DOI Artikel:
Bohdziewicz, Piotr: O dwu kościołach gotyckich św. Jana w Wilnie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29198#0018
14
PIOTR BOHDZIEWICZ
cioła, przedsięwzięte przez ówczesnego proboszcza, Jana z Domanowa
Na ten czas można by odnieść i powstanie portalu łukowego od połud-
nia na miejscu obecnej kruchty. Czy jednak w określeniu daty powsta-
nia kaplicy Piaseckich nie zaszła jakaś omyłka?
Nie zapominajmy zresztą i tego, że okno lewej połowy ściany nad
kruchtą południową (od ulicy) wydaje się być późniejsze od fragmentu
ściany z portalem i okrągłym okienkiem nad nim. Zachodzi tedy i ta
możliwość, że dolne części ścian zachodniej połowy kościoła istniały,
przynajmniej na odcinku najbliższego przęsła, już około r. 1510, a może
i przed 1500, górne natomiast wyprowadzono później. Bądź co bądź jed-
nak historia podaje nam wiadomość o powiększeniu kościoła św. Jana
przez jezuitów w r. 1571. Im więc raczej przypisać należy wzniesie-
nie — przynajmniej w formie ostatecznej — zachodniej połowy gotyc-
kiego kościoła św. Jana w Wilnie. Na razie jednak sprawa ta jest jesz-
cze do wyświetlenia.
W związku z powyższym powstaje jednak jeszcze jedna możliwość.
Jeżeli dolna część lewej połowy ściany w kruchcie południowej okaza-
łaby się wcześniejsza od jej części górnej, to czy nie można by było
mówić o istnieniu w pewnym okresie niskiej kruchty przed fasadą pier-
wotnego kościoła, do której prowadziłby portal przez nas wykryty?
I ta sprawa jednak nie jest wyraźna.
LES DEUX EGLISES GOTHIQUES DE SAINT JEAN A VILNA
Les recherches effectuees par 1'auteur avant 1939 a 1'eglise saint Jean de Vilna,
recherches comportant un mesurage tres precis, ont montre que 1'eglise en question
se composait en realite de deux edifices: le premier est 1'eglise gothique fondee
en 1387 et consacree en 1427, l'autre — gothique lui aussi — eleve du cóte ouest.
L'un et l'autre furent reconstruits au XVIle s. et vers le milieu du XVIIle s. on
en fit une eglise a trois nefs, avec deambulatoire autour de l'abside fermee de
trois cótes, non diversifiee au point de vue architectonique. La limite separant les
deux parties de 1'eglise est constituee par la quatrieme paire de pilastres, en comp-
tant de l'ouest; l'axe Principal du tempie y est brise. Dans la partie est (XVe s.)
les escarpes se trouvent a l'interieur et les piliers octogonaux gardent le meme
plan au dessus de la voute (au grenier); ils ont des nids pour les arcades. Les fe-
netres de cette partie de 1'eglise presentent des chambranles gothiques. Les briques
ont 28 cm de long. L'assemblage est gothioue (polonais). Dans la partie ouest, ajou-
tee probablement au XVJe s. par les jesuites, les piliers octogonaux sont plus gros
et au-dessus de la voute ils offrent le plan de la croix, sans traces des nids d'ogi-
ves. Les fenetres ont des chambranles ordinaires, plats, sans profil. La longueur
des briques est de 32 cm et leur disposition est irróguliere. Les escarpes se trou-
vent a l'exterieur. La largeur de la nef va croissant du cóte de la faęade. L'eglise
gothique primitive fut deux fois plus courte et un peu plus haute. Du cóte ouest
il a pu y avoir un bas porche dont une tracę s'est conservee sous formę de restes
du portail demi-circulaire surmonte d'une petite fenetre ronde.
Ibidem.
PIOTR BOHDZIEWICZ
cioła, przedsięwzięte przez ówczesnego proboszcza, Jana z Domanowa
Na ten czas można by odnieść i powstanie portalu łukowego od połud-
nia na miejscu obecnej kruchty. Czy jednak w określeniu daty powsta-
nia kaplicy Piaseckich nie zaszła jakaś omyłka?
Nie zapominajmy zresztą i tego, że okno lewej połowy ściany nad
kruchtą południową (od ulicy) wydaje się być późniejsze od fragmentu
ściany z portalem i okrągłym okienkiem nad nim. Zachodzi tedy i ta
możliwość, że dolne części ścian zachodniej połowy kościoła istniały,
przynajmniej na odcinku najbliższego przęsła, już około r. 1510, a może
i przed 1500, górne natomiast wyprowadzono później. Bądź co bądź jed-
nak historia podaje nam wiadomość o powiększeniu kościoła św. Jana
przez jezuitów w r. 1571. Im więc raczej przypisać należy wzniesie-
nie — przynajmniej w formie ostatecznej — zachodniej połowy gotyc-
kiego kościoła św. Jana w Wilnie. Na razie jednak sprawa ta jest jesz-
cze do wyświetlenia.
W związku z powyższym powstaje jednak jeszcze jedna możliwość.
Jeżeli dolna część lewej połowy ściany w kruchcie południowej okaza-
łaby się wcześniejsza od jej części górnej, to czy nie można by było
mówić o istnieniu w pewnym okresie niskiej kruchty przed fasadą pier-
wotnego kościoła, do której prowadziłby portal przez nas wykryty?
I ta sprawa jednak nie jest wyraźna.
LES DEUX EGLISES GOTHIQUES DE SAINT JEAN A VILNA
Les recherches effectuees par 1'auteur avant 1939 a 1'eglise saint Jean de Vilna,
recherches comportant un mesurage tres precis, ont montre que 1'eglise en question
se composait en realite de deux edifices: le premier est 1'eglise gothique fondee
en 1387 et consacree en 1427, l'autre — gothique lui aussi — eleve du cóte ouest.
L'un et l'autre furent reconstruits au XVIle s. et vers le milieu du XVIIle s. on
en fit une eglise a trois nefs, avec deambulatoire autour de l'abside fermee de
trois cótes, non diversifiee au point de vue architectonique. La limite separant les
deux parties de 1'eglise est constituee par la quatrieme paire de pilastres, en comp-
tant de l'ouest; l'axe Principal du tempie y est brise. Dans la partie est (XVe s.)
les escarpes se trouvent a l'interieur et les piliers octogonaux gardent le meme
plan au dessus de la voute (au grenier); ils ont des nids pour les arcades. Les fe-
netres de cette partie de 1'eglise presentent des chambranles gothiques. Les briques
ont 28 cm de long. L'assemblage est gothioue (polonais). Dans la partie ouest, ajou-
tee probablement au XVJe s. par les jesuites, les piliers octogonaux sont plus gros
et au-dessus de la voute ils offrent le plan de la croix, sans traces des nids d'ogi-
ves. Les fenetres ont des chambranles ordinaires, plats, sans profil. La longueur
des briques est de 32 cm et leur disposition est irróguliere. Les escarpes se trou-
vent a l'exterieur. La largeur de la nef va croissant du cóte de la faęade. L'eglise
gothique primitive fut deux fois plus courte et un peu plus haute. Du cóte ouest
il a pu y avoir un bas porche dont une tracę s'est conservee sous formę de restes
du portail demi-circulaire surmonte d'une petite fenetre ronde.
Ibidem.