaśnięcia Najświętszej Panny Marii w Kobryniu27. Przyozdobiony srebrną
sukienką został umieszczony w ołtarzu głównym, wraz ze 144 tabliczkami
wotywnymi zawieszonymi przy nim28.
Należy zaznaczyć, że Rożanowicz w odniesieniu do cudownego obrazu
i kleru cerkwi czemerowskiej z okresu początku XIX w. (tj. 1825 r.) używał
słowa „prawosławny". Jednak w tym czasie cerkiew była unicka - dopiero
w 1839 r.29 przekształcono ją w prawosławną w wyniku likwidacji Cerkwi uni-
ckiej i jej przyłączenia do Cerkwi prawosławnej. W związku z tymi zmianami
paroch cerkwi czemerowskiej, Marcin Imszennik, w latach 1835-1839 został
uznany za „neó/iaroHa^e^Horo" (niepewnego) i „był na kontroli" w Litew-
skim Konsystorze Duchownym. Należał on bowiem do grona pięciu unickich
duchownych dekanatu kamienieckiego, którzy w 1835 r. - podczas reform
wprowadzanych przez metropolitę litewskiego Józefa Siemaszko w celu zjedno-
czenia Cerkwi unickiej z prawosławną - odrzucili mszały druku moskiewskiego30
24 Ibidem.
25 Ibidem. Werszek - dawna rosyjska jednostka miary długości (1 werszek = 4,445 cm).
26 EnncKon Mocuf (CoKonoe), Fpo^HeHCKnii npaBOCJiaBHO-pepKOBHbiii KaneH^apu, win
HpaBOCziaBne b BpecTCKO-Fpo^HeHCKoh 3eMJie b κ. XIX β., τ. 1, BoponeiK 1899, s. 12.
27 Katarzyna Kolendo-Korczak, Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najśw. Marii Panny
w Kobryniu [w:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa brzeskolitewskiego,
cz. 5, t. 5, red. Katarzyna Kolendo-Korczak, Kraków 2020, s. 81.
28 Ibidem, s. 83.
29 Μοεηφ (CeMamKo), 3anucKu Hocufa Mumpononuma JIumoecKoeo..., s. 423-424.
30 Zob. na temat akcji zastąpienia mszałów druku supraskiego, poczajowskiego
i innych mszałami druku moskiewskiego m.in.: CBBTTiaHa BamiHujHayHa Mapo3aBa, ΡοακμυΐΗ
óenapycKaea epaMadcmea i Mi^napodubi posananc na nanimwKy ροφαρΜαβαηΗχ i πίκβίόαμυηο
φΗίπμκαύ μαρκβυι [w:] KaufeciÜHbi faKmap y cau^mnbHUMpasei^w Benapyci (Kaneo, XVIII -
nanamaK XIX cm.), HaByK. ρομ,. BaminpiHa Bacinbeyna BHoycKan, MincK 2015, s. 259-262;
94
Barysenka
Ofiara. Za czasow dawnych walki polakow z muzułmanami znamie Honorowe
zdobyte na Baszy Troy Bunczucznym byłe przy pysznym Jego zawoju, uchowane
do ninieyszey chwili oddane dziś na votum w cerkiew Czemerowską. Zwierzchność
cerkiewna raczy te sztukę srebrną, wyrażajacą 3 pióra, ozdobione turkusem umie-
ścić u podnóżka obrazu Jezusa Zbawiciela. Albo przy tym obrazie indziey umieścić.
Deo sit notum! Nomen ignotum. 1825 r. augusta 29 więczono w. i. xiędzu dziekanowi
kamienieckiemu naczalnemu przy sprowadzeniu obraza do Czemer z Buchowicz24.
Po nieudanej próbie sprowadzenia cudownego wizerunku Chrystusa
do cerkwi czemerowskiej jej paroch, Marcin Imszennik, sporządził kopię
obrazu o wymiarach 10^ x 7% werszków25. Znajdowała się ona w cerkwi jeszcze
w końcu XIX w.26, natomiast jej losy w XX w. nie są znane. Świątynia została
zrujnowana w 1970 r.
Obraz oryginalny został w Buchowiczach, gdzie słynął cudami aż do chwili
kasaty klasztoru w 1832 r. i przekazania budynku kościelnego, który został
zaadaptowany na cerkiew prawosławną. Około 1845 r. obraz trafił do kościoła
pw. Zaśnięcia Najświętszej Panny Marii w Kobryniu27. Przyozdobiony srebrną
sukienką został umieszczony w ołtarzu głównym, wraz ze 144 tabliczkami
wotywnymi zawieszonymi przy nim28.
Należy zaznaczyć, że Rożanowicz w odniesieniu do cudownego obrazu
i kleru cerkwi czemerowskiej z okresu początku XIX w. (tj. 1825 r.) używał
słowa „prawosławny". Jednak w tym czasie cerkiew była unicka - dopiero
w 1839 r.29 przekształcono ją w prawosławną w wyniku likwidacji Cerkwi uni-
ckiej i jej przyłączenia do Cerkwi prawosławnej. W związku z tymi zmianami
paroch cerkwi czemerowskiej, Marcin Imszennik, w latach 1835-1839 został
uznany za „neó/iaroHa^e^Horo" (niepewnego) i „był na kontroli" w Litew-
skim Konsystorze Duchownym. Należał on bowiem do grona pięciu unickich
duchownych dekanatu kamienieckiego, którzy w 1835 r. - podczas reform
wprowadzanych przez metropolitę litewskiego Józefa Siemaszko w celu zjedno-
czenia Cerkwi unickiej z prawosławną - odrzucili mszały druku moskiewskiego30
24 Ibidem.
25 Ibidem. Werszek - dawna rosyjska jednostka miary długości (1 werszek = 4,445 cm).
26 EnncKon Mocuf (CoKonoe), Fpo^HeHCKnii npaBOCJiaBHO-pepKOBHbiii KaneH^apu, win
HpaBOCziaBne b BpecTCKO-Fpo^HeHCKoh 3eMJie b κ. XIX β., τ. 1, BoponeiK 1899, s. 12.
27 Katarzyna Kolendo-Korczak, Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najśw. Marii Panny
w Kobryniu [w:] Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa brzeskolitewskiego,
cz. 5, t. 5, red. Katarzyna Kolendo-Korczak, Kraków 2020, s. 81.
28 Ibidem, s. 83.
29 Μοεηφ (CeMamKo), 3anucKu Hocufa Mumpononuma JIumoecKoeo..., s. 423-424.
30 Zob. na temat akcji zastąpienia mszałów druku supraskiego, poczajowskiego
i innych mszałami druku moskiewskiego m.in.: CBBTTiaHa BamiHujHayHa Mapo3aBa, ΡοακμυΐΗ
óenapycKaea epaMadcmea i Mi^napodubi posananc na nanimwKy ροφαρΜαβαηΗχ i πίκβίόαμυηο
φΗίπμκαύ μαρκβυι [w:] KaufeciÜHbi faKmap y cau^mnbHUMpasei^w Benapyci (Kaneo, XVIII -
nanamaK XIX cm.), HaByK. ρομ,. BaminpiHa Bacinbeyna BHoycKan, MincK 2015, s. 259-262;
94