DOI Artikel:
Dybała, Jerzy: Plac Litewski w Lublinie: dzieje zabudowy i założenia urbanistycznego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.36968#0126
72
JERZY DYBAŁA
skiego Przebudowa Lublina w Królestwie Kongresowym w latach 1817—
1820 L
Obszerniejszą pracę poświęconą urbanistyczno-architektonicznemu
rozwojowi Lublina, stanowi wydany w r. 1959 Lublin H. Gawareckiego
i Cz. Gawdzika. Z uwagi na szeroki zakres, a jednocześnie popularny
charakter tej pracy i tu znajdujemy niewiele interesującego nas ściśle
materiału. Równie mało wiadomości do dziejów placu wnoszą ostatnie
opracowania zbiorowe w rodzaju Dzieje Lublina (t. I, Lublin 1965 r.)
i Lublin 1317—1967 (Lublin 1967 r.), posiadające głównie charakter hi-
storyczny.
Podstawowe materiały dotyczące okresu właściwego powstania za-
łożenia zwanego dziś placem Litewskim, zawierają akta Komisji Rządo-
wej Spraw Wewnętrznych (KRSW), przechowywane w Archiwum Głów-
nym Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie.
Jako źródło pomocne do poznania XIX-wiepznego Lublina należy
wymienić również pamiętniki i wspomnienia, jak np.: J. U. Niemcewi-
cza, Stanisława Krzesińskiego, czy też Seweryna Liniewskiego, gdzie
znajdujemy m. in. krótkie wzmianki dotyczące wyglądu omawianego
placu.
Od lat siedemdziesiątych minionego wieku informatorem wydarzeń,
mających m. in. swoje odbicie w rejonie placu Litewskiego, jest miej-
scowa prasa.
Uwzględniając powyższe materiały stosunkowo czytelnie zarysowało
się zagadnienie rozwoju placu i jego obudowy od czasu jego właściwego
powstania w dwudziestych latach XIX wieku. Znacznie mniej znane
były wcześniejsze dzieje tego terenu. To też niezwykle cennym uzupeł-
nieniem źródeł pisanych stały się dość licznie zachowane, a rzadko wy-
korzystywane stare plany Lublina. Dopiero analiza tych planów w po-
wiązaniu ze wspomnianymi źródłami, pozwoliła odtworzyć mało znany
okres pierwszej, spontanicznej i bezplanowej fazy ukształtowania i za-
budowy omawianego placu.
W ten sposób zostały połączone rozpowszechnione tradycją XVI-
wieczne wydarzenia, tworzące początek historii placu Litewskiego, z jego
dniem dzisiejszym.
n
Plac Litewski w Lublinie znajduje się na terenie dawnego przed-
mieścia lubelskiego zwanego Krakowskim. Przedmieście to, którego po-
4 Tamże, s. 161—169.
JERZY DYBAŁA
skiego Przebudowa Lublina w Królestwie Kongresowym w latach 1817—
1820 L
Obszerniejszą pracę poświęconą urbanistyczno-architektonicznemu
rozwojowi Lublina, stanowi wydany w r. 1959 Lublin H. Gawareckiego
i Cz. Gawdzika. Z uwagi na szeroki zakres, a jednocześnie popularny
charakter tej pracy i tu znajdujemy niewiele interesującego nas ściśle
materiału. Równie mało wiadomości do dziejów placu wnoszą ostatnie
opracowania zbiorowe w rodzaju Dzieje Lublina (t. I, Lublin 1965 r.)
i Lublin 1317—1967 (Lublin 1967 r.), posiadające głównie charakter hi-
storyczny.
Podstawowe materiały dotyczące okresu właściwego powstania za-
łożenia zwanego dziś placem Litewskim, zawierają akta Komisji Rządo-
wej Spraw Wewnętrznych (KRSW), przechowywane w Archiwum Głów-
nym Akt Dawnych (AGAD) w Warszawie.
Jako źródło pomocne do poznania XIX-wiepznego Lublina należy
wymienić również pamiętniki i wspomnienia, jak np.: J. U. Niemcewi-
cza, Stanisława Krzesińskiego, czy też Seweryna Liniewskiego, gdzie
znajdujemy m. in. krótkie wzmianki dotyczące wyglądu omawianego
placu.
Od lat siedemdziesiątych minionego wieku informatorem wydarzeń,
mających m. in. swoje odbicie w rejonie placu Litewskiego, jest miej-
scowa prasa.
Uwzględniając powyższe materiały stosunkowo czytelnie zarysowało
się zagadnienie rozwoju placu i jego obudowy od czasu jego właściwego
powstania w dwudziestych latach XIX wieku. Znacznie mniej znane
były wcześniejsze dzieje tego terenu. To też niezwykle cennym uzupeł-
nieniem źródeł pisanych stały się dość licznie zachowane, a rzadko wy-
korzystywane stare plany Lublina. Dopiero analiza tych planów w po-
wiązaniu ze wspomnianymi źródłami, pozwoliła odtworzyć mało znany
okres pierwszej, spontanicznej i bezplanowej fazy ukształtowania i za-
budowy omawianego placu.
W ten sposób zostały połączone rozpowszechnione tradycją XVI-
wieczne wydarzenia, tworzące początek historii placu Litewskiego, z jego
dniem dzisiejszym.
n
Plac Litewski w Lublinie znajduje się na terenie dawnego przed-
mieścia lubelskiego zwanego Krakowskim. Przedmieście to, którego po-
4 Tamże, s. 161—169.